1. Экспортлогч нь тус бутээгдэхүүнийг экспортлогдож болох эсэх, засгийн газрын холбогдох байгууллагаас экспортын лиценз авах шаардлагатай эсэх зэрэг дүрэм журмуудыг судална.

   2. Экспортлогч нь зорилтот экспортын зах зээлээ тодорхойлж өөрийн бараа бүтээгдэхүүний хувьд зах зээлийн судалгаа явуулах. Үүнд: тухайн улсын импортын систем, холбогдох тарифын түвшин гэх мэт. Ихэнх тохиолдолд импортлогч нь эрсдлийг өөр дээрээ авч, мөн импортын болон бусад албан ёсны зөвшөөрлуүдтэй холбоотой зардлыг хариуцдаг ба өөрийн орны гаалийн бүхий л бүрдүүлэлтийг хариуцна. Гэвч цөөн тохиолдолд импортлогчтой хийсэн гэрээнд үндэслээд экспортлогч нь импортын лиценз авахаас эхлээд дээрх шаардагдах дүрэм журмыг хариуцах тохиолдол байдаг.

   3. Экспортлогч нь төрөл бүрийн эх сурвалжийг ашиглан зорилтот орноос худалдан авагч эрж хайдаг бөгөөд улмаар боломжит худалдан авагчийг сонгоно.

   4. Экспортлогч нь худалдан авагчийн худалдан авах чадварыг банкаар эсвэл өөр гуравдагч, талаар дамжуулан шалгахын зэрэгцээ боломжит худалдан авагчид бизнес санал илгээнэ.

   5. Хэрэв худалдан авагч экспортлогчийн санал болгосон үнэ, тавьсан нөхцлийг зөвшөөрч, мөн худалдан авагчийн худалдан авах чадвар зөвшөөрөхүйц хэмжээнд байвал экспортлогч нь импортлогчтой худалдааны гэрээ байгуулна.

   6. Худалдагч худалдан авагчийн хоорондын гэрээнд төлбөр нь аккредитивээр (Letter of Credit) хийгдэнэ гэж заасан бол экспортлогч нь импортлогчоос аккредитив хүлээн авна.

   7. Хэрэв экспортлогчид бараагаа экспортлоход санхүүжилт хэрэггэй бол худалдааны банкнаас экспортын санхүүжилт хүснэ. Үүний зэрэгцээ, хэрэв бараа нь экспортын лиценз авах шаардлагатай бол экспортлогч нь засгийн газрын холбогдох байгууллагаас экспортын лиценз хүснэ.

   8. Экспортлогч нь импортлогчтой тохиролцсон ёсоор барааг тээвэрлэлтэнд бэлдэнэ. Шаардлагатай бол импортлогчийн заасан баталгаат агентлагаар барааг шалгуулна. Хэрэв аккредитивд эсвэл гэрээнд заасан бол экспортлогч нь холбогдох байгууллагаас гарал үүслийн гэрчилгээ, хяналт шалгалтын гэрчилгээ зэрэг бараатай холбоотой шаардагдах баримт бичгийг бүрдүүлнэ.

   9. Экспортлогч нь тээвэрлэлтийн талбай захиалж далайн даатгалыг хариуцна. Ихэвчлэн экспортлогч нь эдгээр зохицуулалтуудыг ачаа тээвэрлэгч эсвэл гаалийн төлөөлөгчид хариуцуулдаг. Экспортлогч нь (тээвэрлэгч) барааг баталгаат бүсэд хүргэх барааны тээвэрлэлтийг зохицуулна. Тээвэрлэхэд тээвэрлэлтийн өмнөх шалгалт (хэрэв импортлогч шаардсан бол), хэмжилт, жингийн хэмжилт, болон гаалийн зөвшөөрөл авах зэрэг ажиллагаа хийгдэнэ. Тэгснээр бараа нь тээврийн хэрэгсэлд ачигдана. Эдгээр ажлыг экспортлогчийн өмнөөс ачаа тээвэрлэгч эсвэл гаалийн төлөөлөгч хийнэ.

 10. Экспортлогч нь өөрийгөө худалдааны болон улс төрийн эрсдлээс хамгаалахыг хүсвэл экспортын даатгал хийлгэнэ.

 11. Экспортлогч нь шаардлагатай бол гадаад солилцооны хэлбэлзлийн эрсдлээс зайслхийхийн тулд банктай валют солилцооны гэрээ хийнэ.

 12. Барааг хөлгийн тавцанд ачигдахад тээвэрлэлтийн компаниас тээвэрлэгдэж буй барааны эрхийн бичиг болох Ачааны баримтыг гаргана (Bill of Lading B/L).

Экспортлогч нь ачаа тээвэрлэгч эсвэл гаалийн төлөөлөгчөөс үүнийг хүлээн авна. Экспортлогч нь импортлогчид тээвэрлэлтийн мэдээ явуулж тээвэрлэгдсэн барааны талаархи нарийвчилсан мэдээлэл, тоо хэмжээ, тээвэрлэгчийн нэр, тээвэрлэгдсэн өдөр зэргийг мэдээлнэ.

Экспортлогч нь Валют Солилцооны Баримт (төсөл) бэлтгэж гэрээт банкинд Баримт Бичгийн хэлэлцээр хийх хүсэлт гарган B/L-ийг тээвэрлэлтийн баримтуудтай хамт танилцуулж төлбөрөө авна. Ингэснээр экспортын бүхий л шат дамжлага дуусгавар болно.

Экспортын баримт бичиг

Монголын барааг экспортонд гаргахад гаалийн мэдүүлгээс гадна дор дурьдсан бичиг баримтыг бүрдүүлэх хэрэгтэй. Үүнд:

    * Гадаад худалдааны гэрээ

    * Үнийн нэхэмжлэл

    * Баглаа боодлын тодорхойлолт

    * Татварын урьдчилгаа төлсөн баримт

    * Тээврийн зардал төлсөн бичиг баримт

    * Чанарын гэрчилгээ

    * Барааны гарал үүслийн гэрчилгээ /шаардлагатай бол/

    * Эрх бүхий байгууллагын лиценз, зөвшөөрөл /шаардлагатай бол/

    * Мэргэжлийн байгууллагын дүгнэлт /шаардлагатай бол/

    * Шаардлагатай бусад бичиг баримт /мал эмнэлгийн гэрчилгээ г.м./

    * Барааны техникийн нөхцөл

    * Иргэний орлогын бүртгэлийн дэвтэр

    * Аж ахуйн нэгж, байгууллагын гэрчилгээ

Гаалийн хилээр гаргах малын гаралтай түүхий эдэд 2004 оны 4 сараас эхлэн зөвхөн Стандартчилал, хэмжил зүйн үндэсний төвөөс олгосон экспортын тохирлын гэрчилгээг үндэслэн гаалийн бүрдүүлэлт хийж байх болсон.

      Зарим нэр төрлийн барааг экспортлох

      Доорх нэр төрлийн бүтээгдэхүүнийг экспортонд гаргахдаа Монгол Улсын Засгийн Газрын 2002 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн 219 дугаар тогтоолыг үндэс болгоно. Үүнд:

         1. Гэрийн модыг Монгол Улсын хилээр гаргахдаа Соёл Шинжлэх ухаан "Боловсролын Яамнаас тусгай зөвшөөрөл, МҮХАҮТ-аас гарал үүслийн гэрчилгээ авна.

         2. Түүхийн үнэт зүйлс. Төрийн өмчлөлд байгаа түүх, соёлын хосгүй үнэт зүйлийг гагцхүү судалж шинжлэх, сурталчлах, сэргээн засварлах зорилгоор түүний хадгалалт, хамгаалалтын найдвартай нөхцөлийг бүрдүүлсний үндсэн дээр соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын тогтоосон хугацаа зөвшөөрөлтэйгээр улсын хилээр нэвтрүүлдэг. Түүх, соёлын хосгүй үнэт дурсгалт зүйлийг эргүүлж авч ирэх нөхцөлтэйгээр 2 жилээс дээшгүй хугацаатайгаар соёл, шинжлэх ухааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын зөвшөөрлөөр /СШБЯ/ гадаадад гаргаж болно

          o Түүх соёлын ердийн зэрэглэлийн дурсгалт зүйлд гэрчилгээ олгоход шаардагдах материалууд: Албан байгууллага, аж ахуйн нэгж байгууллагынхаа гэрчилгээг, хувь хүн иргэний үнэмлэхээ нотариатаар батлуулж авчирна. Нэг удаагийн тохиолдолд иргэний үнэмлэхтэй байж болно.

          o Бүртгүүлэх зүйлийн зураг нь 9x12 см хэмжээтэй, өнгөт 2 хувь зураг байна. Зургийн ар талд дурсгалын нэр, хэмжээг тодорхой бичнэ.

          o Дурсгал тус бүрд гэрчилгээний хураамж болгож 2000 төгрөг төлнө.

      Гэрчилгээг ажлын 5 өдөрт багтаан олгоно. Түүх соёлын ердийн зэрэглэлийн дурсгалт зүйлд Даваа, Лхагва, Баасан гаригийн 10-12 цагийн хооронд гэрчилгээ олгоно.

      3. Мах. Хүнс, Хөдөө Аж Ахуйн Яам /ХХААЯ/-ны мэргэжлийн комиссын аттестатчилалд тэнцсэн нядалгааны үйлдвэр бүхий аж ахуйн нэгжид ХХААЯ-наас малын мах /үхэр, хонь, адуу/ экспортлох итгэмжлэл олгодог. Итгэмжлэлийг 2-3 сарын дотор олгох ба хувь хүнд болон нядалгааны үйлдвэргүй аж ахуйн нэгжид өгдөггүй.

      Амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн экспортлох Амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн экспортлоход дараахь бичиг баримтуудыг бүрдүүлнэ. Үүнд:

          o Амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн экспортлохыг хүссэн өргөдөл, албан тоот, хүсэлт

          o Мал эмнэлэг, ургамлын хорио цээрийн лабораторийн шинжилгээний дүн

          o Гарал үүслийн гэрчилгээ

          o Амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг худалдах, худалдан авах гэрээ, бэлэглэлийн болон түүнтэй адилтгах бичиг баримт

          o Амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн импортлогч хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, хувь хүн бол иргэний үнэмлэхийн нотариатаар баталгаажуулсан хуулбар

          o Амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг тээвэрлэх тээврийн хэрэгслийн төрөл, замын чиглэл

          o Нэвтрүүлэх хилийн боомт, хугацаа

          o Түүхий эд, бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ, боловсруулалтын байдал /хагас боловсруулсан, түүхий хөлдөөсөн, шинэ г.м/ савлалт, шошго, чанар, аюулгүй байдлын талаарх мэдээлэл

      Улсын мэргэжлийн хяналтын газар / УМХГ/ нь баримтыг хүлээн авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн хугацаанд хариуг шийдвэрлэнэ.

      УГЕГ, ҮТЕГ-ын даргын 2003 оны 707/ 227 дугаар хамтарсан тушаалаар "Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт түүхий эд, материал бэлтгэн боловсруулж, экспортод гаргах аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэдийн орлогоос туүхий эд, материалын татварыг урьдчилан төлүүлж, суутган тооцох тухай журам", "Түүхий эд, материал бэлтгэн боловсруулж, экспортод гаргах аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэдээс урьдчилан төлүүлж, дараа нь суутган тооцохоор хураасан татварын тухай тодорхойлолтын загвар", "Түүхий эд, материал бэлтгэн экспортод гаргаж байгаа аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийг татвар төлөгчөөр бүртгэсэн тухай тусгай гэрчилгээний загвар", "Түүхий эд материал бэлтгэн боловсруулж, экспортод гаргах аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн орлогоос урьдчилан төлүүлж, суутган тооцох татварын хэмжээ"-г баталсан.