Нийслэлийн Барилга, хот байгуулалт, төлөвлөлтийн газрын Хот байгуулалтын хэлтсийн дарга Ч.Эрдэнэ-Очирын “Монголын архитектур” сэтгүүлд өгсөн ярилцлага

-Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөний хүрээнд гэр хорооллыг орон сууцны хороолол болгох тухай тусгагдсан. Гэр хорооллын айл өрхүүдийг хааш нь нүүлгэх вэ? Эргээд тэднийг орон сууцаар хэрхэн хангах вэ?
Монгол Улсын Засгийн газрын 2008 оны 303 тоот тогтоолын дагуу Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг орон сууцны хороолол болгон хөгжүүлэх ажлын хүрээнд,Нийслэл Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөнд тусгагдсан 30 шахам хорооллын хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөөний төлөвлөлтийн шийдлийг хэрэгжүүлэх ажлыг хот байгуулалт, төлөвлөлтийн үйл ажиллагааг сайжруулахад Нийслэлийн барилга, хот байгуулалт, төлөвлөлтийн газрын ажил чиглэгдэж байна.

Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг барилгажуулахаар  3 чиглэлд  хуваан төлөвлөлт хийгдсэн үүнд:

1. Хотын төвийн хэсгийн гэр хорооллын шугам сүлжээнд холбогдох боломжтой чиглэлээр
2. Хотын төвийг нягтруулж шугам сүлжээний ашиглалтыг сайжруулах чиглэлээр
3. Хотын төвөөс гаргаж  сул чөлөөтэй газруудад төлөвлөх  чиглэлүүдээр   тус тус боловсруулж

Дээрх чиглэлүүдээс  эхний ээлжинд барилгажуулахаар  Орон сууцны 7-р хороолол ХЕТ, МҮОНРТ орчмын ХЕТ-г боловсруулж 2010.9-р сард шугам сүлжээг гүйцэтгэх байгууллагын тендер зарлагдаж БНХАУ-ын барилгын  “Бээжин констракш”  нь шалгарч гэрээ хэлцэл хийх бэлтгэл ажил хангагдаж байна.

Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг орон сууцны хороолол болгон хөгжүүлэх ажлын хүрээнд газраа чөлөөлж өгсөн айл өрх болон бага дунд орлоготой айл өрхийг суурьшуулах түрээсийн орон сууцны барилгын байршлыг төвийн 6 дүүрэгт байршуулах , бэлтгэл  ажил хийгдэж ,эхний барилга СБД-н 11-р хороонд баригдах барилгын гүйцэтгэгчийг шалгаруулах тендер зарлагдсан.

Японы олон улсын Жайка байгууллагатай хамтран хэрэгжүүлж байгаа Хот байгуулалтын чадавхийг бэхжүүлэх төслийн хүрээнд судалгааны ажлыг дараах 3 чиглэлд хийж байна.
НҮБ-ын Хүн амын нутагшил, суурьшлын хөтөлбөрийн “Гэр хорооллын нөхцлийг сайжруулах стратеги, хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөө боловсруулах төсөл”-ийн хүрээнд олон улсын Хабитатын байгууллагаас Улаанбаатар хотын гэр хорооллуудад судалгаа хийж эхний ээлжинд Шархад, Дамбадаржаа, Баянхошуу, Чингэлтэйн гэр хороололд оршин суугчдын оролцоотойгоор нэн тэргүүнд шаардлагатай цэцэрлэг, сургуулийн өргөтгөл, халуун ус болон нийтийн ахуй үйлчилгээ, ахмадын төвийн барилгыг барих санхүүжилтыг хийхээр болж нийт 15 газарт барилга  баригдахаар бэлтгэл ажил хийгдсэн.

-Дахин барилгажуулах ажлын хүрээнд нийтийн байруудыг шинэчлэх тал дээр ямар төлөвлөгөөтэй байгаа вэ?
Хотын төвийн хэсэгт 1950-1960 онуудад баригдсан цаашид хүн амьдрахыг хориглосон мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас гаргасан дүгнэлт бүхий орон сууцны барилгуудыг буулгаж шинэчлэн барилгажуулах ажлыг оршин суугчдын оролцоотойгоор хэрэгжүүлэх ажлыг хийж эхлүүлэхээр зураг төслийг боловсруулан эрх бүхий байгууллагаар баталгаажуулах ажлыг хийгээд байна. Үүнд:

• Баянгол дүүргийн 2 дугаар хорооллын Төмөр замын хуучин орон сууцны барилгууд
• Чингэлтэй, Сүхбаатар дүүргийн Бага тойруу, Энхтайваны өргөн чөлөө дагуух орон сууцны барилгууд
• Сонгинохайрхан дүүргийн 20 дугаар хороо, Цэргийн хотхон дахь нийтийн байр
• Сонгинохайрхан дүүргийн 19 дүгээр хороо, Мах комбинатын ажилчдын 16 айлын 2 байр
• Хан-Уул дүүргийн 2, 3 дугаар хороо, Нэхмэлийн шарын хуучин барилгууд
• Сүхбаатар дүүргийн 10 дугаар хорооны 100 айлын нийтийн цагаан байр

Дээрх ажил нь Улаанбаатар хотын хэмжээнд тулгамдсан асуудлын нэг болж байгаагийн зэрэгцээ тухайн асуудлыг зохицуулах хууль эрх зүйн акт байхгүйгээс шинэчлэн барилгажуулах ажил цаг хугацааны хувьд удаашралтай явагдаж байгаа хэдийч Хуучин барилга байгууламжийг буулгаж шинэ барилга барихад  гадаад, дотоодын хувийн хэвшлийн байгууллага, иргэдийн харилцан зөвшилцөж байгуулсан гэрээ, хөрөнгийн эх үүсвэрийг үндэслэн барилгажуулах ажлыг дэмжин ажиллаж байна.

Гэр хорооллын иргэд хашаандаа багагүй өртөг зарцуулж байшин барьчихдаг. Гэтэл танай газрыг барилгажуулна гэвэл бид яах вэ? гэж иргэд асуудаг. Зарим гэр хорооллын сайн чанартай амины орон сууц барьсан иргэдийн байшинг ерөнхий төлөвлөгөө хийхдээ үлдээж болно.Гэхдээ ерөнхий төлөвлөгөөний төлөвлөлтийн үндсэн зарчимд нөлөөлөл үзүүлэхгүй байх шаардлага хангасан байна. Гэр хорооллын барилгажуулах газрыг чөлөөлөх хувилбарууд нь газрын 1м2-ийн үнэ үнэлгээний дагуу худалдан авах эсвэл орон сууц сонгох боломтой бөгөөд сууцны талбайг тохиролцож гэрээний дагуу шийдвэрлэх байдлаар газар чөлөөлөх боломжтой. -Бид манай хот төлөвлөлт тааруу гэж шүүмжилдэг. Дэлхийн өндөр хөгжилтэй хотуудын төлөвлөлт хөгжлийн явц ямар байдаг, бид хэзээ тийм болох вэ? Монгол улсын нийслэл Улаанбаатар хотын хот байгуулалт, төлөвлөлтийн ,хөгжлийн чиг хандлага нь 1954, 1961, 1975, 1986, 2002 онуудад боловсруулагдан батлагдсан 5 удаагийн ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу хотын хөгжлийн үе шатуудуудын зорилтуудын хэрэгжилтийн үр дүн нь өнөөгийн Улаанбаатар хотын дүр төрхийг бүрдүүлж байдаг. Нийслэл хотын хот байгуулалтын бодлогыг Монгол улсын хот байгуулалтын бодлогоос ангид авч үзэх боломжгүй бөгөөд Монгол улс ардчилсан шинэ тогтолцоонд шилжих шилжилтийн үеийн шинэ бүтээн байгуулалтын үйл явцад ихээхэн өөрчлөлт,дэвшил,эерэг сөрөг үр дагавар,урган гарч нийгмийн бодит байдалд нийцэхгүй байгаа асуудлыг шийдвэрлэхэд хот байгуулалтын цогц бодлогын гол зорилго оршино. Улаанбаатар хотыг олон улсын жишигт нийцсэн хот болгоход барилгын салбарт гадаад дотоодын байгууллагуудын хөрөнгө оруулалт ,хөрөнгийн эх үүсвэрийг буй болгож сайхан барилга байгууламж, байшин сүндэрлүүлэх боломжтой бөгөөд ирээдүйд өндөр хөгжилтэй орны жишигт нийцсэн хот болох нь нийслэлчүүд бидний нэн тэргүүний зорилт болно .

-Хот байгуулалтын эрх зүйн орчныг сайжруулахад юун дээр анхаарах хэрэгтэй бол?

УБ хотыг дэлхий нийтийн хөгжлийн чиг хандлагад нийцсэн хот төлөвлөлтийн цогц  арга хэмжээг одоогийн нөхцөл байдал болон цаашид хөгжих хотын стартег бодлогтой  уялдуулан ,хотын хөгжил, цэцэглэлт хүн ам оршин суугчдын амьдрах таатай нөхцөл ахуйн хангамж дэд бүтэц,инженерийн хангамж,  байгаль экологийн тэнцвэрт  байдлыг тусгаж  шинээр хот төлөвлөлтийн бодлогыг нарийвчлан боловсруулж, хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх   шаардлага өнөөгийн тулгамдсан асуудал болоод байна.   

Монгол Улсын Засгийн газар болон Японы олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллагын хооронд  2009 онд гарын үсэг зурсан санамж бичгийн дагуу “Хот байгуулалтын менежмент,Улаанбаатар хотын ерөнхий төлөвлөгөөнд тулгуурласан хот байгуулалтын төслүүдийг хэрэгжүүлэх чадавхийг дээшлүүлэх,төслүүдийг уялдуулан зохицуулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хамтарсан хуралд хэлтсийн 11 ажилтан оролцож ажиллаж байна. Мөн Зам тээвэр,барилга хот байгуулалтын сайдын 2010 оны 270 дугаар тушаалаар байгуулсан хотыг дахин хөгжүүлэх хуулийн төсөл боловсруулах ажлын хэсэгт орж 2 удаагийн хэлэлцүүлэгт орж ажиллав .Мөн дулаан хангамжийн тав дахь эх үүсвэрийн техник эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулахаар Азийн хөгжлийн банкнаас зохион байгуулж Японы Засгийн газрын санхүүжилтээр  хийх болсонтой холбогдуулан зорион байгуулж буй  семинар,”Дэлхийн архитектур хотжилт “сэдэвт зөвлөгөөнд хэлтсийн мэргэжилтнүүд оролцсон .
Барилгын эрчим хүчний хэмнэлтийн мон/09/301 төслийн хүрээнд “Барилгын салбарын эрчим хүч хэмнэлтийн тогтолцоо,хамрах хүрээ” сэдэвт зөвлөлдөх уулзалт,НЗДТГ,Нийслэлийн газрын алба,Жайка олон улсынхамтын ажиллагааны  байгууллагаас зохион байгуулсан “Газар  шинэчлэн зохион байгуулах, дахин төлөвлөх” сэдэвт сургалт семинар,байгууллагаас зохион байгуулсан Хот байгуулалтын норм дүрэм  стендартын талаарх АНУ-ын жишээн дээр дээр иргэд оршин суугчдын оролцоотойгоор төсөл  хэрэгжүүлэх тухай сургалтад хэлтсийн ажилтан нарын 90 дээш хувь хамруулсан.