Хөрсний олон давхар үеээс нэгийг нь хуулчихад ундны ус бохирдлын нэг эх үүсвэр болдог байна. Өөрөөр хэлбэл хөрсний шүүлтүүрийн нэг хэсэг нь үгүй болж байна гэсэн үг. Тэгвэл өнөөдөр Улаанбаатар хотын ундны усны голын эх үүсвэр болсон Туул голын дагуу хайрга, элс, шавар олборлох олон аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байна.Тэдгээр аж ахуйн нэгжийн дийлэнх нь Үйлдвэр худалдааны яамнаас тусгай зөвшөөрөл авч, Байгаль орчны яамнаас байгаль орчны үнэлгээ хийлгэсэн байна. Харин нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар Туул гол дагуу байрлалтай 16 аж ахуйн нэгжийг хотын зах руу нүүлгэхээр болжээ. Нүүж очих газрыг нь хүртэл тогтоогоод байна. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч Ц.Батсайхантай энэ талаар уулзаж ярилцлаа.

-Нийслэлийн есөн дүүргийн нутаг дэвсгэрт түгээмэл тархалттай ашигт малтмал ашигладаг хайгуулийн лицензтэй 62, ашиглалтын лицензтэй 102 аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулдаг. Улаанбаатар хотын төвийн зургаан дүүрэгт 48 аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байгаа. Үүнээс шаврын орд газар ашигладаг 23, хайрга ашигладаг 19, элс олборлодог зургаан газар бий. Шавар олборлодог аж ахуйн нэгжүүд нийт 733 га газар нутгийг хамарч, жилд 48.8 сая ширхэг тоосго үйлдвэрлэдэг. Хайрга олборлодог газрууд 616 га талбайг хамарч, жилдээ 85-100 мянган шоо метр хайрга олборлож, олборлосон хайрганыхаа 10-15 хувийг нь боловсруулж үйлдвэрийн зориулалтаар ашигладаг. Элс олборлолтын тухайд жилд 40-70 мянган шоо мерт элсийг барилгын компаниудад нийлүүлдэг. Налайх дүүргийн Зуун модны орчимд 90 орчим хувь нь, Хан-Уул дүүргийн Морингийн даваанд элс олборлодог хоёр аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулдаг.

-Нүүлгэх болсон үндсэн шалтгаан нь Туул голын бохирдол, усны урсац багасаж байгаатай холбоотой. Урсац багасаж байна гэдэг Туул гол өөрийн бохирдлоо цэвэрлэж чадахгүйд хүрч байгаа хэрэг. Энэ бүхэнд Туул голын дагуу хайрга, элс, шавар олборлож байгаа аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаа тодорхой хэмжээгээр нөлөөлдөг. Хөрсний хайрга, элсийг олборлох нь гүний усны нөөцийн хэмжээ алдагдахад нөлөөлж байна. Тиймээс 16 аж ахуйн нэгжийг нүүлгэхээр болсон.

-Нөөц, чанар нь батлагдсан, хотын агаар, хөрсний бохирдолд нөлөө үзүүлэхгүй газрыг сонгосон. Нүүх аж ахуйи нэгжүүдийн тусгай зөвшөөрлийг нь түдгэлзүүлж байгаа. Элс олборлох газрыг   Зуун мод, хайрга олборлох газрыг Хан-Уул дүүргийн Гишүүний ам, шавар олборлох газрыг Сонгинохайрхан дүүргийн Найрамдлын орд газар руу шилжүүлэхээр болсон.

-Туул голын хамгаалалтын бүсийн гадна талд байрладаг. Сонсголонгийн гүүрийн орчимд хичнээн газар хайрга, элс олборлож байгааг нийслэлчүүд сайн мэдэж байгаа. Туул голын хөрсийг эвдэхээс гадна орчны   агаар дахь тоосжилт маш өндөр байдаг. Тиймээс хотын суурьшлийн бүсэд багтаж байгаа эдгээр газруудыг хотын төвөөс гаргахаас өөр арга байхгүй.

-Анх олгохдоо ирээдүйгээ харалгүй тусгай зөвшөөрөл олгосон. Одоо тэр алдааг засах хэрэгтэй байна. Мөн Хан-Уул дүүргийн үйлдвэрийн бүсэд элс, хайрга бутлан ангилах үйлдвэрүүд үйл ажиллагаа явуулдаг. Эдгээр үйлдвэрүүдэд өөрийн гэсэн карьер байдаггүй. Туул голын дагуу үйл ажиллагаа явуулдаг газруудаас бүтээгдэхүүнээ авдаг. Тус үйлдвэрүүдийн тухайд мөн тоосжилт ихтэй байдаг. Тиймээс эдгээр үйлдвэрүүдийг хотоос гаргах тухай уг захирамжид тусгагдсан байгаа. Аж ахуйн зориулалтаар тусгай зөвшөөрлөө авчихаад бултан ангиалах үйлдвэр байгуулсан газар ч бий. Бутлан ангилах үйлдвэрүүд хайрга , элс олборлох газартайгаа хамт байх бодлогыг нийслэлээс барьж байна.