Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын дэд сайд А.Гансүхтэй төмөр замын хөгжлийн асуудлаар ярилцлаа.

 

 

-Олон улсын хурлын манай яам зохион байгуулж байгаа. Дэд бүтцийн хөгжил ХХК бол өөрийн үйл ажиллагааны хөтөлбөр, бодлого, стратегийг танилцуулах юм. Манай яам байгуулагдсан цагаасаа хойш төмөр замын асуудлыг ихээхэн анхаарч ажилласан. Учир нь төмөр зам гэдэг бол Монгол Улсын хөгжлийн зүтгүүр, эдийн засгийг авч яваа судас нь юм.

 

1921 онд ардын хувьсгал ялснаас хойш Монгол Улсад Эрдэнэт үйлдвэр, Улаанбаатар хот, төмөр зам гэсэн гурван том бүтээн байгуулалт хийгджээ. Түүнийг нэг гэдэг утгаараа төмөр замын ирээдүйн хөгжил маш чухал гэж үзэж байна. Манай яам өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд их ажил хийсэн. Одоо нэг жилийн ойн дээр ирж байна. Энэ сарын 15-нд болох Төмөр замын дэд бүтцийн стратеги олон улсын хурал нь бидний бүтэн жилийн ажлын үр дүн байх юм.

 

Төмөр замын салбарт манай страте­гийн түнш хэн байх вэ. Хэн бидний хамтрагч байх вэ гээд олон чухал асуудлыг шийдвэрлэх хэрэгтэй байна. Бидний өвөг дээдэс нэгэн жарныг харж оросуудтай хамтарч ажиллах гэрээ байгуулжээ. Шинэ жаранд хэнтэй хамтарч, хэрхэн ажиллах вэ гэдгээ бид тодорхойлох ёстой. Мэдээж уламжлалт түнш ОХУ-тай бид цаашдаа хамтарч үйл ажиллагаагаа явуулна. Энэ чиглэлээр орос нөхдүүдтэйгээ ярилцаж байна. Маш идэвхтэй хамтарч ажиллахыг тэднээс хүссэн. Өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сард манай сайд “Оросын төмөр зам” компанийн ерөнхийлөгч В.И.Якунинтай Монголын тө­мөр замын сүлжээг шинээр барих, их засвар хийх, техник тоног төхөөрөмжийг шинэчлэх, санхүүгийн туслалцаа үзүүлэх, шинээр төмөр замын хамтарсан компани байгуулах гэх мэт олон зүйлийг ярилцаж тохирсон.

 

Мөн Европын холбоо гэдэг том зах зээлийг нээе, Ази-Европыг холбосон транзит тээврийг хөгжүүлье зэрэг асуудлыг анхаарч ажиллаж байна. Манай төмөр зам бол Ази-Европыг холбосон дөрвөн коридорын хамгийн богино нь юм. Өөрөөр хэлбэл, цаг хугацаа, төсөв мөнгө хэмнэсэн хамгийн ашигтай байрлалд байгаа энэ төмөр замыг транзит тээвэрт ашиглах хэрэгтэй. Судалгаа хийгээд үзэхэд, Германы Хамбург-Тяньжиний хооронд жилд 30 тэрбум долларын ачаа тээвэрлэдэг байна. Үүний нэг хувийг нь л Монголын төмөр замаар дамжуулан тээвэрлэхэд Эрдэнэт үйлдвэрийн бүтэн нэг жилийн орлоготой дүйцэх хэмжээний мөнгө олох жишээтэй.

 

 

-Мөн манай сайд ХБНГУ-д айлчилж, тус улсын Төмөр замын яамтай хамтарч ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурсан. Хятад, Солонгос зэрэг манайтай хамтарч ажиллах түншүүдтэйгээ уулзаад, тодорхой ойлголтод хүрсэн. Эдгээрийг нэгтгээд төмөр замын салбарт баримтлах бодлого боловсруулж байна. Манай Сайдын зөвлөлийн хурлаар энэ асуудлыг өнгөрсөн 7 хоногт ярьлаа. Дараагийн долоо хоногт асуудлыг дахин ярина. Удахгүй Засгийн газарт асуудлыг оруулна.

 

Энэ оны тавдугаар сард Монгол-Оросын төмөр замын хамтарсан “Дэд бүтцийн хөгжил” ХХК байгуулсан. Эднийх төмөр замын дэд бүтцийн хөгжил, шинээр төмөр зам тавихтай холбоотой бизнес төлөвлөгөө боловсруулаад байна. Энэ төлөвлөгөөг Эрнст Янг, Бостон консалтинг групп зэрэг дэлхийд нэр хүнд бүхий зөвлөх компаниудаас зөвлөгөө авч хийсэн. Ингэхдээ манай яамны баримталж байгаа бодлогын хүрээнд энэхүү бичиг баримтын хийсэн байгаа.

 

“Дэд бүтцийн хөгжил” ХХК боловсруулсан бизнес төлөвлөгөөгөө энэ сарын 15-нд болох олон улсын хурлын үеэр танилцуулна.

 

 

-Хуралд олон улсын байгууллагуудаас гадна олон улсын банк, санхүүгийн байгууллагууд, Элчин сайдын яамд, гаднын хөрөнгө оруулагчдыг урьж байгаа. Яагаад ийм олон оролцогчдыг хамарч байгаа вэ гэвэл, Монгол-Оросын хамтарсан “Дэд бүтцийн хөгжил” компани нь зөвхөн Монгол Оросынх байхгүй. Монголын төмөр замын хөгжлийг сонирхсон хэн ч бай хамтарч ажиллахад нээлттэй гэсэн үг. Энэ боломжийг бий болгож байгаагаараа нэлээд ач холбогдолтой юм.

 

Мөн “Дэд бүтцийн хөгжил” компанийн хурлын үеэр шинэ төмөр зам барих, хөрөнгө оруулалт хийхтэй холбоотой маш тодорхой зүйлүүдийг санал болгох байх гэж бид найдаж байна.

 

Харах үр дүн бол бий. Нэгдүгээрт, хурлаас оролцогч талуудын хамтарсан мэдэгдэл гарна. Хоёрдугаарт, ЗТБХБЯ болон “Дэд бүтцийн хөгжил” ХХК-ийн хооронд хамтарч ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурна. Түүнчлэн манай Төмөр замын хэрэг эрхлэх газар болон БНСУ-ын Төмөр замын хэрэг эрхлэх газрын хооронд хамтарч ажиллах Санамж бичигт гарын үсэг зурна. Солонгосын төмөр замынхан нэлээд өргөн бүрэлдэхүүнтэй оролцохоор байгаа. Тэд манай төмөр замыг маш их сонирхож байгаа.

 

Мөн “Оросын төмөр зам” компанийн ерөнхийлөгч В.И. Якунин болон манай сайд Х.Баттулга нар цаашид хамтарч ажиллах протоколыг үзэглэх юм. Энэ мэт цаашид тодохой үр дүнг гарах бодлогын бичиг баримтуудад гарын үсэг зурна.

 

Мөн энэ хурлын үеэр манай яамны санаачилсан Сайншандын аж үйлдвэрийн парк төслийг танилцуулна. Энэ бол хүнд аж үйлдвэрийн төв байгуулах том хэмжээний төсөл юм. ЗТБХБЯ яагаад хүнд үйлдвэрийн төсөл санаачилж байгаа юм бэ гээд хүмүүс сонирхож болох юм. Энэ бол төмөр замын хөгжилтэй холбогдон гарч ирж байгаа юм. Оюутолгой, Тавантолгойг ашиглах төмөр зам сүлжээг барихтай холбоотой гарч ирж буй асуудал юм. Хурал дээр ирээд үзээрэй. Тодорхой ойлголттой болох байх гэж бодож байна.

 

 

-Хятад руу шууд нарийн төмөр зам тавиад нүүрсээ экспортолж болно. Эдийн засгийн хувьд харахад энэ нь мэдээж ашигтай харагдана. Гэхдээ түүхий эдээ ингээд шууд зөөгөөд байх уу гэдэг талаас нь харвал бас өөр тайлбар гарна. Иймээс Сайншандад хүнд аж үйлдвэрийн парк байгуулаад, нүүрсээ боловсруулах нь монгол орны ирээдүйн хөгжлийн гарц гэж үзэж байгаа юм. Нүүрснээс түлш гаргаж болно, түүнийг коксжуулж, улмаар төмөр, зэс хайлуулах үйлдвэрүүд, цементийн үйлдвэр барьж болно. Мөн металлургийн үйлдвэр бий болгох боломжтой. Ингэснээр барилгын гол түүхий эд болох арматур төмөр, цементийг дотооддоо үйлдвэрлэнэ. Барилгын гол түүхий эдийг дотооддоо үйлвэрлэдэг болбол орон сууцны үнэ буурах боломжтой.

 

 

-10 орчим тэрбум долларын хөрөнгө оруулалт шаардлагатай. Сайншанд 300.000 орчим хүн амтай Монголын ирээдүйн хөгжлийг тодорхойлох хүнд үйлдвэрийн район болох ёстой. Монголын төмөр зам хойд хөршийн боомттой холбогдсноор далайд гарах бас нэг гарцтай болж байгаа гээд олон талын ач холбогдолтой.

-Манайханд оросууд өнгөрсөн жаранд Монголын төмөр замд юу ч хийгээ­гүй. Монголын төмөр замын шинэ хөгжлийг мөн л оросууд атга­лаа. Манайд ашигтай зүйл хийхэд эргэлзээтэй гэсэн харын сэтгэл, болгоомжлол бий.

-Өнгөрсөн зууны Монголын гурван том бүтээн байгуулалтын нэгийг оросууд хийсэн шүү дээ. Цаашдаа орос түншүүд маань юу хийхээр төлөвлөж байгааг аравдугаар сарын 15-нд болох хурлыг сонирхоорой гэж хэлэх байна.