Нийслэлийнхэнд хамаатай чухал салбар бол газрын алба билээ. Хүн ам нь 1.2 саяас давж буй Улаанбаатар хотын иргэдийн оршин суух нутгийг зохицуулна гэдэг амаргүй алба. Тиймээс ч газартай холбоотой маргаан байнга гарч байдаг. Ихэнх иргэдийн төр засгаас авдаг ганц үйлчилгээ нь газартай холбоотой асуудал байдаг.

Нийслэлийн газрын албаны даргаар томилогдоод гурван сар болж буй шинэхэн дарга Ц.Сандуйгаас асуух, тодруулах зүйл их байв. Ялангуяа мэдээллийн чанартай олон асуултын хариуг иргэд хүсдэг билээ.

-Танай газрын албыг төгс сайн ажилладаг гэвэл мэдээж үнэмшихгүй. "Газрынхан" бол хүнд суртлын уурхай гэж олон хүн хэвлэлд ханддаг. Та энэ албыг аваад гурван сар боллоо. Байдлыг хэр өөрчилж чадаж байна вэ?

-Нийслэлийн газрын албаны даргаар томилогдоод төдийлөн удаагүй байгаа боловч би энэ албанд сургууль төгсөж ирээд л ажиллаж байгаа хүн л дээ. Мэргэжилтнээс эхлээд бараг бүх албан тушаалд ажилласан. Тийм учраас ажлын сайн, муу тал, алдаа, оноог мэддэг, ажлаа юунаас эхлэх, ямар асуудлыг энэ тэргүүнд авч үзэх шаардлагатайг ойлгож байсан.

Юуны өмнө ажлын зохион байгуулалт сахилга, дэг журмыг сайжруулах тухай Албаны даргын тушаал гаргаж, нэлээд олон асуудлыг журамлаж цэгцлэв. Албаны дарга иргэд хүлээж авах хуваарийг чанд мөрдөж, энэ хугацаанд 121 иргэний хувийн асуудлаар хүлээн авч уулзан, 97 иргэний санал, хүсэлтийг шийдвэрлэсэн байна.

Кадастрын зургийн сүлжээтэй төвийн зургаан дүүргээс СБД, ЧД-ээс бусад нь радио модемийн холболттой байсныг шилэн кабелийн сүлжээгээр сайжруулсан нь дүүргүүдийн сүлжээний хурдыг 4-5 дахин нэмэгдүүлж, иргэдэд үзүүлэх үйлчилгээнд чанарын ахиц гаргасан.

Байгууллагын интернэтийн хурдыг сайжруулан А051-ээр авдаг байсныг дөрөв дахин илүү хурдаар шилэн кабелиар авдаг болов. Нийслэлийн газрын албаны вэб хуудасны загвар, дизайныг шинэчилж, вэб мастерын орон тоо бий болгон, мэдээ, мэдээллийг тогтмол шинэчилж баяжуулан байнгын ажиллагаатай болгов. Ажлын нааштай үр дүн харагдаж байна.

-Иргэдэд олгосон газар давхардах зэрэг эцэс төгсгөлгүй маргааныг өнгөрсөн жилүүдэд хийсэн байдаг. Ажлын хариуцлага алдсан нөхдөд арга хэмжээ авдаг уу?

-Газрын зөрчил, маргаан тасрахгүй байгаа нь үнэн. Энэ нь олон хүчин зүйлтэй холбоотойн дотор Нийслэл, дүүргийн газрын албаны ажлын уялдаа, манай ажилтнуудын ажлын хариуцлага, сахилгаас хамаарах юм ч их байгаа. Ажилтнуудын ажлын хариуцлагыг дээшлүүлэх зорилгоор Нийслэл, дүүргийн газрын албаны 20 гаруй ажилтныг өөр хооронд нь сэлгэн ажиллуулж байна. Цаашид энэ ажлыг жил бүр хийж байхаар шийдвэрлэсэн. Түүнчлэн ажлын хариуцлага алдсан гурван ажилтныг ажлаас халж, хоёр ажилтаны албан тушаалыг бууруулж, гурван ажилтанд сануулах арга хэмжээ авав. Мөн төрийн албаны шалгалтад тэнцээгүй 17 ажилтанг хуулийн дагуу ажлаас чөлөөлсөн.

Ажилтан, албан хаагчдынхаа мэргэжлийн бэлтгэл, ур чадварыг дээшлүүлэхэд анхаарч, 10 шахам ажилтнаа Итали, Малайз, Энэтхэг, Япон, АНУ, Швед, БНСУ-д урт, богино хугацааны сургалт семинар, хуралд оролцуулсан.

-Иргэдийн санал гомдол ба бусад хөөцөлдөх ажлуудад хэр шуурхай ажилладаг вэ?

-Нийслэлийн газрын албаны дэргэдэх Техникийн зөвлөлийн хурлыг сард хоёр удаа тогтмол хийж, газар олголт, баталгаажилтын захирамж гарснаас хойш ажлын гурван өдөрт багтаан гэрээ хийж, гэрчилгээ бичиж байхыг холбогдох хэлтэс, албанд үүрэг болгож, энэ ажлыг хэвшүүлж байна.

Газрын албаны хүнд суртлыг багасгаж, шат дамжлагыг цөөлөх, иргэдэд үйлчилгээг ойртуулах зорилгоор Нийслэлийн газрын албаны Газар өмчлөлийн хэлтсийн дүүрэг хариуцсан мэргэжилтнүүдийг тус тусын дүүргийн газрын албан дээр ажиллуулж байна. Ингэснээр иргэдийн Нийслэл, дүүргийн Газрын албаны хооронд нааш, цааш олон дахин явуулдаг дутагдал арилж байгаа. Энэ хугацаанд 14146 иргэний газар өмчлөлтэй холбоотой хүсэлтийг хүлээн авч шийдвэрлэснээс харахад ажлын ачаалал, шуурхай байдлын ерөнхий дүр зураг харагдах байх аа.

Их, дээд сургуулийн багш, судлаачдын багийг ажиллуулж, 281 иргэн, 50 аж ахуйн байгууллагын дунд судалгаа явуулав. Энэхүү судалгаа нь Газрын албаны үйлчилгээний чанар, хүртээмж, тулгамдаж буй асуудлуудыг үйлчлүүлэгчдийн оролцоотойгоор, үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллагаас хараат бус нөхцөлд судлах, түүний үр дүнд тулгуурлан газрын албаны үйл ажиллагааг сайжруулах зөвлөмж гаргах зорилготой байлаа. Дээрх судалгаанд хамрагдсан нийт иргэдээс Нийслэлийн газрын албанаас үзүүлж буй үйлчилгээний 13 төрлийн есөн шалгуур үзүүлэлтээр санал авч, нэгтгэн дүгнэхэд нийт 109 үнэлгээнээс 45 нь эерэг, 64 нь сөрөг санал өгсөн байна. Өөрөөр хэлбэл судалгаанд оролцсон нийт иргэдийн 41.2 хувь эерэг үнэлгээ өгсөн байна.

Харин судалгаанд хамрагдсан 50 байгууллагаас үйлчилгээний есөн төрлийн есөн шалгуур үзүүлэлтээр санал авч, нэгтгэхэд 54.5 хувь нь эерэг үнэлгээ өгчээ. Эндээс Нийслэл, дүүргийн газрын албаар үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл ханамжийн үнэлгээ ойролцоогоор 50 хувь байна.

-Гэр хороолол газарт орж орон сууц барих төлөвлөгөө явдаг. Эхний ээлжинд аль газрууд хамрагдах бол?

-Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг барилгажуулах хөтөлбөр хэрэгжиж байна. Энэ ажлын хүрээнд БЗД-ийн 13,14-р хороонд орон сууцны 14-р хороолол, СБД-ийн 9,10, 11, 12-р хороо 32-ын тойрог, Ногоон нуур орчмын орон сууцны 7-р хороолол, ЧД-ийн РТХЭГ-ын орчны орон сууцны хорооллын ХЕТ-ийн дагуу Анд интернейшнл ХХК, Бэрэн констракшн ХХК, Чин-Удам ХХК, Өлзийт интернейшнл ХХК, Орон сууцны санхүүжилтийн корпораци зэрэг байгууллагууд хөрсний геологийн судалгаа, барилгын зураг төслийн ажил, газар чөлөөлөх ажил болон барилга угсралтын ажлыг эхлүүлээд байна.

-Одоо хотын төвд иргэн байгууллагад олгох газар бий юу?

-Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад шинээр газар олгох асуудлыг Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөө болон газар зохион байгуулалт төлөвлөгөөгөөр зохицуулж шийдвэрлэдэг. Энэ ажлыг Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг барилгажуулах хөтөлбөр, хотын төвийг шинэчлэх хөтөлбөртэй уялдуулж зохион байгуулах юм.

-Гэхдээ гадуур шинээр газар аваад л байшин бариад байгаа юм биш үү?

-Газар эзэмших, ашиглах зөвшөөрлийг өмнө нь авчихсан боловч зураг төсөл, хөрөнгө санхүүгийн асуудлаас болоод барилга, байгууламжаа барьж чадаагүй явсаар өнөөг хүрсэн иргэд, байгууллага олон бий. Хотын төвд өнөөдөр баригдаад байгаа барилгууд бүгд л олон жилийн өмнө газрын зөвшөөрлөө авсан байгаа.

-Замын түгжрэл ихэс ч байна. Энэ бас л газартай холбоотой биз?

-Хотын замын түгжрэл их байгаад хэн хүнгүй л бухимдаж байна. Замын түгжрэлийг дан ганц газартай холбож болохгүй л дээ. Энд хот төлөвлөлт, замын засвар ардчилгаа, гэрэл дохио, тэмдэг тэмдэглэгээ зэрэг олон асуудал бий. Жолооч нарын замын хөдөлгөөнд оролцох соёл, машин техникийн бүрэн бүтэн байдал ч үүнд нөлөөтэй.

Иргэд, байгууллага зөвшөөрөлгүй хашаа, барилга байгууламж барих, өргөтгөх, орчноо тохижуулах нэрээр нийтийн эзэмшлийн зам, талбайг хашиж орц гарц хаах зэргээр замын түгжрэлийг бий болгож байгаа тал байдаг.

Хот өргөжин тэлэхийн хэрээр авто зам шинээр барих, өргөтгөх зайлшгүй шаардлага гарч байна. Энэ бүхэнд замын трасст байгаа айл өрх, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эзэмшил газрыг багасгах, зарим тохиолдолд газар чөлөөлөх хэрэгтэй болдог. Өнгөрсөн жилүүдэд олон зам шинээр тавьж, өргөтгөл хийлээ. Энэ бүхэнд газрын алба чиг үүргийн дагуу оролцож, асуудлыг нийтийн эрх ашгийн үүднээс шийдэж ажиллалаа.

-Хөдөөнөөс шилжин ирэгсэд хэрхэн газартай болж байна вэ?

-Энэ их ярвигтай ажил. Хүмүүс дураараа хаа хамаагүй сул газар байхаар нь очоод буучхаад байна. Өндөр хүчдэлийн шугамны дор болон үер усны аманд айл байж болохгүй учраас л тэр орчим сул мэт харагдаад байгаа хэрэг. Захын дүүргүүдэд маш бага газар үлдсэн боловч дэд бүтэц, зам, цахилгаан байхгүй болохоор айл очдоггүй. Монгол хүн хаа дуртай газраа амьдрах эрхээ сайн мэддэг мөртлөө бусад үүргээ огт биелүүлдэггүй. Тухайлбал, амьд явах эрхтэй атлаа хорьсоор байтал гэрээ үерийн аман дээр барьж урсуулсан харамсалтай явдал гарсаар байна.

-Ирээдүйн Улаанбаатар хотыг ямар байна гэж төсөөлдөг вэ?

-Би унаган Улаанбаатар хотын иргэн хүн. Ирээдүйн Улаанбаатарыг өндөр хөгжилтэй орчин үеийн хот байгуулалтын нарийн шийдэлтэй хот болно гэдэгт итгэлтэй байгаа. Хотыг хөгжүүлэхийн тулд нэн түрүүнд дэд бүтцийн асуудлыг шийдэх шаардлагатай байна. Дэд бүтцийг шийдсэн тохиолдолд нийслэл маань баруун зүг рүүгээ хөгжих боломж их байгаа.