“Нормчлол” ХХК-ийн захирал, Барилгын төсвийн тооцооллын Estimator-21 программыг зохиогч, Монгол улсын зөвлөх эдийн засагч, барилгын төсөв, нормчлолын чиглэлээр 30 гаруй жил ажиллаж байгаа Ш.Цэвэлрагчаа гуайтай уулзаж ярилцлаа.

- Та Estimator-21 программынхаа талаар танилцуулна уу. Хэдийд энэ программаа зохиосон, хэзээнээс эхлээд ашиглах болсон талаараа ярихгүй юу?

- 2004-с 2008 онд төсөв зохиодог гол бааз суурь болсон суурь нормуудыг шинэчилж дууссан. 2006 оны 9 сарын 15-нд хамгийн сүүлийн барилгын сантехникийн нормыг баталсны дараагаар бид энэ нормыг ашиглан төсөв зохиох үйл ажиллагааг хөнгөвчлөх зорилгоор Estimator-21 программыг зохиосон. Энэ программыг зохиогоод БХБЯ-ны шинжлэх ухаан, техникийн зөвлөлийн 2006 оны 9 сарын 29-ны 16 тоот протоколоор зөвшөөрсөн. Энэ протоколын дагуу албан байгууллагуудад тавьж нэвтрүүлэж байна, мөн зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ авсан байгаа. Түүнчлэн энэ программыг шинэчилж сайжруулсны үндсэн дээр хэрэглэх эрхийн №1 тоот зөвшөөрөлийг 3 жилийн хугацаатай авсан. Одоогоор манай программыг 200 гаруй байгууллага хэрэглэж байна. Маш хялбар, ашиглахад дөхөмтэй, хөнгөн шуурхай, ердөө ажлын объёмыг өгөхөд бүх зүйл тооцоологдон гарч ирнэ. 50 ширхэг тайлан авах ёстой. Хэдэн тайлан авахаа хэрэглэж байгаа хүн өөрөө зохицуулж болно. Хамгийн гол зүйл нь, зах зээлийн эдийн засгийн харилцааны нөхцөлд хөрөнгө оруулагчдын шаарддаг нэг ажлын өртөг нь ямар байхыг дор нь гаргаж ирэх боломжтой. Нэг төсөв зохиогоод гаргаад ирэхэд дүн нь үнэлгээ болох жишээтэй.

- Монгол улсын барилгын төсөвт өнөөдөр тулгамдаад байгаа асуудал юу байна вэ. Мөн баримтлаж байгаа шинэчлэгдсэн норм маань олон улсын стандартад хир нийцдэг юм бол?

- 2 зүйл хэлье гэж бодож байна. Нэгдүгээрт, шинэ норм гарчихаад байхад хуучныгаа ашиглаад төсөв хийгээд тэр нь бидэн дээр ирээд экспертиз хийлгүүлдэг. Төрийн захиргааны байгууллагуудаас арга хэмжээ авч жигдрүүлэхгүй бол зөнд нь тавьчихсан тал байна. Гэхдээ зарим гол гол захиалагч байгууллагууд манайхаас программ аваад цэгцэрч байна. Хоёрдугаарт, Төсөв зохиох үйл ажиллагаа бүрэн автоматжсан. Харин зургаас объём боддог үйл ажиллагааг автоматжуулах шаардлагатай байна.

Хэрэглэгчдэд нэг зүйл анхааруулахад, төсвийн суурь нормуудын залруулга гэж гарсан. Барилга хот байгуулалтын сайдын 2008 оны 4 сарын 22-ны өдрийн 54 тоот тушаалаар батлагдсан. Мөн энэ тушаалаар барилга сантехник, цахилгааны ажлын нормын нэмэлт №3 гэж гарсан. Эдгээрийг программдаа оруулж суулгасан. Худалдаж авсан хэрэглэгчдэд үнэгүй суулгаж засч өгнө. Бас төсөв зохиох программын ашиглалтыг сайжруулах зорилгоор 1 цаг 30 минутын видео хичээл хийсэн байгаа.

Барилгын төсөвчдөд зориулсан хялбар программыг зохиосон, тайлбарлаж өгсөн танд баярлалаа. Ажилд тань амжилт хүсье.

- Хэрэглэгчиддээ хандаж нэг зүйл хэлэхэд, барилгын төсөвт хамгийн гол нь бааз байгаа шүү. Янз бүрийн бааз муутай, буруу зөрүү баазтай программууд байгаа. Тэдгээрээс болгоомжлоорой. Баазаа түшиж төсвийн ажлаа хийвэл сайн юм.

Нормчлол ХХК-ийн танилцуулгыг эндээс үзнэ үү