Зөвхөн гэр бvлтэй хvмvvс 40.000 айлын орон сууцанд бvртгvvлэх эрхтэй

Barilga
2019-11-05

Зөвхөн гэр бvлтэй хvмvvс 40.000 айлын орон сууцанд бvртгvvлэх эрхтэй

40000 айлын сууцны сураг сонсогдсоор багагvй хугацаа өнгөрөөд байгаа. Vнэ хямд, басхvv урт хугацааны цалингийн зээлээр олгогдох энэ сууцны талаар бvгд чих тавин хvлээж байгаа. Саяхнаас 40 айлын орон сууцны бvртгэл явагдаж эхэлсэн гэсэн мэдээллийн дагуу уншигчиддаа цогц мэдээлэл өгөхөөр Орон сууцны санхvvжилтийн корпорацийн стратеги төлөвлөлтийн хэлтсийн дарга Б.Жавзандуламтай уулзаж ярилцлаа.

-40000 айлын орон сууцны хөтөлбөр хэрэгжиж, оршин суугчдаа бvртгэж эхэлсэн гэсэн. Иргэд ямар шугамаар бvртгvvлэх ёстой вэ?
-Саяхан 40000 айлын орон сууц хөтөлбөрт хамрагдах хvмvvсийн захиалгыг хvлээн авах журам батлагдсан. Энэ журам хоёр vе шаттай явагдах юм. Эхний ээлжинд энэ сууцыг эзэмших хvсэлтэй байгаа хvмvvсийн хvсэлтийг албан өсоор хvлээн авч, хоёрдугаар шатанд тэдгээр хvмvvсийн хvсэлтийг харгалзан vзээд захиалгын гэрээ байгуулах явдал. Орон сууц эзэмших хvсэлт гаргахад иргэдээс ямар нэг бичиг, баримт шаардлагагvй, зөвхөн төрийн болон хувийн хэвшлийн албан хаагчид, иргэд өөрсдийн харьяа хороо хорин, “Капитал” банкны салбарууд, эсвэл манай байгууллага дээр өөрийн биеэр ирж, хvсэлтийн маягт бөглөх юм. Маягтны нэг бvрийн vнэ 1000 төгрөг байгаа. Гэхдээ заавал тэр дор нь бөглөх албагvй. Маягтаа авч яваад гэр бvлээрээ ярилцаж байгаад бөглөх боломжтой. Тухайн гэр бvл өөрсдөө сарын орлого, зарлага, зээлээр авах боломжтой, эсэхээ мэдэж байгаа болохоор хоорондоо ярилцаж байгаад шийдвэрээ гаргана шvv дээ. Тэгээд ч энэ төсөл маань “нэг иргэн биш өрхийн” гэж нэрлэгдсэний учир энэ. Vvнээс өөр зvйл шаардлагагvй.

-Хоёр дахь шат бу юу захиалгын гэрээний талаар жаахан тодруулахгvй юу?

-40000 орон сууцнаас тодорхой нэг барилга ашиглалтанд орохоор болж, барилга угсралтын ажлын 70 хувь хийгдсэн тохиолдолд тухайн барилгыг олон нийтэд мэдэгдэж саналыг нь авна. Тэгээд тэр барилгыг сонгосон хvмvvсээс төслийн маягтын шаардлагад нийцэхvйц хvсэлт гаргасан иргэдтэй захиалгын гэрээ хийх юм. Гэрээ хийхэд vед хvvхдийн төрсний гэрчилгээ, гэр бvлийн баталгаа, иргэний vнэмлэх, өрхийн сарын орлогын баримт зэрэг шаардлагатай бичиг баримтаа цуглуулж, зээлээр авах гэж байгаа бол энэ vөд урьдчилгаа мөнгөө төлөх ёстой гэсэн vг л дээ.

-Орон сууцыг зээлээр авна гэдэг тэр бvр олдохгvй боломж. Тэгэхээр зээлийн хvv, хугацааны талаар сонирхмоор байна л даа?
-Хэрвээ энэ төсөлд зээлийн шугамаар хамрагдвал тухайн гэр бvл орон сууцны нийт төлбөрийн 30 хувийг урьдчилаад төлсөн байх шаардлагатай. Vvний тулд урт хугацааны зээлд хамрагдахыг хvссэн иргэд маань урьдчилаад тодорхой хэмжээний мөнгөн хуримтлалыг бий болгосон байвал эvгээр. Мөн cap болгон зээл төлөх ёстой гэж заасан байгаа. Гэхдээ сард төлөх зээлийн хэмжээ тухайн гэр бvлийн сарын орлогын гуравны нэгээс хэтрэхгvй байна. Өөрөөр хэлбэл, тэр зээл гэр бvлд ямар нэгэн дарамт, шахалт учруулахгvй, хэвийн нөхцөлд төлөх боломжийг бvрдvvлсэн байх ёстой.
Харин зээлийн хугацаа хамгийн дээд тал нь арван жил vргэлжлэх юм. Тиймээс иргэдэд сануулахад анхан шатны хvсэлтийн маягтаа vнэн зөв, бодитой, цэвэр гаргацтай бичгээр бичсэн байна. Иргэдээс ирсэн бvх хvсэлт захиалга биелж, орон сууцтай болтол манай мэдээллийн санд архивлаж, иргэдийн орлого нэмэгдэх, эсвэл нэг өрөө байраа хоёроор солих ч юмуу захиалгын хvсэлтэд ямар нэг хөдөлгөөн орохыг тухай бvрт нь тэмдэглэж байхаар төлөвлөсөн.
Энэ нэг ёсондоо 40000 айлын орон сууцны захиалгын тvvх болох юм. Нэмж хэлэхэд захиалгын гэрээ хийгдсэн тохиолдолд гэрээг бусад хавсралт бичиг баримттай нь төсөлд оролцогч арилжааны банкинд хvргvvлж, өрхvvдийг орлогын тvвшин, орон сууцны байршлаас нь хамаараад багцлах юм. Энэ нь тухайн өрхийг байр авахад бэлдэж өгч байна гэсэн vг.

-Одоогоор хичнээн хvн бvртгvvлээд байгаа вэ?

-Бvртгэл ид явагдаж байгаа болохоор тэд, эд гэсэн нарийвчилсан тоо гаргаагvй. Удахгvй хvсэлтийн маягтаа бvртгэж дуусаад мэдээллийн сандаа нарийвчилж бvртгэнэ.

-40000 айлын орон сууцны vнэ зах зээлийн ханшнаас харьцангуй бага байна гэсэн. Гэрээ ашиглалтад орох vедээ vнэ нь нэмэгдэх юм биш биз?

-Засгийн газрын 311-р тогтоолоор 1 м квадрат нь 350 ам доллараас хэтрэхгvй байхаар заасан. Гэхдээ баригдах явцад барилгын материалын vнэ есөх, ганцхан барилга биш болохоор цаг хугацааны хувьд хvлээгдэх асуудал гарч болно. Тэгэхээр бид 40000 айлын сууцны vнийг тухайн vеийн зах зээлийн хамгийн хямд vнэ байна гэж амлаж чадна.

-Яагаад заавал “өрхийн” гэж тодотгосон юм бол. Энэ тал дээр иргэдээс олон санал хvсэлт ирж байгаа л даа. Тухайлбал ганц бие хvн бvртгvvлж болохгvй юу?
-Иргэд энэ төслийг зөвхөн төрийн албан хаагчдад vйлчлээд хувийн хэвшлийн хvмvvст хамаагvй, эсвэл энэ 40000 айлын орон сууц хөтөлбөр хэрэгжихгvй мэтээр буруу, ташаа ойлгож, нөгөө талаар өнөөдөр хvсэлтээ гаргаад маргааш нь байраа авчих юм шиг туйлшрах хvмvvс зөндөө байгаа. Энэ бол буруу. Нэг өрхөд төрийн, хувийн хэвшлийн албан хаагч аль нь ч байж болно шvv дээ. Тийм болохоор л “өрх” гэж заагласан. Мэдээж хэрэг цаашдаа төслийн маань нөхцөл байдал сайжирна. Ерөнхийдөө энэ хөтөлбөрийг хэрэгжvvлэх байгууллагын vйл ажиллагаа хэвийн явагдаж байна.

-Тэгэхээр 40000 айлын орон сууц хөдөө орон нутагт хэр хvрэлцээтэй байх бол?

-Нийт 19 аймгийн төвд тус бvр 40 айл, 100 гаруй сумын төвд 4-8 айлын орон сууц баригдаж байгаа. Цаашлаад 20 айлын сууцны тендерийг 8 сарын зургаанд задална. Хэдхэн хоногийн өмнө Дорнод аймгийн Сэргэлэн суманд 4-8 айлын орон сууц ашиглалтанд орлоо. Өнгөрсөн долоо хоногт бондын хөрөнгийг байршуулах ажил нааштайгаар шийдэгдсэн. Тэгэхээр ажил нэлээд амжилттай байгаа гэж ойлгож болно. Энэ мэтчилэн төслийн ажил хөдөө орон нутагт бvтэмжтэй байгаа.

-Төслийн ажил нэлээд эрчимтэй явагдаж байгаа гэж ойлголоо. Хамгийн сvvлийн орон сууц хэдийд ашиглалтанд орох бол?
-Энд тодорхой цаг хугацаа заана гэж байхгvй л дээ. 40000 айлын орон сууц дууслаа гэхэд ахиад цаашаа vргэлжлэх байх. Орон сууц гэдэг манай нийгмийн тулгамдсан асуудлуудын нэг. Тэгэхээр аль ч засгийн газрын vед орон сууцны төсөл хэрэгжих бvрэн боломжтой. Тийм болохоор цаад талын хугацаа гэж хэлж мэдэхгvй байна.