Барилгын салбарт зураг төслийн ажил хамгийн их үүрэг гүйцэтгэдэг. Дээхнэ үе шиг зураг төсөл нь хийгдээгүй дөрвөн ханатай барилга байшин босохоо болиод удаж байгаа. Иргэд ч үүнийг сайн мэддэг болсоноор амины орон сууцаа бариулахдаа ч зураг төсөл хийлгэдэг болсон. Ингэснээр зураг төслийн захиалга ихсэж үүнийг дагаад зөвхөн зураг төслөөр дагнасан 200 гаруй компани аж ахуй нэгж байдаг гэсэн судалгаа байдаг. Эдгээр компаниудаас өөрийн тогтвортой үйл ажиллагаа, зураг төслийн чанараараа бусдад танигдсан компаниудын нэг бол “ОСИБЗТ” буюу орон сууц иргэний барилгын зураг төслийн компани юм. ОСИБЗТ компанийн ерөнхий захирал, инженер Р.Цэрэнпилтэй брилга мн уулзлаа.

Сур: Хоёулаа яриагаа танилцуулгаас эхлэе, өөрийгөө болон компанийхаа үүсэл хөгжлийн талаар?

Р.Ц: Манай компани 2004 онд барилгын зураг төслийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн боловч ажилтнууд нь түүнээс олон жил энэ салбарт ажилласан хашир туршлагатай инженерүүд байдаг. Нийт 15 гаруй ажилтантай зураг төслийн компаниуддаа дундаждаа л ордог ийм компани. Миний хувьд 1971 онд МУИС-ийн Барилгын инженерийн факультетийг төгсөөд хуучнаар улсын барилгын зургын институдэд орж ажилласанаас хойш 37 дахь жилдээ энэ салбарт ажиллаж байна.

Сур: Манай барилгын салбарын хөгжил нэг үеэ бодвол үнэхээр хурдацтай хөгжиж байгаа нь ажиглагддаг. Таны бодлоор барилгын зураг төслийн хөгжил аль шатандаа байна вэ?

Р.Ц: Тийм ээ, үнэхээр 1990 оноос хөрөнгө оруулалт ч байхгүй болж зогсонги байдалд орсон гэхэд болно. Харин 2000 оноос энэ байдал өөрчлөгдөж барилгын зураг төслийн үйл ажиллагаа сэргэж эхэлсэн. Нэг хэсэг яамгүй ч болсон, дахиад ч яамгүй болж магадгүй болоод байгаа санагддаг. Зургын институт байхгүй болсоноор олон хувийн зураг төслийн компаниуд бий болж энэ утгаараа өрсөлдөөн ч бий болж эхэлсэн. Энэ нь хөгжих бас нэг үндэс болж байгаа юм. Барилгын зураг төслийн үйл ажиллагаа үнэхээр хөгжиж байгаа гэж хэлж болно.

Сур: Монголын барилгын зураг төслийн үйл ажиллагаа илүү хөгжих боломж юу вэ? Үүнд төрөөс авч явуулах шаардлагатай бодлого бий юу?

Р.Ц: Барилгын зураг төсөл, төсөвийг зөв тооцоотой чанартай хийж байж л хөгжинө. Ингэхэд юуны өмнө үнэхээр ажлаа хийж чаддаг чанартай боловсон хүчин байх шаардлагатай. Манайд энэ тал дээр жаахан дутмаг байгаа. Барилга угсралтын тал дээр мэргэжилтэн бэлтгэхэд дагалдуулаад болоод байх шиг санаддаг. Харин зураг төсөл дээр шууд ажил дээр дагалдуулж сургаад байх тийм боломж, цаг зав байдаггүй. Зураг төсөл бол маш нарийн ур чадвар туршлага шаардагддаг ажил. Хэн дуртай сургууль төгссөн хүүхэд хийж чадахгүй. Манай зураг төслийн компаниудыг нийтэд нь БХБНААҮ төв удирддаг. Үндэсний төвөөс гадаад дотоодод мэргэжил дээшлүүлэх олон сургалт, семинар ажлууд зохион байгуулж явуулдаг. Жишээ нь би 2000 онд Австри улс уруу хуванцар хоолой угсралтын сургалтанд явж байлаа. Монголдоо ирээд хуванцар хоолойг халаалтын системд тавих хэрэгтэй гэж ярьж байхад хэн ч ойлгдоггүй байсан. Ийм хуванцар хоолойгоор тийм өндөр темпратурын ус яваад ажиллана гэхэд хүмүүс итгэдэггүй байлаа. Одоо бол шинээр баригдсан барилгын халаалтын систем бүр ийм хоолойгоор тавигдсан байна. Гэхдээ магтахын хажуугаар саар юм бий. Бид зураг төслөө хийгээд экспертизийн зөвшөөрөл авдаг. Тэгэхэд зураг төсөл хийдэг хугацаанаас экспертиз хийдэг хугацаа нь их байдаг. Энэ нь нэг талаар орон тооны асуудал байдаг байх ажил нь овоордог юмуу яадаг юм. Уг нь олон жил ажилласан мэргэжлийн хүн бол зураг төслийг нэг хараад л тэр нь буруу энэ нь зөв байна гэдгийг нарийн тооцоо гаргахгүй ч тодорхой хэмжээний баримжаа авчихдаг. шалгалт мэдээж байх ёстой, харин зөв бурууг нь шалгаад зогсохгүй техник технологийн шинэ дэвшилттэй тэр зүйлийг төсөл дээрээ тусга, ингэмээр тэгмээр юм байна шүү гэж хэлж зөвлөөд өгдөг байх хэрэгтэй байна. Тэгэхээр бидэнд энэ тал дээр дахиад ч авч явуулах шаардлагатай арга хэмжээнүүд бий.

Сур: Чанаргүй боловсон хүчин ихээр бэлтгэгдэж гарч байгаа нь юутай холбоотой вэ? Таны бодлоор үүнд юу нөлөөлөөд байна вэ?

Р.Ц: Барилгын мэргэжилтэн бэлтгэдэг олон сургууль байдаг ч яг ажил дээр гараад ажлийн гүйцэтгэл нь сайн байдаг мэргэжилтэн бэлтгэдэг нь тун ховор. ТИС-ийн архитектурыг төгссөн хүүхдүүд, Барилгын коллежийн сан техникийн ангийг төгссөн хүүхдүүд арай дээр байдаг нь ажиглагддаг. Тэгэхээр энэ нь багш нартай холбоотой. Энэ чиглэлээр сурч байгаа оюутнууд сурахынхаа хажуугаар дадлагашиж явах хэрэгтэй байдаг.

Сур: Таныг би багш гэж сонссон юм байна. Яагаад багш болчихов оо, энэ талаараа?

Р.Ц (Инээв) Би мэргэжлийн багш биш. Гэхдээ хажуудаа хэдэн хүүхэд авч гарын шавьтай болъё гэсэн санаатай дадлагашуулах маягтай ажиллуулдаг юм. Манай компанид хичээлийнхээ зав чөлөөгөөр ирж ажиллан мэдэхгүй зүйлээ сурч авдаг 5-6 оюутан байдаг. Би өөрөө хэд хэдэн хүүхдийн дипломыг удирдаж байсан. Ингээд л багш болчихсон юмуу даа.

Сур: Барилгын зураг төслийн үйл ажиллагаанд яг одоо тулгамдсан асуудал юу байна вэ?

Р.Ц За яриад байвал мэдээж манайх шиг энэ салбар нь хөгжиж эхэлж байгаа улсад хийх юм их бий. Гол асуудал нь хуучин зургын институт гэж байхад зураг төслийн үйл ажиллагаа нэгдсэн зохион байгуулалттай, харилцан уялдаатай ажилладаг байлаа, одоо тийм зүйл алга. Ингэснээр том том барилгын зураг төсөл гаргахад хүндрэл гарч эхэлсэн. Хуучин барилгын зураг төслийн үйл ажиллагаа явуулахад бүх ажилтнуудын 60-70 хувь нь дээд мэргэжлийн инженерүүд байдаг байсан. Одоо ч гэсэн зөвхөн зураг төсөл гаргахад 10-аад төрлийн инженерүүд шаардлагатай байдаг. Гэтэл тус тусдаа, энд тэнд үйл ажиллагаа явуулдаг компаниуд чинь нэгдэж ажиллах боломжгүй байдаг. Үүнийг шийдвэрлэх нэг арга зам бий. Миний бодлоор зураг төслийн бүх компаниудыг нэгдсэн нэг байранд оруулах хэрэгтэй. Уг нь хуучин манай зургын институтын байр чинь одоо энэ БХБЯ, МХГ зэрэг байгуулагуудын байрлаж байгаа 4 давхар байшин юм шүү дээ.

Сур: Сүүлийн үед чанаргүй барилга баригдаж байна, зөвшөөрөлгүй газар барилга барьлаа гэсэн мэдээллүүд их гарах боллоо. Энэ зураг төслийн ажилтай холбоотой юу?

Р.Ц: Мэдээж сайн зураг төсөл хийгдэж байж сайн чанартай барилга баригдана. Гэхдээ одоогын баригдаж байгаа барилгуудыг харж байхад нэг их зураг төслөөсөө болоод чанаргүй барилга баригдаад нурчихсан юм алга. Хамаатай нь хамаатай гэхдээ шууд нөлөөлөөд байсан юм байхгүй. Чанаргүй барилга баригдаж байгаа нь нэгдүгээрт барилга угсралт, дараа нь чанаргүй түүхий эд, бараа материалтай холбоотой. Зөвшөөрөлгүй газрын хувьд энэ нь зураг төслийн инженерүүдтэй ямар ч хамаагүй. Газар олголтын захирамж нь гарчихсан, техник нөхцөлүүд нь бүрдчихсэн, бүх эрх нь олгогдчихсон газарт зураг төсөл хийгддэг учраас буруу эх үүсвэрийг зураг төсөлчид хийж байгаа юм биш. Яахав тодорхой хэмжээгээр мэдэх нь мэддэг л байх.

Сур: Та болон танай компанийн хийж гүйцэтгэсэн, хийхээр төлөвлөсөн ажлуудын тухайд?

Р.Ц: Би инженер н.Цогт гэдэг хүнтэй хамтарч ажилладаг. Бид сүүлийн хэдэн жил хөдөө орон нутаг баригдаж байгаа эмнэлгийн барилгуудын ихэнх зураг төслийг хийлээ. 10, 15, 20 ортой эмнэлгүүд бол бүгд манай л хийсэн зураг төсөл. сая тендэрт шалгараад архангай аймгийн Багшийн Их сургуулийн барилгын зураг төслийг хийхээр болсон. Миний хувьд 1000 гаруй барилгын зураг төслийг хийсэн гэсэн тэмдэглэл бий. Гэхдээ би ганцаараа биш олон хүн хамтарч хийсэн юм шүү.

Сур: Зураг төслөөр дагнасан, үйл ажиллагаагаа тогтмол явуулдаг сайн компаниудын тухайд?

Р.Ц: Яг тогтмол үйл ажиллагаа явуулдаг 100 гаруй компани байдаг. Миний бодлоор “Марс” констракшн арай илүү юмуу гэж бодогддог. Хийц талдаа маш сайн, тэнд манай хашир туршлагатай н.Хишигжаргал гэж инженер ажилладаг. Иймэрхүү туршлагатай сайн инженерүүдийг дагалдаж чанартай үйл ажиллагаа явуулж байгаа олон компани бий. 

Сур: Хоёулаа албаны тухай их ярьлаа. Уншигчдад таны хувь хүний талаархи мэдээлэл илүү сонирхолтой байх болов уу, олон мэргэжил дундаас яагаад заавал энэ мэргэжлийг сонгох болов?

Р.Ц: Энэ мэргэжлийг би үнэхээр сонгож авсан. Ямарваа нэг барилга зураг төсөл, архитектур хийсэн инженерийнхээ нэрээр нэрлэгддэг. Энэ нь надад маш сайхан санагдаж, энэ мэргэжлийг сонгох болсон доо.

Сур: Барилгын салбар маш эрчимтэй хөгжиж байна, энэ салбарт ажилладаг хүний хувьд мэдээлэл хаанаас авдаг вэ?

Р.Ц: Би өөрийгөө мэдээллийг маш сайн авч байгаа гэж боддог. Манай компанийн компьютерууд интернэтэд холбогдсон, жишээ нь дотооддоо танай сайт уруу их ордог. Барилгын талын ямар ч мэдлэггүй хүн хүртэл “барилга” гээд бичихэд танай сайт уруу орж мэдээлэл авах боломжтой нь надад маш их таалагддаг.

Ярилцлага өгсөнд тань баярлалаа