Танилцуулга татах
Зурвас бичих Messenger Залгах
  • Barilga
  • 2019-11-05

Барилгын компаниуд шалгалтад бүдэрсээр байна

Өвөлдөө даарахгүй байх тохьтой амьдралыг эрж байр сонгодог иргэд минь дээ. Гэнэн цайлганаасаа болж буруутан болдог энэ монгол занг яалтай. Том хашаа хатгасан л бол энд барилга баригдах нь ээ, захиалгаа эртхэн өгчихье гэж адгасаар бид алдав. 2000 оноос хойш амь орж байгаа манай барилгын салбарынханд “хонхны дуу” хэрэгтэй болжээ. Их хотын өнгө төрх, нүүр царай болж байдаг барилга байшинтай холбоотой асуудал өрх бүхэнд байна. Өвөлдөө өнөтэй, дулаахан амьдрахыг эрмэлзэх нь танд, надад ч байдаг л зан. Энэ бүхнийг сануулахын учир гэвэл ийм буюу. Цаг хугацаа л хамгийн сайн шүүгч гэж бид ярьдаг. Он цаг энэ салбарынханд сайнгүй дүн тавьсаар байна. Учир нь хэрэглэгчээ мөнгө болгож хардаг барилгачдаар энэ салбар дүүрсэн хэрэг. Өнгөрөгч оны байдлаар Улаанбаатар хотын хэмжээнд 93 мянган барилга байгууламж тоологджээ. Энэ тоо дахиад ч өснө. Барилгын хэрэгцээ нэмэгдэж тоо нь өссөөр байхад чанар нь орхигдож буй энэ салбарын гажуудсан тогтолцоог халах цаг болжээ. Манайдаа л барилгын томоохон компанид тооцогддог “Эко констракшн” хэл ам дагуулсаар бай­на. Дээр нь “Шилмэл шилтгээн”, “Экс инженеринг” зэрэг ком­пани нэмэгдэж, орон сууц нь чанарын шаардлага хангасангүй. Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газраас эхний ээлжинд дээрх гурван компанийг сонгон шалгалт хийхэд шал­галтын ая даалгүй бүдэрсэн нь энэ юм.
 
Зөвхөн шалгалт хийхэд зөрчил илэрсэн нь дээрх гурван компани болохоос бус ба­рилгын компаниудад нийтлэг олон дутагдал байгааг ШӨХТГ-ын байцаагчид хэлж байна. Тухайлбал, барилгын зураг төслийг дур мэдэн өөрчилсөн, стандартын бус мате­­риалаар барилгын хана хийснээс хөрш айлынхаа яриаг төвөггүй сонсчихдог болсон, эвдрэл  цууралтгүй хэсэг байхгүй, угсралтын   ажлаа бүрэн дуусгаагүй иргэ­дийг хүлээж авсан зэрэг тоочоод барамгүй зөрчил илэрч буй аж. Хэдийгээр дээрх компаниудыг арав хүртэлх сая төгрөгөөр торгосон ч сурсан занг сураар боож болдоггүй гэдэг. Дахиад л өнөөх барилга барих эрхээ аваад, хямд үнэтэй материалаар чанаргүй, цагийн салхи даадаггүй, өндөр барилгаа барихыг үгүйсгэх аргагүй. Эдгээр компанийг өөгшүүлж, толгойг нь илээд байдаг дээд газруудтай ч хариуцлага ярих цаг болжээ.
 
Ямар компани тендерт оролцож бай­гааг хянадаггүй, ямар бүтээгдэхүүн хэрэг­лэгчдэд шахаад байгааг нь ч улсын комисс хайхардаггүй. Хийснийг нь хүлээгээд ав­чихдаг. Нэгэнт баригдчихсан, иргэд орчихсон, улсын комисс хүлээгээд авчих­сан бол яаж шалгаад ч нэмэргүй. Хэдэн төгрөгийн торгууль тавиад л өнгөрнө. Ёстой л нөгөө ниргэсэн хойно нь хашгирна гэдэг л болдог. Энэ мэт хяналт, шалгалтын хажуугаар өнгөрсөн хэчнээн чанаргүй барилга байгаа бол. Үнэтэй байранд түгшүүр авсан цэрэг шиг амьдардаг иргэдийг өмөөрөх хэн ч алга. Одоо яах вэ салбарын сайд аа?
 
Амьдралынхаа арав гаруй жилийг хүний газар өнгөрүүлж, хуруу гараа хөдөлмөр хийснийхээ төлөөсөнд өгчихсөн нэгэн хүн дээрх орон сууцнаас сонгон худалдан авчээ. Ингэхдээ Солонгос улсын барилгын компанид арваад жил ажиллаж хураасан хэдэн төгрөгөө зориулсан байна. Одоо байр нь зундаа борооны ус дусдаг, өвөлдөө хүйтнээр үлээсэн сэрүүн хонгил болж хувирсан гэнэ. Мөн сар бүр худалдаж авсан байрандаа зориулж 30-70 мянган төгрөг СӨХ-дөө төлдөг. Орцных нь хаалгаар гэ­рийн тавилга бүү хэл ганц хүн багтаж ороход тун бэрх ажээ. Сантехник, халаалт дулаантай холбоотой жижгэвтэр асуудал бол Бямбаа гуайн байранд жирийн үзэгдэл. Орц хонгилд нь согтуу, гэр оронгүйчүүд шөнийг өнгөрүүлдгээс хамар сэтрэм үнэр дунд тэд амьдардаг гэдгээ хэллээ. СӨХ гэж байгууллага энэ бүхэнд ямар үүрэгтэй оролцдогийг ч тэрбээр сайн мэддэггүй гэнэ. Энэ мэт ямар учраас, хэнд мөнгөө тушаагаад байгаагаа мэддэггүй иргэд олонх нь. Өглөөдөө ажилдаа гарч, шөнөдөө гэртээ ордог их хотынхны амьдралын өнгө нэг л ижил. Орц хонгил, цахилгаан шат, байрны хана, хаалга ямар байгааг зарим нь анзаардаг ч үгүй. Нэг л өдөр хаврын тэнгэр олон аашаа харуулж хана, тааз нь нэг захаасаа нурж, цуурч эхлэхэд л ухаан ордог нь бидний зан. Өөдлөх айл үүднээсээ гэдэг. Барилга барьж байгаа нэг тоосго бүртээ анхаардаг болсон цагт л бид бороо, шорооны аюул бүү хэл долоон баллын газар хөдлөлтөөс ч айхгүй биз ээ.
 
 Манай улсын хувьд газар хөдлөлтөд амархан сүйдэж мэдэх барилгуудыг нэр­лэжээ. Энэхүү жагсаалтыг төрийн ордон тэргүүлж байгаа бол Улсын драмын эрдмийн театр, Монголын цахилгаан хол­боо компанийн байр, дулааны III, IV цахилгаан станцууд айргийн тавд орж байна. Мэдээж энэ жагсаалт үргэлжилнэ.
 
Барилгын салбарын тулгамдсан бас л нэг асуудал бол мэргэжилтэй боловсон хүчин. ТИС, барилгын чиглэлийн арав гаруй коллеж энэ төрлийн мэргэжилтэнг бэлтгэдэг ч чадвар, дадал эзэмшилт нь муу байдгаас энэ салбарыг бүрэн боловсорсон мэргэжилтнээр хангаж чаддаггүй. Ингээд л хаанаас цуглаж, юу хийж байсан нь үл мэдэгдэх хэсэг нөхөд нэг баг болоод ажлаа эхэлдэг. Барилгын цагаан толгой мэддэггүй хүмүүсээр гэрээ засуулчихаад итгээд л мөнгөө төлөөд ордог иргэдийн эр зориг юутай гайхамшиг вэ. Олонх нь тоосго өрж мэддэггүй эдгээр хүний эцсийн бүтээгдэхүүний чанар хэр байх нь хэнд ч ойлгомжтой. Цаг хугацааны шалгалтад навс унадаг. Мөн л энэ салбарт байнга л хэл, ам таталж байдаг асуудал бол хятад барилгачид. Монголын уул уурхай, барилга, хүнсний зах зээл хятад хүний ухааны ураар урагшилж байгаа нь өдгөө нууц биш. Өнгөрөгч оны байдлаар манай барилгын салбарт 16926  хятад иргэн ажилласан гэсэн тоо байна. Хятад  жороор  найруулсан монгол шавраар өргөө гэрийнхээ өнгийг засаад арав гаруй  жилийг бид үджээ. Монгол газар, нутаг дээр баригдсан чанаргүй, хятад хорооллуудаар нийслэл минь гоёж байна.