Монголын барилгын топ-10 компанийн нэг “Ган хийц” компанийн захиралтай уншигч таныг уулзуулъя. Тэрээр алсыг харсан холч хараатай, эх орныхоо төлөө цохилох зүрхтэй нэгэн. Ингээд “Ган хийц” компаний ерөнхий захирал, Монгол улсын зөвлөх инженер Д. Даваасүрэн гуайн ярилцлагад анхааралаа хандуулна уу?

Та манай сайтын уншигч нарт өөрийгөө танилцуулна уу? Аль нутгийн хүн бэ?
Миний үндсэн захиргаа Увс аймгийн Давст сум. Бага насаа аав, ээжийн хамт Улаанбаатар хотод өнгөрүүлсэн. Би нутагтаа хэдийгээр өсөөгүй ч гэсэн нутгийн ард түмэн, хархираа өндөр уулсаараа их бахархадаг. Ууулстайгаа адил энэ нутгийн хүмүүс уужим сэтгэл, алсын хараатай ухаантай байдаг гэж би боддог. Миний аав 87-н настай буурал одоо ч амьд сэрүүн бидэнд сургаалаа хайрлсаар байна.

Та хэддүгээр 10-н жил төгссөн бэ? Дээд боловсролоо хаана эзэмшсэн бэ?
Би бага насаа нийслэл хотдоо өнгөрүүлсэн. Тийм ч учраас нийслэлийн 6-р 10-н жилийг төгсөөд ОХУ-ын Севердловско хотод Уралын польтехникийн дээд сургуулийг барилгын инженерээр төгссөн. Тэр дундаа барилгын металын чиглэлээр дүүргэсэн юм. Үүнээс хойш олон улсад мэргэжил дээшлүүлсэн. Сингапур, АНУ, Герман гэсэн 3 улсад очиж яг өөрийнхөө үндсэн мэргэжилээр мэргэжил дээшлүүлсэн юм. Өөрийнхөө оюуныг олон улсын хэмжээнд цэнэглэж чадсандаа баяртай байдаг.

“Ган хийц” компаний үндсэн үйл ажиллагааны чиглэлийн талаар болоод Монголын барилгын зах зээл дээр хэдэн төрлийн бүтээгдэхүүн “Ган хийц” компани нийлүүлж байна вэ?
Үйл ажиллагааны чиглэл нь Монголд төмрөөр юм хийх асуудлыг түлхүү хөгжүүлэх үүднээс улсаас бодлогоор байгуулсан үйлдвэр юм. Байгуулагдаад 24-н жилийн нүүрийг үзэж байна. “Ган хийц” компани нь нийтдээ 60000 тонн метал хийцийг улс ардын аж ахуйд нийлүүлсэн. 1990 оноос авахуулаад 1996 оны зах зээлийн шуурганд компаниа хэн нэгний гараар оруулж сүйтгүүлэхээс эмээж найз нөхөд, инженер техникийн ажилчидын тусламжтайгаар энэхүү үйлдвэрээ хувьчилж авсандаа баярлаж явдаг.

Танай компаний Монгол улсдаа оруулсан томоохон хувь нэмрээс дурдвал?
Бид эрчим хүчний тал дээр нилээд ажиллаж байгаа. Өнгөрсөн жилийн баталсан эрчим хүчний төслөөр нийт 53-н сумыг эрчим хүчээр хангахад үүний 5-н сумын эрчим хүчний тулгуурыг манай компани үйлдвэрлэж нийлүүлсэн. Мөн Дорнод аймагт эрчим хүчний зүүн бүсийн хөгжлийн асуудлыг шийдэх барилгын материалын парк байгуулахаар ажиллаж байна. Энэ парк нь ирээдүйд Монгол хүн өөрийн орны баялагаараа энэ бүгдийг байгуулж чадна гэдгийг бид харуулж чадсан.

Монгол улсын зөвлөх инженерын хувьд “40000 орон сууц хөтөлбөр” –ийн талаар ямар болдолтой байдаг вэ?
“40000 орон сууц”-ны төслийг боловсруулж гаргаж ирэхдээ хямдхан үнээр яаж барих вэ? Гэдгээ засаг төр бодохын оронд ямар нэгэн бэлэн зүйлээр хийхээ бодож байна. Энэ бол маш буруу. Монголд нэгэнт 40000 орон сууц барихаар шийдсэн бол эдгээр зүйлсийг анхаарах хэрэгтэй. Эхний эээлжинд элс цемэнт үйлвэрлэдэг энэ үйлдвэрүүдээ ашиглалтанд оруулбал дотооддоо түүхий эд материалаа аваад бүтээгдэхүүнээ гаргаж ирэхээр өртөг нь аяндаа хямдарна. Ингэхлээр 40000 орон сууцны хайрга, элс, цемент тоосгыг нь дотооддоо үйлдвэрлээд эхлэхээр барилгын үнэ өртөг ч хямд болно. Ингээгүй цагт дан ганц засгийн газрын санхүүжилтээр барина гэдэг худлаа асуудал.

Таны хувьд барилгын салбарт өөрийн гэсэн орон зайгаа тодорхойлсон хүн. Тэгвэл өнөөөгийн барилгын салбарт тулгамдаад байгаа асуудлын талаар ярьвал?
Өнөөдөр манай нийслэл хотод олон барилга, байгууламжууд баригдаж байна. Тэгтэл үүн дээр хамгийн чухал асуудал бол чанар юм. Барилгын барихад норматив хугацаа гэж байдаг. Бетон зуураад 28 хоногийн дараа 100% бэхжинэ гэж үздэг.Үүний дараа барилгаа барьж дуусгах ёстой. Гэтэл манайхан Хятаддаас баахан ажилчид оруулж ирээд маш түргэн хугацаанд барьдаг. Энэ бол болохгүй юм. Мөн дараагийн асуудал бол Монголын барилгын өнөөгийн мөрдөж буй стандартыг олон улсын хэмжээнд хүргэх хэрэгтэй. Иймэрхүү арга хэмжээ авахгүй бол нэг өдөр газар хөдлөхөд Монголд хэдэн барилга тэсч үлдэхийг хэн ч мэдэхгүй.

Одоогийн барилгын салбарын ажиллах боловсон хүчин хэр шаардлага хангаж байна гэж та боддог вэ?
Өнөөдрийн сургууль төгсөж ирсэн барилгын инженерүүдийг хархад чадалтай хүүхэд ч байна. Бас тааруу нэгэн байх юм . Эдгээр залуучуудад хамгийн гол нь сэтгэл дутаж байна гэж би боддог. Барилгын инженер гэдэг хүн бүх зүйлийг мэдэх албагүй. Гэхдээ анхан шатны зүйлүүдийг мэдэж байх ёстой. Тэгэхээр хүн өөрийнхөө юм хийж бүтээе гэсэн санаагаа оюутан байхдаа төлөвшүүлж идэвх санаачлагатай байх нь чухал юм. Өнөөдөр барилгын салбарт мэргэжилтэн, ажиллах хүч маш их дутагдаж байна. Мөн засгийн газраас ч гэсэн дорвитой арга хэмжээ авах хэрэгтэй. Барилгын чиглэлээр сурч байгаа бүх оюутнуудыг тэтгэлэгтэй болгох хэрэгтэй. Ингэж боловсон хүчнээ гаргаж авбал дараа нь тэд Монголын барилгын хөгжилд хүчин зүтгэх хүмүүс болон гарч ирэх болно.

“Ган хийц” компаний бүтээгдэхүүнийг өөрийн орноос гадна ямар улс авч ашиглаж байна вэ?
Монгол гадаадын олон компаниуд барилга барьж байна. Тэд ч манай бүтээгдэхүүнийг сайн мэддэг болсон. Ихэвчилэн Итали , Япончууд авдаг.

24-н жилийн нүүрийг үзэж байгаа “Ган хийц” кзомпани нь ямар ямар шагналуудыг авч байсан бэ?
Өдий хүртэл олон шагналуудыг хүртэж байсан. Надад нэг л шагнал илүү их сайхан санагддаг. Энэ бол Улаанбаатар хотод хөрөнгө оруулж хийсэн бүтээсэн зүйлийг минь үнэлж нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчидийн хурлаас өгсөн өргөмжлөлдөө баярлаж явдаг. Хийсэн бүтээсэн зүйл нь хүний нүдэнд ил болохоор бидний хөдөлмөрийг үнэлж өгсөн гэж боддог. Миний хувьд 3-н жилийн өмнө Монгол улсын засгийн газрын “Алтан гадас” одонгоор шагнадсан. Энэ бол миний барилгын салбарт нойр холгүй зүтгэсэн зүтгэлийг минь төр засаг үнэлсэн хэрэг юм.

Та бид 2-ын ярилцлага төгсөж байна. Ярилцлагын төгсгөлийг асуултгүйгээр танд үлдээе
Монголын төр засаг маань барилгын үйлдвэрүүдээ эргэн босгоход хүчин зүтгэж ойрын хугацаанд дорвитой арга хэмжээ аваасай гэж бодож байна. Залуучууддаа хандаж хэлэхэд хүн эргэж харах мөртэй амьдрах ёстой. Чи амьд яваа цагтаа эх орныхоо төлөө тодорхой зүйлийг хийж бүтээж чадвал үр хүүхэд, хойч үе чинь бахархах болно. Хэрэв ингэж чадахгүй бол өөр хэн нэгэн хэзээ нэгэн цагт хийх болно шүү.