Түүхэн дурсгалт газар, барилга, өв соёлын зүйл нийслэлд олон бий. Гэтэл үүнийг хүн бүр тийм ч сайн мэддэггүй. Оросын алдарт зураач, нэрт эрдэмтэн Н.К.Рерихийн гэр бүлийнхний 1927 онд амьдарч байсан байшин Баянзүрх дүүргийн дөрөвдүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт, Отгонтэнгэр их сургуулийн зүүн талд бий.

Н.К.Рерихийн Монголд амьдарч байсан байшинг академич Ш.Бира 2000 онд санамсаргүй тохиолдлоор олж илрүүлжээ. Н.К.Рерихийн хүү Юрий Николаевич Рерих Ш.Бирагийн багш нь байсан аж. Рерихийн тухай номыг уншиж суухдаа академич Ш.Бира алдарт зураачийн нэгэн дүнзэн байшингийн өмнө авахуулсан зургийг анзаарчээ. Хэнд ч үл анзаарагдах энэхүү байшинг нэг их түвэггүйгээр Баянзүрх дүүрэгт байхыг харсан байна. Ийнхүү энэ дүүргийн түүх соёлын дурсгалт барилгуудын хамгаалалтад орсон түүхтэй. 1903-1905 оны хооронд баригдсан, давхар модон цонхтой, хаж гоёл бүхий дүнзэн байшинд XX зууны томоохон экспедицүүдийн тоонд зүй ёсоор ордог Николай Рерихийн удирдаж байсан “Төв Азийн экспедиц”-ийн штаб ч мөн байрлаж байжээ. Оросын худалдааны төлөөлөгчийн газар энэхүү байшинг он удаан жилд элэгдэж хуучирсан хэмээж 1981 онд данснаас хасчээ. Байшинг сэргээн засварлах, амьдарч байсан эзнийх нь уран бүтээл, шинжлэх ухааны өвийг судлах ажлыг өрнүүлж, улмаар Н.К.Рерихийн нэрэмжит гэр музей болгохоор Олон улсын Монгол судлалын холбоо анхааран ажиллаж байна.   

 

Улаанбаатар Таймс