Оюу толгой төслийн ажлын хэсгээс “Айвенхоу Майнз”,”Рио Тинто” компанитай байгуулсан хөрөнгө оруулалтын гэрээнийхээ төслийн талаар өчигдөр сэтгүүлчдэд мэдээлэл хийлээ. “Оюу Толгой”-н ашиглалтын гэрээг 67-гийн 9-д заасан лицензийн дагуу 30 жилийн хугацаатай байгуулсан аж. Эл гэрээнд зааснаар бол Монгол улс “Оюу толгой”-н 4 хувийг эзэмшихээр болсон бөгөөд нийт орлогын хуваарилалтаас 55 хувийг нь авах юм байна.
Энэхүү гэрээ нь 15 зүйл 157 заалттай “Оюу толгой” төслийг УИХ-аар баталсан тохиолдолд 2010 оноос ил уурхайгаа, таван жилийн дараа зэс хайлуулах үйлдвэр болон 2014 онд далд уурхай нээн ажиллуулж эхлэх аж. Оюу толгой бол алт, зэсээр асар баялаг учир далд уурхайг ажилуулснаар 2014-2020 он манайд эдийн засгийн үр өгөөжийн хувьд өндөр өсөлтийн жил байхаар тооцоолжээ.
Ажлын хэсгийнхний ярьж байгаагаар Оюу толгойн орд ашиглалтад орсон тохиолдолд эхний 10 жилдээ улсын төсөвт нэг триллион төгрөг төвлөрөх гэнэ. Мөн Ханбогд суманд цахилгаан станц барин дэд бүтцийг хөгжүүлэх, улмаар хот болгох бөгөөд олон улсын стандартад нийцсэн хар замыг БНХАУ-ын хилийн боомт хүртэл тавих юм байна.
Хөрөнгө оруулалтын төсөл нь Монгол Улсын эрх ашигт нийцсэн, хуулиас гадуур хөнгөлөлт эдлэхгүйбайх зарчмыг гол болгон барьжээ. Ажлын хэсэг дөрвөн сарын хугацаанд холбогдох яам, агентлагийн хүмүүс, Олон улсын зөвлөхүүдийг оролцуулан ажилласан учир манай тал болон “Айвенхоу Майнз”-д ашигтай гэрээ байгуулснаа дуулгав. Оюу толгой үйлдвэрийг байгуулахыг УИХ-аас баталсан тохиолдолд Айвенхоу майнз 100 хувийн хөрөнгө оруулалт хийх бөгөөд 6-11 жилийн дараа хөрөнгө оруулалтаа нөхөх ажээ. Оюу толгой төсөл батлагдсан тохиолдолд Өмнөговь аймагт зэс хайлуулах үйлдвэр барьж, төр 34 хувийг нь эзэмшинэ гэж ажлын хэсгийнхэн өгүүлэв. Ийм үйлдвэртэй болсноор цэвэр зэсийг дагасан хөрөнгө оруулалт манайх руу урсана хэмээн өөдрөгөөр төсөөлжээ. Манай талаас Айвенхоу майнз компанийг гэнэтийн ашгийн татвараас чөлөөлж байгаа бөгөөд үйлдвэр барьж чадаагүй тохиолдолд зургаа дахь жилээсээ хуримтлагдсан татварыг төлүүлэх гэнэ. Мөн барилгын ажил явагдаж байх хугацаанд гаалийн татвараас чөлөөлөх, аж ахуй нэгжийн албан татварын алдагдал шилжүүлэх хугацааг хоёр жил байдгийг таван жил болгон хөнгөлсөн аж.
Оюу толгойгоос олборлосон алтаа Монголбанкинд тушаах талаар гэрээнд тусгасан байна. Үйлдвэрт ажиллах хүчний 90 хувь нь монголчууд байх бөгөөд хэрвээ 85 хувь байна гэвэл манай талаассард нэг хүнээс 695 мянган төгрөгийн татвар авахаар заажээ. Гэрээг доорх тохиолдолуудад цуцална гэдгээ ажлын хэсгийнхэн мэдэгдсэн юм. Гэрээнд заасан үүргээ зургаан сарын хугацаанд биелүүлээгүй тохиолдолд гэрээг цуцлах гэнэ. Мөн хөрөнгө оруулагч гэрээгээ сунгаагүй бол, хэн нэгэндээ мэдэгдэлгүй бусдад эрх шилжүүлсэн тохиолдолд цуцлах ажээ. Харин хамтран ажиллаж байх хугацаанд маргаан гарсан тохиолдолд НҮБ-ын арбитрын шүүхээр Лондон хотноо Монгол Улсын хуулийг баримтлан шийдүүлэхээр заасан байна. Ийнхүү Оюу толгой үйлдвэрийг УИХ-аас баталсан тохиолдолд Төлөөлөн удирдах зөвлөл нь есөн хүний бүрэлдэхүүнтэй байхаас гурав нь манай талын төлөөлөгч аж. Төсөл хэрэгжээд дуусахад манайд зэс хайлуулах үйлдвэр, шинэ техник, технологи үлдэхээс гадна Гашуун сухайтын боомт байнгын ажиллагаанд орж, ДНБ 40 хүртэл хувиар өсөх юм байна. Мөн хэрвээ хоёр тал харилцан тохиролцвол гэрээг үргэлжлүүлэн сунгах боломжтой бөгөөд манай авсан 34 хувийн хувьцааны ашгийг ард иргэддээ хэрхэн хүртээхийг шийдэх юм.