Барилга, хот байгуулалтын яам ирэх дөрвөн жил монголын түүхэнд байгаагүй том бүтээн байгуулалтын бодлогыг тодорхойлно. Салбарын сайд Ц.Баярсайханы үзэж буйгаар бол хуучин барилгуудын дулааны алдагдлыг зогсоож чадвал нийслэл дулаан, цахилгааны дутагдалд орохгүй гэнэ.

-Танай яам гэр хорооллыг барилгажуулах ажилд хэрхэн оролцох вэ?
-Улаанбаатар хотын ерөнхий төлөвлөгөөны тодотголыг УИХ-д өргөн барих гэж байна. Ингэснээр Улаанбаатар хотыг 2030 он хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөө батлагдана. Мөн 100 мянган айл хөтөлбөрийн хүрээнд нийслэлд хуучин барилгуудын оронд шинээр барилга барих, гэр хорооллыг барилгажуулах төсөл хэрэгжинэ.

-Хуучин барилга гэдэг нь?
-Амьдрах шаардлага хангахгүй, хугацаа нь дууссан, нурах аюултай, мэргэжлийн хяналтын акт гарсан барилгууд байгаа. Энэ бүхнийг хийхийн тулд эхний ээлжинд дэд бүтцийг байгуулна. Энэ талаар нийслэлийн удирдлагатай тохиролцсон. Хөрөнгийн асуудлыг Засгийн газарт оруулж хөгжлийн банкаар шийдүүлэхээр ярьж байгаа. Улаанбаатар хотод дэд бүтцийн асуудлыг шийдсэнээр барилгын үнийг бууруулах бодлого хэрэгжүүлнэ. Дээр нь ''Гудамж", "Хурдны зам" төслийг хэрэгжүүлнэ.

-Гэр хороололд ямар зам тавих вэ?
-Боломжтой газруудыг судалж байна. Гэр хороололд авто зам тавихдаа гэрэлтүүлэг, явган хүний замыг цогцоор нь шийднэ. Явган хүний замын дагуу инженерийн байгууламжийг барина. Нийслэлийн барилгажсан хэсэгт гудамж нэмэгдүүлнэ.

-Их хэмжээний хөрөнгө оруулалт шаардагдана. Тийм их мөнгө бий юу?
-Нэгмөсөн их мөнгө орохгүй. Үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ. Орон сууцны шинэ хороолол болон гэр хорооллыг барилгажуулах төсөл дээр нийслэлийн удирдлагатай нягт хамтран ажиллаж байгаа. Цаашдаа дээрх төслүүдийг хэрэгжүүлэхийн тулд дундын хороо байгуулна.

-Газар хэрхэн чөлөөлөх бол гэдэг нь иргэдийн анхаарлыг татаж байна?
-Гэр хорооллын газрыг бид хувийн өмч гэж үзэж байгаа. Хувийн өмчид халдах ёсгүй. Тэгэхээр газар түр чөлөөлөх ажлыг иргэдтэйгээ зохицох журмаар л хийнэ. Иргэд газраа орон сууцаар, газраар солих сонголтыг өөрсдөө хийнэ. Хотын дахин төлөвлөлтийн хууль УИХ-д оруулах гээд яамдаас санал авч байгаа. Энэ хуулиар иргэдийн газрыг чөлөөлөх болон бусад асуудлыг зохицуулна. Газрын шинэ төлөвлөлт гэдэг нь иргэдийн өөрсдийн эрх. Хаанаа байшингаа барих вэ, чөлөөлсөн газраа хэрхэн ашиглах вэ гэдгийг өөрсдөө шийднэ. Харин гэр хороолол руу дэд бүтэц барихад гарцаагүй тодорхой тооны өрхүүдийн эрх ашиг хөндөгдөнө. Энэ тохиолдол иргэдтэйгээ зохицох олон үе шаттай арга хэмжээ хэрэгжүүлнэ. Хэрэв иргэд зөвшөөрөхгүй бол гэр хорооллын олонх дэд бүтэцгүй үлдэнэ.
 
-Барилгын компаниуд хаана барилга барьж болохыг сонирхож байх шиг байна?
-Гэр хорооллын барилгажилт гээд барилгын салбарт том зах зээл нээгдэж байна. Дээр нь шинэ суурьшлын бүс болох Яармаг, Буянт-Ухаа, Баянголын ам гээд томоохон хөтөлбөр хэрэгжүүлэх боломж байгаа. Барилгын компаниуд гэр хорооллынхонтой л сайн зохицох хэрэгтэй. Хаана, юу барих вэ, барих хугацаанд хаана амьдрах гээд олон асуудлыг тохирох шаардлагатай. Нэгэнт иргэдтэйгээ тохирсон байхад төрийн зүгээс элдэв хориг тавиад байхгүй. Харин стандарт, байгаль болон хүний аюулгүй байдлыг хангасан үйл ажиллагаа явуулах үүрэг хүлээнэ.

-Дагуул хотууд хаана байгуулагдах вэ?
-Улаанбаатар хотын ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу Налайх, Багануур, Багахангайг дагуул хот болгоно. Хуучин ерөнхий төлөвлөгөөнд тодотгол хийнэ. Дээр нь Алтанбулаг, Замын-Үүдийг холбосон хурдны зам баригдана. Энэ замын дагуу тодорхой хэмжээний суурьшлын бүс байгуулагдана. Олон улсын нисэх онгоцны буудал барих Төв аймгийн Хөшигийн хөндийд суурьшлын бүс байгуулагдана. Эдгээрийг дагуул хот гэж нэрлээд байгаа юм. Энэ төлөвлөлтийн дагуу бүсүүдийг холбох хурдны зам Туул, Сэлбэ голуудын үерийн даланг ашиглан баригдана.

-Барилгын үнэ зохиомлоор өсч байна гэдэг үнэн үү?
-Барилгын үнэ өсч байгаа олон шалтгаан бий. Их хэмжээний газрыг хувьчлаад авчихсан. Газрын наймаа, авлигын шинжтэй асуудлууд үнэ хөөрөгдөхөд хөшүүрэг болж байгаа юм. Дээр нь барилгын ихэнх материалаа гаднаас авдаг. Энэ бүхнийг таслан зогсоох, бууруулах ёстой. Хоёрдугаарт нь Засгийн газраас баталсан барилгын материалын үйлдвэрлэлийг дэмжих бодлогын хүрээнд хэд хэдэн төсөл хэрэгжүүлнэ. Монгол банктай 370-аад тэрбум төгрөгийн гэрээ байгуулсан.

-Энэ мөнгийг юунд зориулах вэ?
-Барилгын материалын үйлдвэрлэлийг улирлын хамаарлаас гаргана. Үйлдвэрлэл явуулах эргэлтийн хөрөнгөнд дэмжлэг үзүүлнэ. Цемент, арматурын үнийн өсөлтөөс сэргийлж нөөц бүрдүүлэх, барилгын дэвшилтэт техник, технологи нэвтрүүлэхэд барилгын компаниудад дэмжлэг үзүүлнэ. Шинэ суурьшлын бүсэд төрөөс хөрөнгө гаргаж дэд бүтцийг татна. Энэ тохиолдолд барилгын компаниудтай үнийн асуудлыг тохирно. Ингэж бага, дунд орлоготой иргэд, залуу гэр бүлийг орон сууцаар хангах бодлого хэрэгжих ёстой.

-Орон сууцны зээл гаргана гэсэн?
-800 орчим тэрбум төгрөг төлөвлөж байгаа. Бодлого тодорхой болсны дараа иргэд маань орон сууцыг моргейжийн зээлээр авах боломжтой болно. Моргейжийн зээл иргэдийг ажилтай орлоготой болгоно. Нөгөө талаас нийгмийн хариуцлагатай болно. Мөн барилгын үнийг бууруулах нэг хэрэгсэл болно.

-Барилгын дулааны алдагдлыг бууруулах талаар ямар арга хэмжээ авах вэ?
-Гадна, дотны байгууллагууд манай хуучин барилгуудад судалгаа хийгээд манайд дулааны асар их алдагдалтай байна гэж дүгнэсэн. Хэрэв энэ алдагдлыг зогсоож чадвал манайд дулаан, цахилгаан хангалттай хүрэлцэнэ гэж байгаа юм. Цаашдаа нийслэлийн удирдлагуудтай ярилцаж байгаад барилгын дулааны алдагдлыг зогсоох шинэ технологи нэвтрүүлнэ гэж бодож байна.

Нийслэл таймс: X.Бат