-Сvvлийн жилvvдэд барилгын салбар сэргэж, улсын хөгжилд өнгө нэмсэн гоёмсог барилгууд сvндэрлэж байна. Гэтэл чанар тийм ч сайнгvйг шvvмжлэх болжээ. Олон жил барилга “дагасан” хvний хувьд ямар бодолтой явдаг вэ?

-Зах зээлд хөл алдаж байсан эхний жилvvдийг бодвол өнөөдөр барилгын салбар vсрэнгvй хөгжиж эхэллээ. Барилгын материалын vйлдвэрлэлийн хувьд vндэсний vйлдвэрvvд vvдээ нээж, бvтээгдэхvvний нэр төрөл олширч байна. Барилгыг бизнес гэдэг талаас нь илvvд vзэж хvссэн хvн бvр хvрз бариад хошуурч байсныг бодвол одоо мэргэжлийн төвшинд анхаарал хандуулах боллоо. Энэ бол хөгжил дагасан дэвшил юм. Ер нь барилга барина гэдэг суурь тавихаасаа эхлээд л тооцоо. Ганц тоосго өрөхөд ч тооцоо алдаж болохгvй гэсэн vг. Хэрэв тооцоо буруу хийснээс барилга нурах юмуу хазайвал ямар их хохирол учрах нь тодорхой. Иймээс тухайн барилгыг барьж буй материалд маш сайн хяналт тавих ёстой.

-Өнөөдөр аль ч барилгын компани Хятадаас материалаа зөөж байна. Манайхан vнэ хямдыг бодоод “100 айл”-ын зах дээрээс бөөндөөд байгааг яах вэ?

-Хятад улс зам, барилгын эх орон шvv дээ. Хэдхэн хоногийн өмнө олимпийн тоглолтын vеэр ямар гайхалтай барилга байгууламж барьсныг бид харлаа. Сайн материалаар чанартай барилга барина гэдэг угаасаа ойлгомжтой. Манайхан хямд материалаар муухан юм хийгээд байгааг таслан зогсоохын тулд хатуу хяналт хэрэгтэй. Ер нь барилгаар “оролдох” гэж байгаа л бол мэдлэг чадвар, туршлага хуримтлуулж ав. Наад зах нь, нэг давхар барилгад ямар материал орох вэ, таван давхрыг босгоход ямрыг сонгох вэ гэдгийг мэргэжлийн талаас мэддэг байх ёстой. Стандарт, чанар гээд нарийн юм барилгад их бий.

 -Хяналтын байгууллагууд барилгын шав тавихаас эхлээд ашиглалтад оруулах хvртэл хяналт тавьдаг уу?

-Барилга угсралт, барилгын материал vйлдвэрлэлийг чанаржуулах талаар барилгатай холбоотой vйл ажиллагаа явуулдаг байгууллага бvр бодохгvй бол оройтож мэдэх нь. Ялангуяа хяналтын байгууллагууд vйлдвэрлэсэн бэлэн бvтээгдэхvvнийг шалгах биш vйлдвэрлэлийн явцад хяналт тавих нь илvv vр дvнтэй ажил болно. Технологийн шат болгонд хяналт байвал жинхэнэ чанартай бvтээгдэхvvн гарна. Өндөр хөгжилтэй улсуудын туршлагыг харахад vйлдвэрлэл, угсралтын явцад хяналт тавих асуудлыг төрийн бодлогын хэмжээнд авч vздэг юм билээ. Манайхны хувьд гадаадаас оруулж байгаа бvтээгдэхvvнд хувь хvн, тухайн байгууллага хяналт тавьдаг. Дотоодын бvтээгдэхvvнийг хянаж чадахгvйгээс янз бvрийн таагvй асуудал vvсэх нь цөөнгvй байна. Yvнд ганц би биш олноороо санаа тавьбал эх орноо гэсэн сэтгэл болно.

-Хvмvvс хувиараа хайрга, элс олборлон борлуулж, тоосго, блок vйлдвэрлэж байна. Социализмын vед барьж байгуулсан барилгын дvvргэгч материалын vйлдвэрvvд нойрноосоо сэрэх болоогvй юм болов уу?

-Төвлөрсөн төсөвт эдийн засгаас зах зээл рvv шилжих жилvvдэд маш олон vйлдвэр хаалгаа барьсан. Харин ойрын 2-3 жилд бvтээн босголтын нааштай эхлэл тавигдаж байгаа нь сайн хэрэг. Дарханы силикат тоосгоны vйлдвэр гэж Монгол Улсын хэрэгцээний бvх тоосгоны 25 хувийг дангаараа vйлдвэрлэдэг мундаг vйлдвэр байлаа. 1990-ээд оноос хойш таг зогссон тэр vйлдвэрийг хэдэн сайхан залуу өөд нь татаж, хоёр жилийн өмнөөс хөнгөн бетон vйлдвэрлэж эхэлсэн. Энэ мэтчилэн баяртай мэдээ сонсдож байна. Тоосго, ханын материалыг чанартай vйлдвэрлэхийг хичээдэг болжээ. Ялангуяа тоосго vйлдвэрлэгчид мэргэжлийн боловсон хvчнийг сонгоод, технологийн заавар, журмын дагуу гайгvй чанартай хийж байна. Харин нvхтэй болон vнсэн блок, бусад барилгын материалыг стандартын шаардлагын дагуу vйлдвэрлэж чадахгvй байна. Яагаад гэвэл, мэргэжлийн боловсон хvчний асуудал, туршлага дутаж байгаа нь тэр. Манай компани барилгын материал vйлдвэрлэхэд тvлхvv анхаарч байна. Явган хvний замын өнгөт хавтан vйлдвэрлэж, Хэнтий аймгийн төвд багагvй талбай хавтандсан. Хөнгөн бетонон блокны vйлдвэрлэл туршилтын шатандаа байна. Ялуу, суурин блок хийж байгаа.

-Барилгын салбарт мэргэжилтэй боловсон хvчин дутагдаж байгаагаас компаниуд Хятадаас ажилчин оруулж ирдэг, хууль, дvрэм зөрчлөө гээд бөөн асуудал болдог. Ийм байдлаас гарах боломж байна уу?

-Барилгын мэргэжилтэй боловсон хvчин бэлтгэх ажлыг мартсанаас өнгөрсөн хэдэн жилд барилга барих гэж янз бvрээр л оролдлоо доо. Харин одоо мэргэжлийн сургалт vйлдвэрлэлийн төв олноор нээгдэж, төрөөс дэмжиж байна. Энэ бол сайн хэрэг. Барилга барихад сайн инженерээс гадна сайн өрлөгчин, мужаан, арматурчин, цахилгаанчин гээд мэргэжлийн ажилчин чухал. Тэгэхгvй бол, гаднаас хэчнээн хvн урьж ирvvлээд барилгын салбар зогсонги байдлаас гарч чадахгvй.

-Таныг барилгын материал vйлдвэрлэлийн чиглэлээр Польш улсад мэргэжил эзэмшсэн, барилгын салбарт ажиллаж буй арвин туршлагатай хvмvvсийн нэг гэлцэх юм. Польшуудыг Монголд урьж, барилгын материалын салбарыг хөгжvvлэх талаар төлөвлөсөн зvйл бий юу?

-Польш улсад барилгын материалын инженер-технологич, химич мэргэжлээр төгсч ирснээс хойш зөвхөн силикат vйлдвэрлэлийн салбарт хориод жил зvтгэсэн Польшийн инженер, техникийн ажилчидтай хамтран ажилласан жилvvдэд их зvйлийг сурсан. Тэр маань одоо ч хэрэг болсоор л байна. Социализмын vед Польшийн техник, эдийн засгийн туслалцаатайгаар хөнгөн бетон, даавуу, цавуу, силикат тоосгоны vйлдвэр Улаанбаатар хот, Дархан-Уул, Дорнод аймагт байгуулсан. Зах зээлд шилжихэд бvгд хувьчлагдаж, польшууд нутаг буцсан. Одоо польшуудтай хамтарч оюутан сургаж байгаа. Дашрамд хэлэхэд, Монгол, Польшийн найрамдлын нийгэмлэгийн даргаар 16 дахь жилдээ ажиллаж байна. Манай хоёр улсын найрам¬далт харилцаанд нэмэр болох, ардын дипломат харилцааг өргөжvvлэхийн төлөө Монгол Улсад суугаа Польшийн Элчин сайдын яам, ижил төстэй байгууллагуудтай хамтарч ажилладаг. Хоёр улсын найрамдалт харилцааг сайжруулах, Монгол, Польшийн хамтын vйлдвэрлэлд оруулсан хувь нэмрийг минь vнэлж Польшийн Ерөнхийлөгчийн зарлигаар “Загалмайн алтан одон”-гоор шагнасан. Цаашид Польшийн мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтран ажиллах талаар бодож яваа юм бий. Одоохондоо ярихад эрт байна.