-ТӨР  ШИЙДВЭР ГАРГААД БАРИЛГУУДЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ЗОГСООСОН БОЛ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХАРИУЦЛАГАА ХҮЛЭЭХ ХЭРЭГТЭЙ-

Монголын ажил ол­гогч эздийн нэгдсэн хол­бооны дэд ерөн­хий­лөгч Х.Ганбаатартай ярилцлаа.

-Зөвшөөрөлгүй ба­ригдсан ба­рил­гуудын үйлажиллагааг  зог­соох албан бичгийг ба­рил­гынкомпа­ниудад Шүүхийн шийдвэр гүй­цэт­гэх газрынханхүр­гүүл­­лээ. Ер нь барилга барихад заавал зөв­шөө­­рөлавах хэрэгтэй юм уу. Барилга барина гэдэг чинь өөрөөбүтээн байгуулалтын ажил биз дээ?

-Зөвшөөрөлгүй ба­ригд­сан ба­рил­гуудын үйл ажиллагааг зог­сооно гэж яриад байгаа юм. Тэгтлээ замбараагүй явдал газар авчихсан юм бол байхгүй. 80 гаруй барилга зөв­шөө­рөл аваагүй бариг­даж байна гэдэг төр өөрийнхөө үүргийг бие­лүүлж чадахгүй байгаа­тай холбоотой. Өөрөөр хэлбэл зөв­шөөрөл авна гэж хэдэн жил хөөцөлдөж байхын оронд шууд  ба­рилга барьчихвал барил­гын компаниудад ашиг­тай байж болох юм.  Бид таван төгрөг олоод ба­рилга барих гээд зүтгэж байгаа хувийн хэвш­лийнх­нийг буруутгах биш. Б­арилгын зөвшөөр­лийг өг­дөг­гүй төрийн алба­­ных­ны хүнд суртал хэвээрээ байгаатай холбож үзэх хэрэгтэй.

Энэ нөхцөл байдалд бодит дүгнэлт өгч хүндрэлтэй байдлаас гарах арга замыг хайх нь зөв юм. Барилга ба­ри­на гэдэг бүтээн байгуу­лалтын ажил мөн. Харин заавал зөвшөөрөл авах хэрэг байна уу гэдгийг хууль дүр­мийнхээ дагуу шийдэх асуу­дал байх.

-Зөвшөөрөлгүй  барилга барь­чихаад дараа нь зөв­шөөрлийг нь авах амар бай­даг болохоор ма­найбарил­гын компаниуд шууд ажлаа эхэлчихдэг юм биш үү?

-Тийм зүйл байхгүй. Энэ бол гудамны яриа. Иймэрхүү буруу яриа газар авах юм бол монгол хүнд зориулж барилга байшин барих хүн олдохгүй шүү. Ийм сэтгэхүйгээр асуу­далд хандах ёсгүй. Барилга барьж буй хувийн компанийн захирал бол барилга бари­хаа­саа өмнө  их бодож бай­гаа шүү. Зөвшөөрлийг нь авах гэж хөөцөлдөх үү, бо­ломж олдсон дээр нь барил­гаа барьж таван цаас олох уу гээд. Хоёр жил барилга барих зөвшөөрлийг хэн хөөцөлдөж байж авахыг бодох вэ дээ. Тэгээд сон­голтоо хийдэг байх. Барилга барьж байгаа хүмүүсийг ойлгож асуудалд хандах хэрэгтэй гэж би бодож байна. Хууль дүрмээ баримт­лаад зөв талаас нь шийдэх хэрэгтэй.

-Одоо тэгээд бариад эхэлсэн барилгуудыг яах бол. Өчнөөн хөрөнгө мөнгө зарчихсан ба­рил­гын үйлажиллагааг зогсоолоо гээд нураах уу. Хохирлыг нь хэн барагдуулах вэ?

-Барилгын үйл ажил­лагааг зог­сооно гэдэг цаад эздийнх нь эрхийг зөрчиж байна гэсэн үг. Төр энэ асууд­лын учрыг олох хэрэгтэй. Барилгын компаниудын эрх ашгийг харгалзан үзэх учир­тай. Төр шийд­вэр гаргаад барилгуудын үйл ажиллагааг зогсоосон бол эдийн засгийн хариуцлагаа хүлээх хэрэг­тэй. Олон сая төгрөг зарцуулаад барилга барьж буй компаниуд яах вэ гэдгийг тооцоолох хэрэгтэй. Бид өнөөдөр зах зээлийн нийгмийг байгуулж байгаа. Хувийн хэвш­лийнх­ний эдийн засгийн эрх ашгийг төр хааж боогдуулах ёсгүй. Үнэндээ барилгын салбарт авлига хээл хахууль их бий. Нэг байшин барья гэхээр зөвшөөрөл, газар, зураг төсөл, дэд бүтэц гээд олон ажил хөөцөлдөх болдог. Үнэн­дээ энэ нь барилгын компанийнхныг залхаадаг л байхгүй юу. Төрийн хүнд сур­тал, олон шат дамжлагыг нь цэгцлэх хэрэгтэй. Түүнээс барил­гын компаниудын бү­тээн босголтыг хааж, зогсоо­лоо гээд асуудал шийдэг­дэхгүй. Гол асуудал төрд төрийн байгууллага, хууль дүрэмд ч өөрчлөлт оруулах хэрэгтэй. Барилгын сал­барынх­ныг хааж боовол Монгол Улс хөгжихгүй шүү дээ. Улаанбаатар нэг үеэ бодвол сайхан барилга байшин элбэгтэй болж. Энэ чинь барилгын салбарынхны л ач. Зөвхөн нэг талаас нь энэ асуудалд хандаж болохгүй. Энэ чинь хувь хүний мөнгөө захиран зарцуулж байгаа асуудал. Хувь хүний эрхийг зөрчсөн асуудал. Цаашлаад Монгол Улсын эдийн засгийн асуудал болно. Эдийн зас­гийн сэтгэлгээгээр зах зээлийн зарчмаар ухаалаг шийдэх хэрэг­тэй. Улаанбаа­тар хотын удирдлага зах зээлийнхээ зарчмыг харж  энэ асуудалд хандах байх аа гэж бодож байна.

-Та барилга бариад бай­гаа компаниудыг өмгөө­лөөд байгаа юм уу?

-Тэднийг өмгөөлж хамгаа­лаад байгаа хэрэг биш л дээ. Зөв­шөө­рөлгүй барилга барьж буйдаа хариуцлага хүлээх хэрэгтэй. Гэхдээ зөв зам гарцыг төр харах хэрэгтэй л гэж хэлээд байгаа юм. Асуу­дал ганцхан барилга зөвшөө­рөлгүй барьж буй компаниу­дад байгаа юм биш. Байшин барилгыг буулгахаа­саа өмнө үүнээс үүдэн гарах хохирол юу байх вэ гэдгийг сайн судлах хэрэгтэй юм.

-Сүүлийн гурван долоо хоногт барилгаас болж олон хүн гэмтэж бэртэж амиа алдсан тохиолдол ч гарчбайна. Хөдөл­мөр хам­гаа­лал аюулгүй байд­лыг хангах тухай ярихын ч хэрэг алга?

-Монгол Улс аюулгүй байдлын хуультай орон. Энэ хуулийн хү­рээнд асуудлыг шийдэх хэрэгтэй. Дүрэм журам байна. Үүнийг нь хяна­даг орон тооны комисс бай­на. Холбогдох байгууллагууд нь арга хэмжээгээ аваад явах хэрэгтэй. Барилгаас краны төмөр унаж хүүхдийн амь нас сүйдсэнд харам­саж байгаа. Тухайн барилгын компани мэдээж хариуцлагыг нь үүрэх ёстой л доо.

-Дураараа барилга барьж байгаа цаад учир шалтгаан ер нь юу вэ. Хуулийн цоорхой байна уу?

-Ийм боломжийг олгодог хуулийн цоорхой, энэ байд­лыг хянадаг байгууллага нь бас хариуц­лага хүлээх ёстой. Хувь бизнесмэн бол төрийн албан хаагч биш. Өөрийнхөө олсон мөнгийг жаахан арви­жуулж, барьсан барилгаа яаж үнэгүйдүүлэхгүй байх вэ гээд үргэлж ажиллаж бай­даг хүмүүс байхгүй юу.12 давхар байшин барьж байна гээд нэг бизнесмэнийг хэвлэлээр цол­лоод байх юм. Тэр хүн чинь хувьдаа байшин бариагүй шүү дээ. Нийтийн эрх ашгийн төлөө барилга барьж байна. Монгол хүн сайхан амьд­раасай, аятайхан барилгад ажил төрлөө явуулаасай гэж л барилгын салбарынхан зүтгэж байна. Мэдээж ба­рилга барьж хувийн хэвш­лийн­хэн мөнгөө арвижуулж байгаа ч ингэхийн тулд их хөдөл­мөр зарцуулдаг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Зүгээр сууж байгаад за нэг барилга бариад ашиг ольё гээд орчих­дог салбар биш шүү дээ. Зарим хүмүүс их буруу ойл­голттой байдаг юм билээ. Харин барилгын салбарынх­наа төр дэмжиж ажил­лах хэрэгтэй. Тэгж байж улс орон хөгжинө. Зөвшөөрөлгүй 80 гаруй барилга гээд адлаад компанийнх нь нэрийг дуудаж буруутгасан өнгө аясаар төр засгийнхан хандах бол буруу. Буцаад энэ чинь сөрөг үр дагавар авчирна.

Г.ЯЛГУУН

Мэдээ.мн