Утаа униартаа дарагдаж буй нийслэл хотоо хэрхэн яаж гаргах тал дээр хэн хүнгүй сэтгэл зовниж байна. Тэгвэл гэр хороолол ихтэй манай хотын хувьд энэ чиглэл рүү илүү анхаарах нь зүй ёсны хэрэг. Агаарын бохирдолыг багасгах тал дээр ГТХАН-ээс “Хотын хөгжил, барилгын салбар болон мэргэжлийн боловсрол, сургалтыг дэмжих хөтөлбөр”-ийн хүрээнд уг төслийг хэрэгжүүлж байгаа юм байна. Жирийн зуухнуудын хувьд дулаан хадгалах чадвар  муу, түлшний хэрэглээ маш муу, дутуу шаталт ихтэй, нүүрс хүчил, азот болон хүхрийн хүчлийн хийн ялгарал өндөр гээд олон сул талуудтай. Тэгвэл сайжруулсан зуухыг ашигласанаар ахуйн хэрэглээний ус халаах боломжтой, гарч буй хийн тохируулгатай, дулаан хадгалах чадвар өндөр, шаталтын үеийн  дулааныг сайн ашигладаг, түлшийг бүрэн ашиглаж шаталт гүйцэт явагддаг...гэх мэт олон сайн давуу талуудтай юм. Энэ талаар бид ГТХАН-ийн ажилтан С. Төвшинхүүгээс тодрууллаа.

Энэ зуух нь 3 төрөл байдаг. Тэгвэл эдгээр зуухнууд нь өөр хоорондоо ямар ялгаатай вэ?

Энэ 3 зуухны ялгаа нь гэвэл нэг дэх нь жуулчны баазуудад зориулж хийгдсэн юм. Энэ нь зуулчны баазад амарч байгаа хүмүүс тэр болгон  гал түлэх боломжгүй байдаг. Монгол зуух шиг гал түлэх урд талын хаалга байхгүй. Зөвхөн дээрээс нь галлаад  хаах зориулалттай. Дараачийн зуух маань бид нарын өргөн хэрэглэдэг жирийн сайжруулсан зуух байгаа юмаа. Энэ зуухны гол давуу тал нь доторлогоонд нь шамотон  тоосгоор доторлосон. Ингэснээр дулаан гадагшлах чадвар нэмэгдэж байгаа юм. Галд тэсвэртэй маш өндөр нягттай. Материалаа бид Өмнөговь, Мандалговиос татдаг. Ерөнхийдөө зуухны маань дулаан хадгалах чадвар нь 5-6 цаг, нэг галлалтаар бүрэн барих боломжтой. Нөгөө талаар зуухаа доторлосоноор зуухны дотор өндөр темпаратурт хүрдэг. Одоо энэ тоосго халаад ирвэл үндсэндээ 500 градус хүртэл халсан тохиолдолд буцаад гал ноцохдоо хурдан байдаг бөгөөд нэг л халчвал түлш нь маш бага ордог. Үүгээрээ түшлийг эрс багасгах нь судалгаагаар харагдаж байна.

Энэ зуухны гол даавуу тал нь Монголын уламжлалт хэлбэр хэмжээг ерөнхийд нь хадгалж үлдсэн байгаа. Түлшний хувьд ялгаа байхгүй өнөөгийн зах зээл дээр худалдаалагдаж  байгаа нүүрсийг түлэх боломжтой.

Утаан дээр бид шинэлэг шийдлийг нэвтрүүлсэн байгаа. Түлшийг шатаахад ямар нэг дэгдэмхий хий гаргадаг. Энэ хий нь яндангаар гарахдаа агаарын бохирдолыг ихэсгэж байдаг юмаа. Тэгвэл бид 2-дах ч агаарын суваг гэдгийг зуухандаа оруулж өгсөн байгаа. Тэр гаднаас халцан байгаа хийг дахиж шатаах зарчимыг баримталсан. Иймээс давхар шаталт гэдэг бүрэн дүүрэн явагдахаас гадна гадаа тэр халаалт нь цэвэр хүчилтөрөгч агаар өгсөнөөр тэр дэгдэмхий хий дахин шатсанаар түлшний дулааныг үр ашигтай бүрэн дүүрэн ашиглаж байна гэсэн үг юм. Тиймээс зуухаар гарч байгаа тэр утааны хор нь харьцангуй багасах юм.

Үнээ өсгөхгүй байхыг хичээж байна. Гэхдээ орж байгаа материлаа бодоод гаргахад ямар ч байсан 100 мянгад багтаж байгаа юм. Зуулчны баазны зууханы хувьд 70 төгрөгөнд багтаж байна.  Шинэ зуухныхаа үнийг одоогоор тодорхойлоогүй байна.

Бид өвөл болохоор л гэнэтхэн утааны асуудлаа санадаг. Энэ байдал маань бүр зуршил болцон гэхэд хилсдэхгүй ээ. Үнийн хувьд ч гэсэн боломжтой энэ сайжруулсан зуухыг ашигласнаар утаа багасгахаас гадна дулаан хадгална гэж байгаа. Дулаанаа хадгална гэдэг түлш бага хэрэглэнэ гэсэн үг. Бид жилд 300-500 мянган төгрөийг зөвхөн нүүрсэндээ зарцуулдаг. Тэгвэл энэ байдал багасч та бидний мөнгийг хэмнэхээс гадна эрүүл орчин бүрэлдэхэд бага ч гэсэн хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байгаагаа мэргэжлийн хүмүүс тайлбарлаж байлаа.