Засгийн газраас барилга, банкны салбарыг дэмжиж, төрийн албан хаагчдыг орон сууцаар хангах үүднээс 4000 орон сууц хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр болсон. Уг хөтөлбөрт ганц төрийн албан хаагч төдийгүй тодорхой орлоготой иргэд ч хамрагдах боломжтой болсон. Энэ талаар Сангийн яамны Санхүүгийн бодлогын газрын дарга Б.Батбаяртай ярилцлаа.

 

 

-Анх Засгийн газраас төрийн албан хаагчдыг орон сууцжуулах, банк, барилгын салбарт түгжигдсэн мөнгийг гаргаж авахын тулд 4000 айлын орон сууц хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр болсон. Энэ хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхийн тулд Засгийн газраас 180 тэрбум төгрөгийн бонд гаргахаар төлөвлөж байгаа. Ингэхийн тулд ирэх оны есдүгээр сар хүртэл гадны зах зээлээс зээл авах журмаар валют орлоготой болно.

Орон сууцны зээлийг төрийн албан хаагч, хувь хүнд гэсэн хоёр хэлбэрээр олгохоор болсон. Төрийн албан хаагчдад байр олгохдоо орлогын хэмжээнд нь тохируулж хямд үнэтэй орон сууцыг Орон сууцны санхүүжилтын корпорациар дамжуулан олгох болно. Үүнтэй холбоотойгоор Орон сууцны санхүүжилтын корпорацийн өнөөдрийг хүртэл хөдөө орон нутаг болон нийслэлд орон сууцны барилга бариулж, түүнийгээ иргэдэд тодорхой хугацаатайгаар өгдөг байсан бүтцийг нь төрийн албан хаагчдыг орон сууцаар хангах бодлого баримталдаг болгон өөрчилсөн байгаа.

Харин иргэдэд олгох орон сууцыг банкаар дамжуулж олгохоор болсон. Ингэсний шалтгаан нь тэдний орлогыг төрөөс цалинждаг албан хаагчидтай ижлээр суутгаад явах боломжгүй тул арилжааны банкаар дамжуулах нь зүйтэй юм. Ингэхдээ тухайн банкин дээр байгаа байрыг худалдаж авах сонирхолтой иргэдэд Засгийн газраас гаргасан бондын тодорхой хэсэг нь зориулагдаж, тухайн байрны зээлд зарцуулагдана.

 

 

-Угаасаа өнөөдрийн банк, барилгын салбарын зогсонги байдалд орсон нь өөрсдөөс нь ихээхэн хамааралтай. Яагаад гэхээр эрэлт нь байхгүйг мэдсээр байж барилгын компаниуд барилга байшин бариад л байсан. Үүнд нь банкууд ч хязгаарлалт тавилгүй, барилгын комдпаниудын хүссэн зээлийг нь олгосоор ирсэн юм. Иймээс тухайн хоёр салбар иргэдэд зээл олгохдоо орон сууцыг хурдан борлуулах үүднээс их биш ч тодорхой хэмжээний алдагдлыг хүлээх ёстой. Өөрөөр хэлбэл банк, барилгын салбар хоёр өнөөгийн хүнд байдалд орсонд энэ хоёр салбар өөрсдөө буруутай учир тодорхой хэмжээгээр хариуцлага хүлээх нь зүйн хэрэг. Хугацаандаа төлөөгүй барилгын зээлд тухайн банк өөрөө зардал гарган эрсдэлийн сан байгуулдаг. Тухайлбал ам.метр нь 700 мянган төгрөгөөр баригдсан орон сууцыг иргэдэд 500-600 мянгаар борлуулж, алдагдлыг нь барилгын компанитайгаа тохиролцож хуваан үүрэх хэрэгтэй. Энэ журмыг биелүүлнэ гэвэл бид дэмжих болно. Үүний дүнд барилга, банкны салбар алдагдал бага хүлээнэ. Хэрэв зөвшөөрөхгүй гэвэл тэр өндөр үнэтэй орон сууцыг Засгийн газраас авахгүй учир улам л их алдагдал хүлээх болно шүү дээ.

 

 

-Төрийн албан хаагчдад олгох орон сууцны зээлийн жилийн хүү 14 хувиас хэтрэхгүй. Харин иргэдийн хувьд тухайн банкууд үйл ажиллагааны зардлаа өндөр тогтоож, улмаар зээлийнхээ хүүг өндөр тогтоохгүй бол бидний зүгээс аль болох бага хүүтэй байлгахыг хичээнэ. Одоогоо иргэдэд тэдэн хувийн хүүтэй зээл олгоно гэсэн тодорхой зүйл алга.

 

 

-Зээлийн хугацаа 10 хүртэлх жил байна. Яагаад гэхээр Засгийн газрын гаднаас татаж байгаа зээлийн хугацаа нь дээд тал нь таван жил байгаа. Гэтэл зээл өөрөө эргэлтээс үүддэг тул 10-20 жилийн хугацаатай орон сууцны зээл өгөхөд хүндрэлтэй юм. Хоёрдугаарт 20 жилийн хугацаатай зээл олголоо гэхэд төрийн албан хаагчдад хүндрэлтэй байдаг. Тодруулбал 40 настай төрийн албан хаагчдад 20 жилийн хугацаатай зээл олговол 50-тай тэтгэвэрт гарсан нөхцөлд цаашид зээлийг нь хэрхэн төлүүлэх нь эргэлзээтэй болох юм. Иймээс 10 жилийн хугацаатай олгохдоо ам.метр нь 650 мянган төгрөг хүртэлх үнэтэй байхаар тогтсон. Зээлд хамрагдах хүмүүс маань яг төрийн албанд ажилладаг, залуу гэр бүлийн хоёр хүний орлогын түвшинг харьцуулж үзэж байгаа.

 

 

-Тэгж санагдах байх. Гэхдээ яагаад 10 жил болгосон шалтгааныг нь дээр хэллээ. 50 настай хүн зээлэнд хамрагдвал 60-тайдаа тэтгэвэрт гарахад зээлээ төлчихсөн байна. 20 жил гэх юм бол 50 настай хүн зээлээ төлж амжихгүй шүү дээ. Тэтгэвэрт гарсных нь дараа зээлийг нь төлүүлэх гээд араас нь хөөцөлдөнө гэдэг хүндрэлтэй зүйл. Тийм болохоор 10 жил гэж байгаа юм. Нөгөө талаар ам.метрийн дээд үнийг 650 мянган төгрөг гэсэн болохоор сардаа төлөх мөнгөний дүн нь харьцангуй бага байна.

 

 

-Мэдээж бүх тооцоог гаргасан. Жишээ нь 30 ам.метр талбай бүхий нэг өрөө орон сууц авахын тулд өрхийн сарын дундаж орлого 300-500 мянга байх шаардлагатай. Харин 50 ам.метр талбайтай1-2 өрөө орон сууц сонирхож байгаа бол сарын орлого нь 670-800 мянган төгрөг байна гэх мэтчилэн бүх тооцоог нарийн гаргасан байгаа.

 

 

-Тийм ээ. Өнөөдөр Монголд 135000 орон сууц байхгүй. Иймээс салбарын яамдаар нь дамжуулан мэдээлэл авах болно. Улаанбаатар хотын хувьд харьцагуй тодорхой байх юм. Өөрөөр хэлбэлт ам.метр нь 675000 төгрөгөөр бодоод, зарах байрны талбайгаа гаргаж, төрийн албан хаагчдад жигд квотоор олгох болно. Тухайлбал аль салбарт арай илүү хүн ажиллаж байгаа болон тэднээс хэд нь орон сууцны зээлд хамрагдах боломжтой байна гэдгийг нь гаргах юм.

 

 

-Энэ асуудал техник талаасаа жаахан бэрхшээлтэй. Харин Улаанбаатарт байгаа төрийн албан хаагчдын цалингаас нь шууд аваад байх боломжтой юм. Хөдөө орон нутагт ажиллаж буй хүмүүсийн хувьд тэртээ тэргүй аймаг болон сумын төвүүд дээр Орон сууцны санхүүжилтийн корпорациас олгогдож байгаа орон сууцнууд бий.

 

 

-Орон сууцны санхүүжилтын корпорацийн ТУЗ нь шинэчлэгдэж байгаа. Үүний дараа ТУЗ нь хуралдаж, тодорхой журам гаргаж, батлана. Ингээд тус корпораци зээл олгох санхүүжилтын асуудлыг, Сангийн яам ажил үүргийн хуваарилалтыг батална. Энэ мэт зохион байгуулалт, бэлтгэл ажлаа хийхэд сарын хугацаа элбэг зарцуулах болов уу.

 

 

Улаанбаатар Таймс