Бетон, төмөр бетон бол үйлдвэрлэл нь байнга өсч буй барилгын чухал материал юм. Төмөр бетон бүтээцийн нэг онцлог давуу тал нь түүнд өндөр бат бэхтэй арматурын ган хэрэглэснээр улам тод гарч ирдэг байна.
Үүний нэг жишээ нь 600-аас 1800 н/ммкв урсалтын хязгаартай арматурын ган хэрэглэсэн төмөр бетон бүтээц юм.
Олон улсын хэмжээний төмөр бетон бүтээцийн ган арматурын үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэмэгдүүлэхгүйгээр арматурын гангийн бат бэхийг нь нэмэгдүүлэх, ашиглалтын шинж чанарыг нь сайжруулах, үр ашигтай хэрэглэх, нэр төрөлд нь өөрчлөлт оруулах, урьдчилан хүчитгэсэн арматуртай төмөр бетон бүтээцийг хөгжүүлэх чиг хандлагатай байна.
Олон улсын хэмжээнд өндөр бат бэхтэй арматурын ган туйвангийн чиглэлээр дараахь судалгаа шинжилгээ туршилтын ажлыг хөгжүүлж байна. Үүнд:
1. Ашиглалтын шаардлагыг бүх талаар хангаж чадахуйц 1200- 1400н/ммкв урсалтын бат бэхтэй ган туйван утас үйлдвэрлэх
2. Урьдчилан хүчитгэхэд зориулсан шинэ тоног төхөөрөмж технологийг боловсруулах
Төмөр бетон бүтээцийн ганд тавьж буй үндсэн шаардлага
1. Үйлдвэрлэх, хэрэглэхэд хялбар байх
2. Бат бэх, уян харимхайн шаадлага
3. Халуун нөхцөл дэх ашиглалтын шаадлага
4. Хүйтний хэврэгшил
5. Бетон ба арматурын барьцалдалтын шаардлага
Аж үйлдвэр өндөр хөгжсөн улс орнууд олон улсын стандартын шаардлагад нийцүүлэн үндэсний стандартаа дахин хянах, ижилтгэх чиглэлтэй ажиллаж байна.
Ган арматурын физик, механик үзүүлэлтийг олон улсын хэмжээнд харьцуулсныг 1-р хүснэгтэд үзүүллээ.
Манай улсад барилгын бүтээцийн төмрийн үйлдвэр анх 1993 онд Дархан-Уул аймагт байгуулагдаж ажилласан бөгөөд төмөр бетон бүтээцийн арматурын ган туйван болон бусад цувимал ган эзлэхүүн үйлдвэрлэдэг болсон юм. Мөн үүний зэрэгцээ ган арматур цувимал гангийн үндэсний норм, стандарттай болох ажил хийгдэж эхэлсэн билээ.
Гэвч манай улсын барилгын төмөр бетон бүтээцийн ган туйван стандарт MNS JIS G 3112: 2002-д заасан үзүүлэлтүүд олон улсын болон ОХУ, БНХАУ-ын стандартад заасантай нийцэхгүй байгаа нь 1-р хүснэгтэд тодорхой харагдаж байгаа.
Одо мөрдөж байгаа MNS JIS G 3112: 2002 “Төмөр бетон бүтээцийн ган туйван” стандартад заасан зарим үзүүлэлт нь ISO 6935- 2, ГОСТ5781-82 болон МУ-ын барилгын норм, дүрэм, зааварт зааснаас доогуур байна. Тухайлбал MNS JIS G 3112: 2002-д заасан D10, D16, D32 голчтой арматурын хөндлөн огтлолын талбай нь олон улсын стандарт болон барилгын техникийн зохицуулалтын баримт бичигт зааснаас 1,2 хувиас 9,2% бага байна. Мөн төмөр бетон бүтээцийн арматурын ган туйвангийн бат бэхийн үндсэн үзүүлэлт болох урсалтын хязгаар нь манай улсын стандартад заасан SR 235 ангийн ган туйванд 390 н/ммкв байхад ISO, ГОСТ стандартад 240 н/ммкв, SD 390 ангийн ган туйванд 390 н/ммкв байхад ISO, ГОСТ GB стандартад 400н/ммкв байна. Энэ байдлаас үндэслэн барилга байгууламжид MNS JIS G 3112: 2002 стандартын ган туйван хэрэглэснээс ноцтой эрсдэл гарахыг үгүйсгэх аргагүй байна.
Ийм учраас манай улсын инженерүүд барилга, байгууламжийн зураг төсөл боловсруулах болон барилгад хэрэглэхдээ дээр дурьдсан зөрүүтэй байдлыг анхаарч үзсэн байх шаардлагатай.
Мөн цаашид олон улсын стандартыг үндэсний болгох шаардлага үүнээс ургаж гарч байна.
№
|
Үндсэн
үзүүлэлтийн нэр
|
(Монгол улсын)
MNS JISG 3112:2002
|
(Олон улсын)
ISO 6935-2
|
(ОХУ-ын)
ГOCT 5781-82
ГОСТ 14-1-5254-94– |
GB1499-1998
GB 13013-91
(БНХАУ)
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
|
|
SR 235
|
|
A 240 (Al)
|
R235
|
|
|
SR 295
|
|
|
|
|
|
SD 295 A
|
RB 300
|
A 300 (All)
|
|
|
|
SD 295 B
|
RB 400
|
A400(Alll)
|
HRB 335
|
1
|
Ангилалт
|
SD 345
|
RB 500
|
A500(AmIIIC)
|
HRB 400
|
|
|
SD390
|
RB 400 W
|
A 600 (A IY)
|
HRB 500
|
|
|
SD 490
|
RB 500 W
|
A 800 (A Y)
|
|
|
|
|
|
A 1000 (A Yl)
|
|
|
|
|
|
A1200(AmYII)
|
|
|
|
6.35
|
6
|
6
|
6
|
|
|
9.53
|
8
|
8
|
8
|
|
|
12.7
|
10
|
10
|
10
|
|
|
15.9
|
12
|
12
|
12
|
|
|
19.1
|
16
|
14
|
14
|
|
|
22.2
|
20
|
16
|
16
|
2
|
Хэлбэр хэмжээ (нэрлэсэн голч)
|
25.4 28.6 31.8
|
25
32
|
18 20 22
|
18 20 22
|
|
|
34.9
|
|
25
|
25
|
|
|
38.1
|
|
28
|
28
|
|
|
41.3
|
40
|
32
|
32
|
|
|
50.8
|
|
36
|
136
|
|
|
|
|
40
|
40
|
|
|
|
|
|
50
|
|
|
GSR 235-д ≥ 235 |
RB 300-д ≥300
|
А240-д ≥ 240
|
R 235 ≥ 235
|
|
|
SR 295-д ≥295
|
RB 400-д ≥ 400
|
А300-д ≥ 300 |
HRB 335-д ≥ 335
|
|
|
SD 295 А-д ≥ 294 |
RB400W-д ≥400
|
А400-д≥400
|
HRB 400-д ≥ 400
|
|
Урсалтын
|
SD 295 B-д 345/440
|
RB 500-д ≥500
|
А500-д ≥500
|
HRB 500-д ≥ 500
|
3
|
хязгаар Н/мм2
|
SD 345-д 345-440
|
RB 500 W - д 5 500
|
А600-д ≥ 600
|
|
|
|
SD 390-д 390/510
|
|
А800-д ≥ 800
|
|
|
|
SD 490-д 490/625
|
|
А1000-д ≥ 1000
|
|
|
|
|
|
А1200-д≥1200
|
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
||||||||||||
4
|
Бат бэхийн хязгаар, Н/мм2
|
SR235-д 380/520 SR295-д 440/600 SD295А-д 440/600
SD 295 В-д ≥ 440 SD345-д ≥ 490
SD390-д ≥ 560 ЗО490-д ≥ 620
|
RB 300-д ≥ 330
RB 400-д ≥ 440
RB 400W-д ≥ 440
RB 500-д ≥ 550
RB 500 W-д ≥ 550
|
А 240-д≥ 380
А 400-д ≥ 600
A 500-д ≥ 600
А 600-д ≥ 740
А 800-д ≥ 1000
|
R235 ≥ 370
HRB 335-д ≥ 490 HRB 400-д ≥ 570 HRB 500-д ≥ 630 |
||||||||||||
5
|
Суналт %
|
SR 235-д ≥ 20
SR 295 A-д ≥ 18 SD 295 А-д ≥ 16 SD 295 B-д ≥ 16 SD 345-д ≥ 18
SD 390-д ≥ 16 SD 490-д ≥ 12 |
RB 300-д ≥ 16
RB 400 -д ≥ 14 RB 400W-д ≥ 14 RB 500-д ≥ 14 RB 500 W-д ≥ 14 |
A5.65%
А 240-д≥25
А 300-д≥19
А 400-д≥16
A 500-д≥14
А 600-д≥12 А800-д≥8
|
A5.65%
R235 ≥ 370
HRB 335-д ≥ 16
HRB 400-д ≥ 14
HRB 500-д ≥ 12
|
||||||||||||
6
|
Химийн агуулга массын хувиар
|
SR 235
|
SD 295 A
|
SD 390
|
RB 300
|
RB 400
|
RB 500W
|
A 400
|
A 300
|
|
HRB 335
|
HRB 400
|
HRB 500
|
||||
|
С
|
-
|
-
|
≤0.29
|
-
|
-
|
≤0.22
|
0,2-0.29
|
0.28-0.37
|
|
≤0.25
|
≤0.25
|
≤0.25
|
||||
|
S,
|
-
|
-
|
≤0.55
|
-
|
-
|
≤0.6
|
0.6/0.9
|
0.15-0.30
|
|
≤0,S
|
≤0.8
|
≤0.8
|
||||
|
Мn
|
-
|