Засгийн газар 56 обьектыг монголын талд шилжүүлж авах эсвэл газраа чөлөөлөхийг оросоос шаардах ёстой

Монгол Улс, ОХУ-ын дунд өмчийн маргаан үргэлжилсээр байна. Манай улсын Засгийн газраас бодит шийдвэр гаргалгүй хойш тавьж байгаа нь олон жилийн турш өрнөсөн маргааныг хурцадмал байдалд оруулж оршин суугчдыг бослогод хүргэж мэдэх нь. Ерөнхий сайд С.Баяр өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путинд бараалхаж, албаны хүмүүстэй хэлэлцээр хийхдээ энэ талаарх асуудлыг цэгцэлж Монгол Улсын талд шийдвэрлүүлэхээр тохиролцоонд хүрсэн боловч өнөөг хүртэл хэрэгжихгүй байгаа ажээ. Чухам ямар явдал өрнөөд байгаа та­лаар Түрээсийн байр эзэмшигчдийн эрх ашгийг хамгаалах холбооны Удирдах зөвлөлийн гишүүн Н.Осоргаравтай ярилцлаа.

-Байрны маргаан нэг талдаа шийдэгдэж байна уу?

-Манай улсын газар нутагт 1971 оны протколын дагуу баригдсан 56 обьект, доорх газартайгаа ОХУ-ын өмч, мэдэлд байдаг. Коммунизмын үед монголчуудад тулган зөвшөөрүүлсэн 1971 оны нууц протокол Монгол Улсын Үндсэн хууль болон тулгуур бүх хуулиудтай харшилдаг. Энэ 56 обьектын наймынх нь тухай одоо яригдаад байгаа юм. Коммунизм татан буугдахад олон улсын Венийн конвенцийн гэрээгээр хүчингүй болсон байтал одоог хүртэл оросууд энэ найман байранд оршин суудаг 4000 гаруй хүмүүсийг өндөр түрээсээр дарж дарамталж байрнаас нь хөөж байна. Олигтойхон Засгийн газартай бол 56 обьектыг монголын талд шилжүүлж авах эсвэл газраа чөлөөлөхийг нь оросоос шаардах л байсан. 50 мянган метр квадрат газарт ямар ч татвар төлдөггүй монголын талд ашиггүй гэрээ. Эдгээр обьектыг ОХУ-ын өмч гэж үзэхэд бэрх. Өмчийг нь гэж нотлох баримт ч байхгүй. Хууль эрх зүйн дагуу Дээд шүүх найман байрны гэрчилгээг нь ОХУ-ын өмч гэж үзэхэд нотлох баримт бүрэн алга гэж үзээд хүчингүй болгочихсон.

-Хоёр улсын айлчлалын үеэр монголын талд гэж шийдвэрлэсэн юм биш үү?

-Харин ОХУ өгөхгүй гэсэн байдалтай л байна. Тэд Мон­гол Улсын ашигт малтмалтай дүйцүүлж наймаалцах сонирхолтой байх шиг. Ерөнхий сайд Путин, В.А.Зубковтой тохиролцоод 21 асуудлаар хамтран ажиллахаар тохиролцсоны 13 дугаарт "Өмнөх тохиролцоог хэрэгжүүлэх үүднээс ОХУ нь Монгол Улсын Улаанбаатар хот дахь орон сууцны нийт долоон байрыг буцалтгүй шилжүүлж байгааг талууд сэтгэл ханамжтай тэмдэглэв. Талууд Монгол Улс дахь үл хөдлөх хөрөнгөтэй холбоотой асуудлыг зохицуулах ажлыг үргэлжлүүлж Улаанбаатар, Дархан хотууд дахь орон сууцны найман байрыг шилжүүлэх ажлыг богино хугацаанд дуусгахаар тохиролцов. Москва хот. 2008.04.13" гэсэн. Гэтэл айлчлалын үед тохиролцсон найман байрыг монголын талд шилжүүлэх гэсэн чинь боломжгүй боллоо гэж Төрийн өмчийн хорооны дарга өнөөдөр ярьж байдаг.

-Шийдвэрлэгдэхгүй байгаа гол учир шалтгаан нь юу юм бэ?

-Найман байрыг Монгол Улсын талд шилжүүлэх гэтэл оршин суугчид заргалдаж дээрх байруудын үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээг хүчингүй болгуулсны улмаас шилжүүлэх асуудал гацаанд орлоо гэж ташаа мэдэгдэл хийж байна. Гэрчилгээ хүчингүй болсныг оросын тал өөртөө ашигтай байдлаар тайлбарлахдаа нэгэнт манай өмч биш юм чинь бид юугаа шилжүүлэх билээ дээ гэж жүжиг тоглож сууна. Монголчуудын заргалдсаны буруу болгох санаатай. Шүүхийн шийдвэр бол Үл хөдлөх хөрөнгийн газарт нотлох баримт дутуу өгснөөс гэрчилгээ хүчингүй болсон гэсэн үг. Энэ нь ОХУ-ын өмч биш гэсэн утгатай шүүхийн шийдвэр биш. Зүгээр л оросуудын ов заль юм. Бид өнөөдөр олон улсын гэрээгээр монголын талд шилжих обьектоо оросуудтай ашигт малтмалтайгаа дүйцүүлж наймаалцахаар болж байхад Монголын төр засаг үүнийг нь дэмжиж уриалж байгаа нь харамсалтай.

-Оршин суугчдын найман байр хаана байдаг юм бэ?

-Энэ найман байрнаас гаднах долоон байрыг Монгол Улсад үнэ төлбөргүй шилжүүллээ гэж оросууд шоу тавьж байна. Үнэндээ энэ долоон байр хууль эрх зүйн дагуу хэдийнэ шилжих ёстой. 1998 онд орон сууц хувьчлагдахад оршин суугчдад нь өмчлөөд өгчихсөн байрууд юм. Харин найман байр буюу 15 дугаар хороолол дахь таван байр, Баянгол дүүрэг дэх нэг байр, Дархан-Уул аймаг дахь хоёр байр бол ОХУ, Монгол Улсын айлчлалын үр дүнд монголын талд шийдвэрлэгдэхээр болсон ч харамсалтай нь монголын төр засаг идэвхтэй бус хойрго хандаж байна. Энд нийт 600 орчим өрхийн 4000 гаруй оршин суугч амьдарч байгаа. Эдгээр хүмүүс гудамжинд шууд гарчих гэж үү? ОХУ-ын төлөөлөгч болох И.В.Тарасенко монголын талыг хариуцсан дипломат статустай ч дипломат байр сууриа­саа удаа дараа зөрчиж гэрээ хэлэлцээрээр бус албан хүчээр тулгалтаар шийдэх гэдэг. Бид оросуудтай дандаа толхилцоод байгаагүй. 2005 оныг хүртэл ОХУ-ын төлөөлөгч В.В.Горловтой дээрх байруудыг Монгол Улсын талд шилжин иртэл хоёр тал хүлээцтэй ашигтайгаар хамтран ажиллахаар тохиролцож байсан юм. Үүнээс хойш өнөөдрийг хүртэл дахин дахин нэхэмжлэл гаргаж Монгол Улсын хууль хяналтын байгууллага болон жирийн иргэдийг чирэгдүүлсээр байна. ОХУ нь нэг ч байр Монгол Улсын талд өгөөгүй монголчуудыг молигодсоор байна. Үүнийг нь морь унасан толгойгүй хүн мэт өлгөн авч хөөрцөглөн буруу мэдээлэл цацаж байгаа төрийн албан хаагчдын эсрэг баримтаар няцаалт өгөхийг хүсч байна.