Өнөөдөр хүн бүхэн өөрийн гэсэн хашаа байшин, үйлдвэр үйлчилгээ, газар тариалан, зуслангийн газартай болохыг хүснэ. Энэ утгаараа нийслэлд газрын эрэлт нэмэгдэж, түүнийгээ дагаад хүнд суртал, хээл хахууль ч нэмэгдэж байна. Хамгийн ашигтай бизнес нь газрынх болоод байна. Хууль бус бизнестэй хэн ч, ямар ч төрийн байгууллага тууштай тэмцэж, дорвитой арга хэмжээ авахгүй яваа.

Хотод газар олголт үнэн шударга, хуулинд заагдсан хэм хэмжээний дагуу явагдаж байгаа эсэхийг тодруулахаар зарим нэг компаниудын төлөөлөл болон Газрын албаны дарга Ц.Сандуй нарын ярианаас уншигч авхай Та эргэцүүлэн бодно биз.

Газрын наймаа, хууль бус үйлдэлтэй бид хамтдаа тэмцэж байж, энэ асуудал цэгцлэгдэх учиртай. Тиймээс бизнес эрхлэгчид Та бүхэн тодорхой нэр хаягтай мэдээллийг олон нийтэд дэлгэн тавих хэрэгтэй байна. Харин бид энэ сэдвийг байнга гаргана.

М.Даваасүрэн- Ган хийц ХХК-ийн ерөнхий захирал

-Газар эзэмших, өмчлөх, хувьчлах тухай болон Улаанбаатар хотын хот төлөвлөлтийн талаар ард иргэдэд ямар нэгэн мэдээлэл түгээх ажил хийгддэггүй.

Ер нь газрыг хувьчилж эхлэхээсээ л ерөнхий төлөвлөгөөгүй байснаас өнөөгийн энэ газрын маргаан тасрахгүй байна. Жишээлбэл, хуучин пионерийн ордноос 7 буудал хүртлэх замыг тавих гэж л бүхэл бүтэн 2 жил боллоо шүү дээ. Энэ нь нөгөө л төлөвлөлтгүйгээр газар олгосонтой холбоотой. Хот төлөвлөлт тэр дундаа газар олголт нь замбараагүй хийгдсэнээс эмх замбараагүй байдал үүсдэг төдийгүй газрын албад болон ард иргэдийн хооронд үл ойлголцох байдал үүсдэг. Энд ийм газрыг тийм зориулалтаар олгоно, та энд ийм барилга байгууламж, хашаа байшин барьж болох гээд гаргачихсан төлөвлөгөөгөө иргэдэд сурталчлан таниулдаггүй, мөн хууль дүрэм, журмын мэдлэггүйгээс ялангуяа гэр хорооллын иргэд дуртай газраа буудгаас олон хүндрэлтэй зүйлтэй тулгардаг.

Нийслэлийн газрын алба, дүүргийн газрын албадууд хоорондын ажлын уялдаа байдаггүйгээс нэг нь зөвшөөрөл өгөөгүй газрыг нөгөө нь зөвшөөрөөд олгочихсон байдаг зэрэг ажлын олон алдаа ажиглагддаг. Нөгөөтэйгүүр төрийн буруу үйл ажиллагаанаас болж гарч байгаа газрын маргаанууд олон байдаг хэдий ч төртэй заргалдах хууль эрх зүйн үндэс байдаггүй нь төр засгийн удирдлагууд ямар нэгэн шийтгэлгүй өнгөрдөг сул тал байгаа нь нууц биш. Сонгууль дөхөөд ирэхээр газрын шоу эхэлдэг. Хөдөө орон нутгаас шилжин ирээд өөрсдийн гэх газаргүй болон ямар ч зөвшөөрөлгүй газар буучихсан байгаа айл өрхүүдэд газрыг нь олгоод саналыг нь авдаг тогтолцоо бий болчихоод байна.

С.Баярт -Драгон холдинг ХХК-ийн ерөнхий захирал

-Өнөөдөр газрын албаны хүнд суртал, хээл хахууль үнэхээр хэтэрч байна. Юм хийе бүтээн байгуулъя гэсэн хүнд газар олддоггүй. Ерөнхийдөө нийслэлийн газар нь хоёр намын хэдхэн хүний ашиг олдог бизнесийн түлхүүр нь болчихоод байна. Тендер зарлах, төсөл сонгон шалгаруулалтаар газар олгоно гэдэг нь худлаа. Зүгээр л хэсэг бүлэг хүмүүсийн өөрсдийн газрын наймаагаа өнгөлөн далдалж байгаа нэг хэлбэр. Бүр цаашилбал газрын бизнес нь нийслэл төдийгүй Монгол Улсын хөгжлийн чөдөр тушаа болчихоод байгаа нь нууц биш. Энэ асуудлыг хууль хяналтын байгууллага анхааралдаа авч хариуцлага тооцох цаг нь болсон. Нэг жишээ дурьдахад манай компани гэхэд л одоогоос найман жилийн өмнөөс үйл ажиллагаа явуулж байгаа газрынхаа өмчлөх эрхийг авч чадахгүй явна. Бүр сүүлдээ өөрийн газрын 3/1 хувийг нийслэлийн газрын албанд өгөөд салж байна. Газрын албаны хүнд суртал, хээл хахуулийн асуудал дээр Танхим болон хууль хяналтын байгууллагууд анхаарлаа хандуулаасай гэж дахин хүсэх байна.

С.Эрдэнэчулуун-Гэрэлт шинэчлэл ХХК-ийн захирал

-Манай компани нь Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрт хайрганы карьерийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулаад хоёр жил гаруй болж байна. Үйл ажиллагаагаа өргөтгөж түүхий эдээ боловсруулан эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн гapгax, ажилчдынхаа ажиллах орчинг сайжруулах зорилгоор үйлдвэрлэлийн зориулалттай барилга барих зөвшөөрөл авах гээд хөөцөлдөөд нэлээдгүй цаг хугацаа өнгөрлөө. Нийслэлийн болон дүүргийн газрын албаны хүнд суртлаас болоод энэхүү ажил маань бүтэх нь битгий хэл бүтэх болов уу гэсэн найдвар ч төрөхгүй болчихоод байна. Уул нь би төр засаг, нийслэлийн болон дүүргийн газрын албанаас ямар нэгэн зээл тусламж хүсээгүй зүгээр л үйлдвэрээ өргөжүүлье, ажилчдынхаа ажиллах нөхцлийг сайжруулъя гэсэн санал тавьж байхад, хэн нэгэн албан тушаалтнуудын хүнд суртал, мэдэхгүй, болохгүй гэсэн хариултаас болж асуудал шийдэгдэхгүй байгаа нь харамсалтай. Угаасаа дээд албан тушаалтнууд, газрын албаныхан нь гадаадын компаниудыг хэтэрхий харж үздэг. Тэд ямар нэгэн татвар төлддөггүй байхад бид хуулинд заасны дагуу татвараа төлөөд хийх юмаа хийгээд л явж байна. Бидний ажлыг дэмжихгүй юм гэхэд дарамт шахалтаа багасгамаар байна.

Б.Отгонзул-Гурван тулга группын захирал

-Аливаа систем сайн муу гэсэн хоёр талтай. Нийслэлийн газрын алба ч ялгаагүй. Ер нь газар олголт болон газрын тогтолцоо гажиг болчихоод байна. Газрын асуудал дахь төрийн оролцоог багасгавал зүгээр. Газрын тухай мэдээллийн цогцбаазыг төрийн алба нь хийгээд, харин газар, үл хөдлөх хөрөнгийг борлуулах асуудлыг биржийн тогтолцоонд шилжүүлбэл зохистой. Ингэснээр газартай холбоотой хээл хахуулын асуудал их бага хэмжээгээр таслагдах магадлалтай. Мөн нийслэлийг бүсчлэн хөгжүүлэх асуудлыг эн тэргүүнд авч үзэх хэрэгтэй. Дэд бүтэц нь шийдэгдсэн газруудыг дарчихаад ах дүү, танил талынхаа сүлжээгээр дамжуулан үнэ хүргэж зардаг. Түүнээсээ авилга авдаг болчихсон нь өнөөдөр олон нийтэд ил. Газар өнөөдөр ямар үнээр олдсоноосоо шалтгаалаад аливаа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний үнэд нөлөө үзүүлж, үнийн хөөрөгдлийг бий болгож байна. Жишээлбэл, асар үнэтэй авчихсан газар дээр барьсан орон сууцны 1 метр квадратын үнэ өндөр байна.Өндөр үнэтэй газар аваад үйлдвэрлэл, үйл ажиллагаа явуулж байгаа компанийн түүхий эд, бараа бүтээгдэхүүний үнэ өндөр байдаг. Энэ бүхэн ард түмэнд хүнд дараас болж үлддэг.

-Хот төлөвлөлтийн бодлогыг алдагдуулж газар олголтыг замбараагүй явуулснаас хүүхдийн тоглоомын талбай, сургуулийн талбай, цэвэр усны нөөцийн газар, голын эрэг, олон нийтийн эзэмшлийн зэрэг хаана зай байна тэр болгонд газар олгосон.

Газрын албадын уялдаа холбоо байхгүйгээс газрыг давхардуулан олгох зохисгүй үйлдэл байнга гарсаар л байна. Газар олголт бол танил тал, дуудлага худалдаа зэрэг арга замаар хүмүүс авдаг. Харин газар дээрээ барилга барихад зураг төсөв болоод ерөнхий төлөвлөгөөнд оруулж батлуулах зэрэг олон ажиллагаан дээр хамгийн их уддаг. Хүмүүс хүлээж тэвчдэггүй. Ихэнхдээ зөвшөөрлөө хүлээхгүйгээр, барилгаа барьж байх явцдаа зөвшөөрлүүдээ авч, барилгаа ашиглалтанд оруулдаг.

Зөвшөөрөл авах хугацаа, барилга барих хугацаа хоёр хоорондоо ойролцоо юм уу даа. Мэдээж танил талгүй бол зөвшөөрөл авах хугацаа нь барилга барих хугацаанаас ч хол давна. Газрын наймаа хууль бус гэдэг ч хүмүүс хийсээр л байна. Үүнд хэн хяналт тавьдаг нь тодорхой бус.

Газрын албаны үйл ажиллагааг сайжруулахын тулд цахим хэлбэрт оруулж газар олголт, зөвшөөрөл зэрэг асуудлыг ил тод тодорхой болгох хэрэгтэй. Вэб сайт ажиллуулдаг ч тэр нь шаардлага хангадаггүй.

Business news