Улаанчулуут, Морин даваа гэсэн албан ёсны хоёр цэгт нийслэлчүүд хогоо хаядаг. Хотын зургаан дүүргийнхэн арай ойр болохоор нь бүгд Улаан чулуутын хогийн цэгт хогоо хаяж заншжээ. 1984 онд маш том уулын ам байсан энэ газар өнөөдөр хогоор бүтсэн сүмбэр уул болжээ. Тэнд хог хаях гуу, жалга, уулын ам, нүх бараг үлдээгүй гэж хэлэхэд болно. 24 жил бидний хог шаарыг хурааж хуримтлуулж байсан энэ газар нийслэлийн хойморт залардаг. Салхитай үед цаас, гялгар уут нь хийсч нийслэлд орж ирдэг бол хур хог дотроосоо шатаж үргэлж уугиастай утаа, униар нь Улаанбаатар руу нүүгэлтэж байдаг.

Тус хогийн цэгийн диспетчер С.Эрдэнэчимэг ярьж байна. "Хогоо шороогоор булж тэгшлэх ёстой байдаг. Ер нь энэ газрын орчин тойрныг цэгцлэх, мод тарьж ургуулах, хашлага хайс барих төлөвлөгөөтэй байдаг.   Шинэ хогийн цэг ашиглалтад ортол иймэрхүү байдалтай байхаас өөр аргагүй. Яагаад гэвэл нэг өдөр, нэг цаг ч бидэнд хүндрэлтэй байдаг. Манай хогийн цэгт өдөрт 250-300 машин, сая гаруй кг хог ирж байна. Одоогоор хог булах ажил хийж амждаггүй. Зөвхөн уул овоо шиг хогоо түрж тэгшлэх ажил хийж байна "гэв. Удахгүй шинэ хогийн цэгтэй болох бөгөөд анхнаас нь хашаа, саравч барьж, хог түүгдэг хүмүүст үнэмлэх олгон журмын дагуу шороогоор булж, орчин тойронд нь мод, бут суулгана гэж ярьж байсан" гэлээ. Гэхдээ энэ нь албан ёсоор бүртгэгдсэн хогийн хэмжээ. Харин гудамжиндаа шөнө орой жалга, гуу бараадуулаад асгадаг хогийг оруулбал нийслэлчүүд өдөрт 600 машин буюу хоёр сая гаруй кг хог хаядаг гэж хэлж болно. Албан ёсоор ч бай албан бусаар ч бай хотын хог дийлдэхээ больжээ. Хотын битгий хэл хөдөө орон нутгийнхан, зуслангууд хогоо дийлэхээ больсон. Агаар салхи амьсгалах гэж гардаг зусландаа хаа дуртай газартаа хогийн цэг үүсгэдэг. Хогийн менежментийн шинэчлэл гэж сүүлийн дөрөв, таван жил дарга нарын дунд яригдаж байгаа хэдий ч хоттой болоод 100 жил болж амжаагүй байгаа монголчууд хогондоо дарагдаж үхэхэд ойрхон болжээ.

Нийслэлийн зургаан дүүргийн гэр хороолол, орон сууц, айл өрх бүрээс хурааж татсан хог энэ л цэгт ирдэг . Харин Гималай шиг өндөр уул болчихоос нь өмнө тарааж дагтаршуулж байвал болох нь тэр гэнэ. Нүүдэлчин ахуйгаас суурин соёл иргэншилд бид хурдан дасч байгаа ч дэд бүтцийн төлөвлөлт, нийтийн тээвэр, цэвэр усны хангамж, хур хог, агаарын бохирдол гээд том хотыг дагаж үүсдэг олон асуудал бидэнд тулгарч байна. Өөрсдөө бодож олоод ухаалгаар шийдэж чадахгүй бол хүний юм даган дуурайх дуртай дарга нар минь суурин иргэншилтэй хүмүүсийн хоёр, гурван мянган жилийн өмнө хэрэглэсэн арга туршлагыг хуулбарлаж болохгүй гэж үү.

    Хог хаядаг, агаар их бохирдуулдаг хэмээн цоллуулдаг гэр хорооллыг орон сууцжуулах хөтөлбөрийг Засгийн газар баталсан. Хөтөлбөрт нийслэлийн зургаан дүүргийн 22 мянган гэр хороолол хамрагдахаар болжээ. Агаарын бохирдолтой тэмцэнэ орон сууцжуулна хэмээн чамлахааргүй цаас үйлдвэрлэсэн тогтоол шийдвэр гарч байсан. Гэсэн ч олон жил хотын агаар бохирдсон хэвээр хогондоо дэд бүтэц муутайхан гэр хорооллууд хүрээгээ тэлсээр. Тиймээс ярьж суух биш ажил хийдэг хүмүүс хэрэгтэй байна. Хүнийг эрүүл байлгадаг хамгийн их хүчин зүйл нь цэвэр цэнгэгагаар, эрүүл орчин байдаг. Өвөл болохоор нүүрсний, зун болохоор шатаж байгаа хогны, хавар болохоор ой хээрийн түймрийн утаа амьсгалсаар байтал эрүүл уушигтай ирээдүй, эмгэг өвчингүй монгол хүн байхгүй болох нь дээ.