Газар доогуур кабелийн суваг, траншей худагт байрлуулсан цахилгаан дамжуулах шугам трассыг ашиглан хэрэглэгчдэд цахилгаан эрчим хүчийг дамжуулан түгээх нь хот суурин газрын өнгө соёл, цэвэр үзэмжтэй байдалд хамгийн нийцтэй арга байдаг.

Улаанбаатар хотын цахилгаан түгээх сүлжээ ХК-ийн ашиглалтад 6,10 кВ-ын 563,8 км, 0.4 кВ-ын 273,9 км урт хүчний кабель шугамууд байдаг бөгөөд газар доогуур кабелийн сувагт тусгай стандартын дагуу элс тоосгон хамгаалалттайгаар байрладаг юм. Хэдийгээр нар, салхи, хүний хүчин нөлөөллөөс ангид байх боловч кабель гэмтсэн тохиолдолд түүний гэмтлийг олох, сэргээн засварлах ашиглалтын зардал агаарын шугамтай харьцуулахад өндрөөр тооцогдоно. Жишээлбэл 6,10 кВ-ын кабель шугам гэмтээд 1 иж бүрдэл холболтын муфт хийсэн тохиолдолд сэргээн засварлах зардал дунджаар 400 мянган төгрөг болдог. Энэ зардалд гэмтэлтэй кабелийг тогтоож хүчдэлээс чөлөөлөх, гэмтсэн цэгийг лабораториар тодорхойлох, газар шорооны ажил хийх, холболтын муфт хийх зэрэг нарийн ажилбарууд багтдаг. Сүүлийн үед нийслэл хотод маань барилга байшин олноор баригдаж, өдрөөс өдөрт өргөжин тэлж байна. Хотыг барилгажуулах үйл хэрэг сайн сайхан хэдий ч зарим нэг хүний амин хувиа бодсон сэтгэлгээ, хэнэггүй хандсан үйл ажиллагаанаас үүдэн кабель шугамын ашиглалт туйлаас хүндэрч байна. Учир нь шинэ зам, барилгын суурь ухагдах, холбоо, цэвэр, бохир усны хоолой татах зэргээр газар доорх байгууламжуудад угсралтын ажлууд шинээр хийгдэхийн хирээр кабель шугамыг таслах, гэмтээх, трасс өөрчлөгдөх, трасс явуулах зайгүй болох, хамгаалалтын зурвас зөрчигдөх явдал жилээс жилд нэмэгдэж байна. Кабелийг ингэж механикаар гэмтээсний уршгаар холболтын муфтийн тоо ихэсч, кабель амархан гэмтэх магадлал өндөрсдөг ба үүний хирээр хэрэглэгчдэд цахилгаан эрчим хүчийг түгээх ажиллагааны найдваржилт буурдаг юм. УБЦТС ХК-ийн хэмжээнд 2006 онд 0.4, 6, 10 кВ-ын 42 кабель хүмүүсийн буруутай үйлдлээс механикаар гэмтэж 41,7 сая төгрөг, 2007 онд 41 кабель гэмтэж 28,7 сая төгрөгийн хохирол учруулсан тоо баримт бий. Энэ оны эхний 4 сарын байдлаар л гэхэд 6, 10 кВ-ын 11 кабель гэмтэж 6, 5 сая төгрөгийн хохирол гарчээ. Эдгээр буруутай үйлдлийн эздээс ганц нэгийг нь жишээ татахад Үндэсний соёл амралтын хүрээлэн, Сумбар, Өргөн говь, Эко-сан, Одкон, Мегаватт, Экспресс зэрэг компаниуд барилга барих, зам өргөтгөх, дулааны шугам сүлжээний шинэчлэлийн ажил хийхдээ “Цахилгаан байгууламжийн дүрэм”, “Цахилгаан байгууламжийн ашиглалтын үед мөрдөх аюулгүй ажиллагааны дүрэм”-ийн дагуу зохих мэргэжлийн байгууллагаас зөвшөөрөл аваагүйгээс кабель гэмтээсэн нь тогтоогдож, хууль хяналтын байгууллагуудад шалгагдаж байна.

Энэ бол бидний шууд тооцож чадах хохирлын хэмжээ. Үүний цаана мөнгөн дүнгээр хэмжихийн аргагүй хохирлууд ч бас бий. Улс, олон нийтийн чанартай хурал, уулзалт, соёл урлагийн үзүүлбэр, спортын арга хэмжээ тасалдах, үйлдвэрлэлийн гологдол гарах, хүний амь нас хохирох гээд өч төчнөөн хохирол ар араасаа бичигдэх байх. Иймээс газар доорх инженерийн шугам сүлжээ ашиглагч байгууллагууд, зам, барилгын бизнес эрхэлж буй компаниуд, иргэн та бүхэн газар шорооны ажил хийж эхлэхээсээ өмнө УБЦТС ХК-ийн харъяа Баруун, Зүүн түгээх төвүүдээс “Цахилгаан байгууламжийн дүрэм”, “Цахилгаан байгууламжийн ашиглалтын үед мөрдөх аюулгүй ажиллагааны дүрэм”-ийн дагуу зохих зөвшөөрөл авч, үйл ажиллагаагаа явуулж байхыг онцгойлон сануулж байна.