Ингэж хэлэхэд буруудахгүй байх гэж бодож байна. Сайхан хотын хэмжүүр ямар байх ёстой вэ? Сүүлийн үед тэнгэр баганадсан барилга, техникийн өндөр хөгжил гэхээсээ илүү хүнээ, иргэнээ дээдэлсэн орчныг бүрдүүлж чадсан хотыг уг хэмжүүрт багтаан ойлгох нь түгээмэл болчихож. Гараад явахад нийтийн тээвэр нь хүрэлцээтэй. Очоод үзчих үзмэр, түүх дурсгалын газар, дэлгүүр хоршоо элбэгтэй. Амарч тухлах орчин сайтай гээд… Харин нийслэл хот энэхүү хэмжүүрт хүрч чадаж байна уу? Нэг үеэ бодвол нийслэл маань өнгө нэмж байгаа. Гэвч учир дутагдалтай зүйл байсаар л байна. Өнөөдөр нийслэлийн нэг сая гаруйхан иргэнд 12-хон нийтийн бие засах газар оногдож байна.

Яарч сандарсан үед бие засах газар нийслэлд олддоггүй нь үүнтэй холбоотой биз. Цөөхөн хэдэн бие засах газар нь Боловсролын их сургууль, Сөүлийн гудамж, Санхүү эдийн засгийн дээд сургууль, Сонгинохайрхан дүүргийн “Драгон” төвийн орчимд байдаг. Тэдгээр нь чанарын шаардлага хангахгүй, гар угаах угаалтуургүй байх жишээтэй. Хотын баруун, зүүн дөрвөн замд явж байгаа хүнд бие засах газрын хэрэглээ гарлаа гэхэд хамгийн ойрхон болох Боловсролын их сургуулийн эсвэл Сөүлийн гудамж дахь нийтийн бие засах газрыг зорьж чадах болов уу? Мэдээж чадахгүй, барилга байшингийн харанхуй мухар, булан тохойг зорих нь мэдээж. Эдгээр хүмүүсийг буруутгах аргагүй. Үүнээс улбаалаад хөрсний бохирдол, хотын цэвэр цэмцгэр байх асуудал хүндэрч нийслэлчүүд бид бие биеийнхээ ялгадасаар амьсгалах нөхцөл бүрдэнэ гэсэн үг.

Амьдрах орчин муугаас амьсгалын замын халдварт өвчин тусах нь ердийн үзэгдэл. Үүнээс гадна “Чингисийн Монгол”-д ирж үзэх сонирхолтой гадаадын жуулчдын тоо жилээс жилд нэмэгдсээр байна. Тэдэнд үзүүлж гайхуулах түүх соёлын үнэт өв, үзэсгэлэнт онгон дагшин байгаль хангалттай ч үйлчлэх “00” хангалтгүй байна. “Эрийн нэрээр орж, эмийн нэрээр гарна” хэмээн айлдсан өвөг дээдсийн маань онч мэргэн үгтэй харьцуулбал тэдгээр жуулчид Монгол гэсэн нэрээр ирж, Улаанбаатар гэсэн нэрээр л буцах болов уу. Тэгэхээр нийслэл гадаадынхны нүдэнд хамгийн түрүүнд “00”-гүй хот гэж үнэлэгдэхээр байгаа биз. Юутай ч энэхүү асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх талаар мэргэжлийн хүнээс лавлахад, ирэх 2009 онд багтаан нийслэлд зургаан нийтийн бие засах газар шинээр байгуулна. Эдгээр нь цахилгаан, төвийн шугамд бүрэн холбогдсон, зөөврийн байх бөгөөд жилийн дөрвөн улиралд ажиллах боломжтой хэмээн тайлбарлав. Энэ жилийн тухайд нийтийн бие засах газрын тоо нэмэгдэхгүй нь. Ирэх онд зургаан нийтийн бие засах газар байгуулсан байлаа ч энэ нь хангалттай тоо биш. “Хүрээ соёл”-ыг иргэн бүрийн ухамсарт бий болгох талаар дээр, дооргүй ярьдаг. Соёлтой иргэнтэй болохын тулд наад захын хэрэглээг нь бий болгох хэрэгтэй бус уу? Нийтийн бие засах газрыг хотын хаанаас ч олж болохоор олноор нь байгуулъя. Гэхдээ өнгө үзэмжтэй, олон улсын стандартад нийцсэн байх учиртай.