1.  Их сургуульд сурах гэж

2.  Хотын эмнэлэгийн чадвар болон чадамжийг орон нутгаас илүү гэж үзэн батгалгаат эмнэлэгийн үйлчилгээг бараадан очих

3.   Орон нутагт ажил олдохгүй болохоор хот газарт орж ажилд орох гэж

4.   Хотын иргэдийн амьдрах орчинд нийгмийн тал дээр орон нутгаас илүү анхаарах болсон.

5.   Эрх мэдлийн хэт их төвлөрөлийг бий болгосон. /Орон нутгийн шинжтэй орон нутгийн асуудалыг төр дээш төвлөрүүлэн улаанбаатарт шийдэх болсон./

 

Эдгээр хүчин үүсч байгаа шалтгаанийг олж илрүүлэн засаж залруулаж чадвал утааг үүсгэх гол шалтгааний нэг болох төлөвлөөгүй тооцоолоогүй хэт их төвлөрөлийг алга болгож чадах юм.

 

Манай улсад хэрэгтэй хэрэггүй дээд боловсролтой ажилгүй залуучууд маш их болж байна үүний гол шалтгаан нь манай улсын боловсролын салбарын бодлого алдагдсных юм. Тиймээс боловсролын салбарын бодлогын дор хаяаж 6 жилээр гаргаж байх хэрэгтэй. Аливаа төлөвлөгөө гаргахдаа өөрт юу байгаадаа тааруулж гаргах нь тэр төлөвлөгөө үр дүнтэй болохын илрэл байдаг. Тодорхой бус зүйл бол олон тооцоолоогүй эрсдэлийг дагуулаж байдаг юм. Боловсролын салбарт дутагдаад байгаа бодлого миний нүдээр одоо бидэнд ямар ямар мэргэжилтэй тэчнээн хүмүүс байна түүний хичнээн нь ажилтай байна гэдгийг нэг бүрчлэн мэдэж гаргах, 6, 10, 20, жилийн дараа манай улсад ямар ямар мэргэжилтэй хүмүүс хэдий хэмжээгээр хэрэгтэй болохыг мэдэх явдал юм. Үүнийг мэдэж чадахгүйгээр гаргах ямарч сайн төлөвлөгөө, ямарч сайн бодлого үр дүнгүй хий хоосон болох ба олон тооны эрсдэлийг дагуулах болно. Яам нь нийтээр нь хавгааруулалгүй зөвхөн бодлогын хүрээнд шаардлагатай шалгуурт тэнцэж бодлогот тусгагдсан мэргэжилээр сурах тодорхой тооны оюутан элсүүлэж сургалтын төлбөрийг нь болон нийгмийн асуудлыг нь /байр, хоол унаа зэрэг/ шийдвэрлэх нь чухал юм. Мэдээжийн хэрэг хэн бүхэн дээд боловсрол эзэмших нь чөлөөтэй бөгөөд гагцхүү төрийн зүгээс бодлогынхоо дагуу шаардлагатай мэргэжил, ирээдүйд хэрэг болох тоо зэргийг үндэслэн тодорхой тооны оюутануудад л төр тусламж дэмжилгээ үзүүлэх ба харин шалгуурт тэнцээгүй сурахыг хүсэж буй хүмүүс нь автобусны билет зэргээс авахуулан сургалтын төлбөрөө өөрөө даах ба сургалтын төлбөр нь зах зээлийнхээ дагуу тогтоогдсон бодид үнэлгээтэй байх нь зөв юм. Их дээд сургуулийг заавал нийслэлдээ төвлөрүүлэлгүй бусад аймгуудаа тараан байршуулах нь төвлөрөлийг сааруулахад чухал шаардлагатай зүйл болно. Төр нь дуртай хүн болгоныг сургах бус зөвхөн бодлогынхоо дагуу шаардлагат нийцсэн, мэдлэг чадвартайчуудыг л их дээд боловсролтой болоход нь тусалж дэмжиж нийгмийн бусад асуудлыг нь шийддэг болох юм бол заавал цөөлөн гээд их дээд сургуулиудыг хүчээр нэгтгэх ардчилсан нийгэмд тохирохгүй шийдвэр гаргах ямарч шаардлага байхгүй болно.

 

Энэ бодит байдал яах аргагүй байдаг л зүйлүүдийн нэг өвчтэй нэг нь тоног төхөөрөмжийн боломж болон чадварт, хотын эмчийн чадварт найдан хот бараадах болсон. Энэ байдлыг шийдэхдээ орон нутагт нь эмнэлэгийн тоног төхөөрөмж болон орон нутгын эмч нарын мэргэжилийн түшинг байнга дээшлүүлж байхад анхаараж байх явдал юм.

 

 ажлын байрны ихээр би болгодог ажлууд болох үйлдвэрүүдийг хотоос гаргаж дэд бүтэц сайн хөгжисөн аймаг болон сумуудад байгуулах.

 

Аймаг болон сумдад хүн амьдрах болон таатай орчныг нь бүрдүүлэж өгөх хэрэгтэй. үүнийгээ дэлгэрүүлэн бичвэл суманд байгаа хүн хотын орон сууцанд байхтай адил нөхцөл бололцоог нь бүрдүүлэж өгөх хэрэгтэй, үүнийг шийдэхэд нийтийн төвлөрөсөн халаалт, цэвэр бохирын нэгдсэн системийг бий болгож найдвартай цахилгааны эх үүсвэрээр хангах явдал юм.

 

Ардчилсан нийгэмд хүмүүсийн төвлөрөл нь эрх мэдлийн болон эд баялгийн төвлөрөлөө дагаж явдаг ба энэ шалгаан нь төвлөрөлийн гол шалгаан болж байна. Цөөн үгээр хэлбэл орон нутгын эрх мэдлийг өгөх явдал юм. Орон нутгийн эрх мэдлийг өгөх явдал нь улаанбаатарын хотын утааг багасгахад гол нөлөөтэй дээр ардчилсан нийгмийн үнэнт зүйлүүдийг ард түмэнд өгч байгаагаарай олон талын ач холбогдолтой юм.