Урин дулаан цаг ирлээ. Ургамал ногоо сэргэж, уулын горхи урсах цаг ойртож байна. Амьтай бүхэн сэргэж, үндэстэй бүхэн дэлгэрдэг зуны улиралд ургамал ногоотой ойр байхаас өөр жаргал үгүй билээ. Улаанбаатарынхан маань орон сууцныхаа гадна талбайд эсвэл гэр хорооллынхоо хашаандаа ганц ч болов мод, цэцэг тарихыг хүсч байгаа. Харин мод хаанаас хэрхэн зөв арчилж ургуулах вэ. Энэ талаархи бяцхан зөвлөгөөг та бүхэнд хүргэе.

Хаврын улиралд мод тарихад тохиромжтой үе одооноос эхлэж байна. Ямар ч төрлийн модыг хавар намар тарьж ургуулдаг гэдгийг хүн бүр мэднэ. Мэргэжилтнүүдийн хэлж байгаагаар жил бүрийн 4-р сарын 20-ноос 6-р сарын 1-ний хооронд мод тарих нь хамгийн оновчтой цаг хугацаа гэнэ. Энгийнээр ойлгоход модыг навчилж цэцэглээгүй, тайван байдалд амарч байхад нь л шилжүүлэн тарьж болдог аж. Тиймээс намар цагт модод навчсаа гээж, өвөлд бэлдэн “амралт”-аа авсан үеэс газар хөлдөх хүртэлх хугацаанд тарьж болох гэнэ.
Мод тарих ажил ямар мод тарихаас эхлэнэ. Эрс тэс уур амьсгалтай манай орны хувьд мод ногоорох хугацаа ердөө 5-н сар л байдаг. Ийм нөхцөлд модоо зөв сонгох хэрэгтэй. Хот суурин газарт хайлаас, улиас, бургас, гацуур, хар мод зэрэг нь ургалт сайтай байдаг аж. Улиасыг манайхан сүүлийн үед ад үзэх нь ихэссэн. Хавартаа хөвөн мэт үрээ цацаж хүмүүст төвөг учруулдаг, хэт өндөр ургаж байшин барилгын цонх хаадаг гээд л,,. Гэтэл арчилгаа бага шаарддаг, ургалт хурдантай зэрэг олон төрлийн давуу тал улиасанд бий гэнэ. Сүүлийн өнгө үзэмж сайтай олон мод гаднаас оруулж ирж буй ч манай оронд ургах уу, үгүй юу гэдгийг мэргэжилтнүүдээс зөвлөгөө авч байж тариарай.

Мод тарина гэдэг хялбар ажил биш. Нүх ухаж газарт ургаснаар мод ургадаггүй. Үүнд маш нарийн технологи хэрэгтэй. Хамгийн эхэнд мод тарих хөрсөө анхаар. Мод бүхэн өөрт зохицсон хөрсийг шаарддаг. Дээр хэлсэнчлэн улиас ямар ч хөрсөнд ургаж чаддаг байхад шилмүүст модод хөрс их голдог. Хар шороон хөрсөнд л мод сайн ургадаг гэж хүмүүс ойлгодог. Гэтэл 60 хувь нь хар шороо, 40 хувь нь элс байхад тохиромжтой байдаг байна. Гэхдээ нарс мод гэхэд л бараг элсэнд ургадаг. Үртэс, бууц зэргийн бага зэргийн бордоог хөрсөнд хольж болох ч манай орны хөрс шороо ямах ч бордоо нэхэхгүйгээр ургамал ургуулах чадвартай. Хүмүүс мод тарихдаа алддаг зүйл бол нүхийг нь багадуулдаг явдал аж. Ихэнхи модыг 60-80 см-ийн голчтой, 80 см-ийн гүн нүх ухаж тарих ёстой. Том модыг газрыг нь хонхойлсон болоод л 30 см-ийн гүнд суулгадаг хүмүүс хатаж үхэхийг нь л үзнэ. Усалгааны хувьд анх тарьсан модоо эхний өдөр нь 60-80 литр усаар услах ёстой байдаг. Гэтэл ганцхан хувин ус хийгээд л сарын дараа услаж байгаа модыг сард нэг удаа хоол идэж байгаа хүнтэй зүйрлүүлээд хэрхэн ургахыг нь бодоод үзээрэй. Гэхдээ өдөр бүр хувин хувингаар нь услаад байж бас болохгүй. Хөрс нь байнга чийгтэй байхаар тооцож усалгаагаа бага багаар татах хэрэгтэй аж.

Улаанбаатар хотод ургаж буй 47 зүйлийн мод сөөгнөөс сонголт хийж тариалахыг хүсвэл төрөл бүрийн моднуудын урьдчилан бэлдсэн суулгацуудыг Улаанбаатар хотын захирагчийн ажлын албаны хот тохижилтийн хэлтэс, Ботаникийн хүрээлэн, Цэцэрлэгжилт, Ногоон төгөл, Ногоон хот, Зүүн Хас, Бяцхан Соёлж зэрэг компаниудаас худалдан авч болно. Харин модоо тарихдаа мэргэжилтнүүдээс заавал зөвлөгөө аваарай.

Ургамал ногооны ач тус

• Цэцэг ургамал нь зөвхөн өнгө үзэмж нэмэгдүүлэх төдий биш бөгөөд хүний эрүүл мэнд, ахуй амьдралд онцгой ач тустай.
• Ургамлын ногоон өнгө нь хүний мэдрэлийн систем, харааны нервийг сэргээж тайвшруулна.
• Өрөө тасалгааны агаар үргэлж чийглэг байх нөхцлийг хангана.
• Тоос, шороог мэдэгдэхүйц багасгана
• Гадны ихэнхи төрлийн нян устгах чадвартай финтацит хэмээх дэгдэмхий бодис ялгаруулж агаарт буй нянг устгадаг.
• Дуу чимээг багасгана.
• Цахилгаан бараанаас гарч буй муу энергүүдийг өөртөө шингээнэ.

• Тасалгааны ургамал нь халуун дулаан орноос гаралтай учраас их хэмжээний чийг, дулаан, гэрлийг шаарддаг.
• Тиймээс гэр орон, албан тасалгаа хаа боловч цэцгийг тарихад өөрийн нөхцөлд тохируулан авах хэрэгтэй.
• Өвлийн улиралд урагшаа харсан цонх ямар ч цэцгэнд тохиромжтой боловч хавар зуны улиралд нарны түлэгдэлээс болгоомжилж, хурц гэрлээс халхалж тавих хэрэгтэй.
• Урагшаа харсан цонхон дээр халгайн, сарнайн төрлийн цэцэг тохиромжтой.
• Баруун зүүн талын цонх ямар ч төрлийн ургамалд тохирно.
• Модлог болон алаг эрээн навчтай ургамлууд сүүдэрлэг газар сайн ургана.
• Өвлийн улиралд гэрэл дутагдах тул өдрийн гэрэл хэрэглэх хэрэгтэй.