-Зуу хоногийн ажлаа товчхон дvгнэвэл?
-Єнгєрсєн хугацаанд Засгийн газрын мєрийн хєтєлбєр, ирэх оны Засгийн газрын тєсвийг УИХ-аар батлууллаа. Ирэх дєрвєн жилд Засгийн газраас хийх их олон томоохон бvтээн байгуулалтын ажлыг манай яам тєлєвлєн хэрэгжvvлэхээр ажиллаж байна. Vvнд хоёр дахь тємєр зам, уул уурхайн тєслvvдийн дэд бvтэц, Улаабаатар хотын шинэ хот байгуулалтын тєлєвлєгєєг боловсруулах, орчин vеийн стандарт шаардлага хангасан хурдны зам барих, 100,000 айлын орон сууцны хєтєлбєр зэрэг томоохон ажлууд орж байна. 2004 онд манай дэвшvvлсэн 40 мянган айлын орон сууцны хєтєлбєрийн хэрэгжилтийг дvгнэж vзлээ. Арваннэгдvгээр сарын 1-ний байдлаар єнгєрсєн дєрвєн жилд нийтдээ 37,000 гаруй айлын орон сууц баригдсан байна. Энэ ажлыг хийж гvйцэтгэсэн барилгын салбарт vйл ажиллагаа явуулж буй компаниудынхаа туршлага, боловсон хvчний чадавхи, менежментэд тулгуурлан 2009-2012 оныг хvртэл 100 мянган айлын орон сууц барих тооцоо судалгаа хийж шинэ хєтєлбєр зарлахаар бэлтгэж байна. Барилга, зам, тээврийн салбарынхантайгаа уулзаж, ажил байдалтай нь танилцаж, ололт амжилт, алдаа дутагдлыг нь ярилцлаа.

-Зам дагаж хєгжил ирдэг гэдэг. Энэ салбарыг хєгжvvлэх нь бас их чухал байгаа?
-Замын салбарт нэлээд дорвитой ажлууд хийхээр тєлєвлєж, заримынх нь эхлэлийг тавиад байна. Тэр дундаа тємєр замын салбарт нэлээд шинэчлэл хийнэ. Монгол-Оросын хамтарсан тємєр замын 50 хувь нь ОХУ-ын Тээврийн яамны харьяа агентлагийн мэдэлд байсан юм. Одоо харин Оросын тємєр зам нээлттэй нийгэмлэгийн харьяанд очих улс тєрийн шийдвэр нь гарсан. Тэгээд энэ байгууллагын тєлєєлєлтэй нь урьдчилж уулзаад, єнєєгийн тємєр замын нєхцєл байдлаа илэн далангvй ярилцаад ирэх жил гэхэд УБТЗ-ыг шинэчлэхээр болж протоколд гарын vсэг зурсан. Vvнд 1,5 тэрбум орчим ам.долларын хєрєнгє оруулалт зарцуулагдах юм. Замын-Vvдээс Алтанбулаг хvртэлх 1100 орчим километр тємєр замыг 1949 онд тавьсан болохоор шинэчлэх цаг нь болсон. Тэгэхээр зєвхєн дотоодын тээвэр биш, Европ талдаа Хамбург, Берлин, Ази талдаа Тяньжин болон бусад боомтыг холбосон транзит тээвэр хийх санаа юм л даа.

-Замын-Vvд-Алтан-булагийн чиглэлд шинэ зам тавих тухай мэдээлэл гараад байгаа?
-Энэ хооронд хурдны зам тавих техник эдийн засгийн vндэслэлийг тусгасан тєлєвлєгєє бэлэн болоод байгаа. Солонгосчуудтай хамтарч энэ замынхаа судалгааны бичиг баримтыг боловсруулж дуусаад байна. Бэлэн зураг, тєлєвлєгєєн дээр зам тавих ажлыг гадаадын хєрєнгє оруулагчид нэлээд сонирхож байна. Энэ зам тавигдснаар ОХУ буюу Сибирь хавь руу ахуйн тээврийн бараа зєєж, Монгол Улсаар дамжин єнгєрснєєрєє тодорхой татвар тєлдєг байх, ингэснээр тємєр замын ачааллыг багасгах боломж харагдаж байгаа юм. Тємєр замыг сайжруулснаар тодорхой хэмжээний ачаа хурдтай зєєх технологийн шинэчлэл болно. Европ-Азийг холбосон хамгийн дєт тємєр зам гэдгээр нь Германы "Дой Че Бан", ОХУ-ын "РЖД" их сонирхож байгаа. Манай улс зєвхєн уул уурхайн бvтээгдэхvvнээ экспортод гаргахаас гадна дамжуулан єнгєрvvлэх хvчин чадлаа нэмэгдvvлснээр тодорхой хэмжээний орлого олдог болох зорилго тавьж байгаа юм.

-Оюутолгой, Тавантолгойн ордыг ашиглахаар яригдаж байна. Vvнтэй холбоотойгоор тємєр зам тавих боломж байна уу?
-Уул уурхайн сэдвээр бид их олон жил ярилаа. Vvнийгээ ашиглах тухай ярихдаа дэд бvтцийг бас анхаарах ёстой. Дэд бvтэц байхгvй бол эдгээр ордыг ашиглах ямар ч боломжгvй шvv дээ. Ханбогд сумаас Сайншанд руу тємєр зам татаад, цаашлаад Чойбалсантай холбоно. Ингэснээр далайн боомттой холбогдох бас нэг гарцтай болох юм гэсэн санаа байгаа юм. Энэ талаар хєрш орнуудтайгаа санал солилцож байгаа.

-Хятадаас орж ирэх 300 сая ам.долларын зээлийн нэлээд хэсгийг дэд бvтцийн салбарт зарцуулахаар болсон байх аа?
-Vvний тодорхой хэсэг буюу 50 орчим сая ам.долларыг Ховдын Булганаас Алтай нуруу руу гарах гурван аймгийг холбосон хоёр урсгалтай зам тавихад зарцуулна. Энэ нь уг замын нийт хєрєнгє оруулалтын 30 хувь байгаа юм. Ингэснээр баруун хязгаарын алслагдсан аймгийнхан хоёр улстайгаа холбогдох боломжтой болох юм. Vлдсэн 70 хувийн хєрєнгє оруулалтыг Азийн хєгжлийн банк, Дэлхийн банкнаас санхvvжvvлэхээр яригдаж байгаа юм. Vлдсэн хєрєнгєєс нь Замын-Vvдийн ачих буулгах системийг сайжруулахад зарцуулахаар яригдаж байна. Энд єргєн, нарийн тємєр замын зааг байдаг учраас ачаа тvгжирч хугацаа алддаг. 100,000 айлын орон сууцны хєтєлбєрийн хvрээнд баригдах хорооллуудын дэд бvтцийг барьж байгуулах, орон сууцны vнийг бууруулах гол vндэс суурь болох барилгын материалын vйлдвэрлэлд зарим хэсгийг нь зарцуулахаар тєлєвлєж байна.

-Барилгын материалын vнэ єссєнєєс орон сууцны vнэ нэмэгдээд байгаа гэдэг. Vvнийг бас анхаарч ажиллаж байгаа байх?
-Замын болон барилгын материалын дотоодын vйлдвэр байгуулах гээд, vvний тодорхой хувь буюу 36 орчим сая ам.долларыг энэ зээлээс зарцуулахаар болсон. Жилдээ сая тонн орчим цемент vйлдвэрлэх хvчин чадалтай vйлдвэр байх юм. Тэгэхээр дотоодын хэрэгцээгээ бvрэн хангаад, ОХУ руу экспортлох боломжтой. Сая 40 мянган айлын орон сууцыг барихад бvх тvvхий эдээ импортоор авсан. Тэгэхээр тєгрєгєє юань, ам.доллар болгоод цемент оруулж ирээд буцаагаад тєгрєгєєр зарахаар мєнгєний хоорондын инфляцаас иргэдэд хохирол учраад байгаа юм. Ер нь орон сууцаа тєгрєгєєр зарж байгаа бол тvvхий эдээ тєгрєгєєр авдаг байх хэрэгтэй.

-Хятадаас орж ирэх хєнгєлєлттэй зээлийн нэг хэсгийг арматурын vйлдвэр байгуулахад зарцуулна гэсэн байх аа?
-Тийм. Ер нь барилгын гол тvvхий эд нь арматур, цемент. Арматурын vйлдвэрийн 20 хувь буюу 24 орчим сая ам.долларыг энэ зээлээс гаргахаар тусгасан. Манай одоогийн барилгад ашиглаж байгаа арматурыг хаягдал тємєр боловсруулж хийдэг. Харин цэвэр тємрийн хvдэр боловсруулаад арматур хийдэг болох юм бол хамаагvй чанартай болно. Ийм нєхцєл бvрдvvлж чадвал том дэвшил.

-Орон сууцны зээл олголт зогссоноос борлуулалт багасч, барилгын компаниуд хvнд байдалд орлоо гэж мэдээлэх болсон. ЗТБХБЯ, Монголбанктай хамтраад дуусч байгаа барилгуудыг сан¬хvvжvvлэхээр болсон дуулдсан. Энэ талаар?
-Салбарын хамгийн тулгамдсан асуудал энэ байсан. Компаниуд зээл аваад байшин барьчихсан, гэтэл орон сууцны зээл зогссоноос болоод борлуулалтгvй боллоо гэж ярьж байсан. Тэгээд Монголбанк болон бусад банк, компанийн захирлуудтай ярилцаад гvйцэтгэл нь 80-90 хувьтай. байгаа барилгад санхvvжилт хийе гэж ярьсан. Гэхдээ єнєєдрийн байдлаар ямар банкнаас, ямар барилгад хэчнээн хэмжээний хєрєнгє оруулалт хийсэн бэ гэдэг дvн нь ирээгvй байна. Шаардаж байгаа. Єнєєдрийн тулгамдаж байгаа нэг асуудал бол Ипотекийн хуулийг яаралтай батлах асуудал байгаа юм.

-Энэ хууль парламент дамжин яригдаад батлагдахгvй байгаа шалтгаан нь юу юм бэ?
-Товчхон хэлэхэд, энэ хууль Vндсэн хуультай зєрчилдсєн. Хувийн хєрєнгийг хураахдаа шvvхээр шийдвэрлэнэ гэсэн заалт Vндсэн хуульд байгаа. Vvнтэй зєрчилдєєд байгаа юм. Хууль батлагдаад зээлдэгч шинэ байрандаа орсон хойноо зээлээ тєлж чадахгvйд хvрэхэд тvvнийг гаргаад дараагийн чадвартай зээлдэгчийг оруулдаг зарчим шаардлагатай. Гэтэл Vндсэн хуулийн дагуу шvvхийн тогтолцоо руу ороход эцсийн шийд гартал бvтэн жил болно. Энэ хугацаанд нєгєє барилгын компани дампуурахад хvрнэ.

-Тэгэхээр Vндсэн хуульд єєрчлєлт оруулах хэрэгтэй гэсэн vг vv?
-Vндсэн хуульд єєрчлєлт оруулахаас єєр аргаар зохицуулж болох л байх. Бид олон улсын зєвлєгєє єгдєг байгууллагуудаас зєвлєгєє авсан, удахгvй энэ хууль батлагдана гэж бодож байна.

-Нийслэлийнхний хамгийн тулгамдсан асуудал замын тvгжирлийг багасгах талаар яам ямар бодлого барьж байна вэ?
-Улаанбаатар хотын тєвлєрєл, хот тєлєвлєлтийн тухайд ярих юм их бий. Яам бодлогоо барьдаг боловч хотын захиргааныхан vvнийг хэрэгжvvлдэг. Улаанбаатарт нийтдээ 470 орчим км зам бий. Vvний 200-гаад нь шинээр хийгдсэн, vлдсэн 250-270 хэсгийг нь засварлах шаардлагатай зам гэдэг. Энэ асуудал дээр хотын захиргаа, яам хоёр нэгдсэн бодлоготой болох тухай асуудал УИХ-аар удахгvй орж хуульчлагдах байх. Гадаадын байгууллагатай хамтарч ажиллаж 2020-2030 он хvртэлх хот тєлєвлєлтєє хийгээд vvнийхээ дагуу явахгvй бол хот маань хот биш болох нь ээ гэдэг дээр яам, хотын удирдлагууд санал нэгдэж байгаа. Саяхан орон нутгийн сонгууль боллоо, шинээр сонгогдсон хотын даргад ч бид энэ саналаа тавина.

-Нийтийн тээврийн тухайд?
-Энэ бас хотод хамаарагддаг боловч бодлого нь яаман дээр байдаг. Єнгєрсєн 100 хоногийн хугацаанд энэ талд дорвитой арга хэмжээ авлаа. Хотын удирдлагуудтай хамтарсан ажлын хэсэг байгуулагдаж би ахалж ажилласан. Нийтийн тээврийн том оврын 1200-гаад автобус сая орчим хvнд vйлчилдэг юм байна. Vvний 33 орчим хувь буюу 400 автобусыг нь шинэчлэх гээд автобус vйлдвэрлэгчдийн дунд тендер зарлаад, ороо гэрээ байгуулах шатандаа явж байна. Цагаан сарын vед ямар ч гэсэн эхний автобусууд ороод ирчих байх. Наадам гэхэд нийтийн тээврийн 33 орчим хувийг шинэчилчих боломж байна.

-Vvнд зарцуулах хєрєнгє оруулалтыг тєсєвт суулгаж чадсан уу. Нэг удаа л лав УИХ-аар дэмжигдээгvй санагдах юм?
-2008 оны тєсвийн тодотголд нийтийн тээврийг шинэчлэх 10 тэрбум тєгрєгийг оруулъя гэсэн чинь дэмжигдээгvй. Харин 2009 оны тєсєвт бол энэ хєрєнгийг тусгасан байгаа.