Улаанбаатар, хамгийн үрэлгэн хэрэглээтэй хотод зүй ёсоор орно гэдэгтэй хэн ч маргахгүй биз ээ. Цэвэр усны нөөцөөр тийм ч баян биш мөртлөө үнэ цэнийг нь нийслэлчүүд мэдэрдэггүй. Үнэ хямд учраас цахилгаан эрчим хүчээ хэмнэх гэсэн ойлголт барагл үгүй.Өвлийн улиралд үйлдвэрлэсэн дулаан нь алдагдаж л байдаг. Харин саяхнаас нийслэлд угсармал орон сууцны дулаан алдагдлыг бууруулах төсөл хэрэгжиж эхэллээ. Чингэлтэй дүүргийн зургаадугаар хорооны наймдугаар байрын оршин суугчид энэхүү төсөлд хамрагдаж байна. Ирэх сарын 15-ны өдөр төслийн ажил дуусна. Энэхүү төслийг Германы техник хамтын ажиллагааны нийгэмлэг, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газраас хамтран хэрэгжүүлж байна. Энэхүү хөтөлбөрийн мэргэжилтэнтэй уулзаж ярилцсан юм.

-Дулаан алдагдлыг бууруулах төслийн хүрээнд ямар ажил хийгдэж байна вэ?
-Өнөөдөр Улаанбаатар хотод 400 гаруй угсармал орон сууц байдаг. Угсармал орон сууцны дулаан, эрчим хүчийг хэрхэн хэмнэхийг орчин үеийн техник, технологи ашиглан нэвтрүүлэхийг зорьж байна. Чингэлтэй дүүргийн наймдугаар байрыг сонгон авч, төслийг хэрэгжүүлж байна. Нэг ёсондоо орон сууцны дулаан алдагдлыг бууруулж болно гэдгийг нийслэлчүүдэд таниулах зорилготой төсөл. Наймдугаар байранд 30 айл өрх амьдардаг. Бүх айлын цонхыг солино. Барилгын гадна талын ханыг сүүлийн үеийн технологи болох дулаан тусгаарлалтын нэгдсэн системээр дулаалах юм. Барилгын гадна талд 10 см хөөцөнцөр тавина. Дараа нь иж бүрэн шавардлага хийнэ. Айл өрхийн тагтаар их хэмжээний дулаан алдагддаг. Тиймээс тагтыг ч мөн адил дулаалах юм. Тагтыг өндөр түвшинд дулаалж өгснөөр айлуудын нийт ашигтай талбай нэмэгдэнэ. Тус орон сууцны дээврийг шинэчилсэн байгаа. Дээврийн засварт л гэхэд арван жилийн баталгаа өгнө.
-Санхүүжилтийн талаар сонирхож болох уу?
-Үндсэн санхүүжилтийг Германы техник хамтын ажиллагааны нийгэмлэгээс гаргаж байгаа. Мөн нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газраас тодорхой хэмжээний санхүүжилт хийхээр болсон. Барилга, хот байгуулалтын яамнаас санхүүжилт хийх тухай яригдаж байгаа. Наймдугаар байрны барилгыг засварлахад 208 сая төгрөг төсөвлөгдсөн. Барилгын гадна талбайн тохижилтод мөн тодорхой хэмжээний мөнгө зарцуулагдана. Ямар ч байсан одоогоор 300 гаруй сая төгрөг зарцуулах тооцоог гаргаад байгаа.
-Төсөл цаашид үргэлжлэх үү?
-Оршин суугчид, төр захиргааны байгууллагаас санхүүжилтийн асуудлыг шийдээд өгчихвөл төсөл цааш хэрэгжиж болно. Бид энэхүү төслийг хэрэгжүүлэхийн өмнө оршин суугчдад тодорхой хэмжээний хөрөнгө гаргах саналыг тавьсан. Үнэхээр боломжгүй юм билээ. Эхний загвар төсөл гэдгээр Чингэлтэй дүүргийн зургаадугаар хорооны наймдугаар байрыг сонгосон учраас Германы төхник хамтын   ажиллагааны   нийгэмлэгээс дийлэнх санхүүжилтийг гаргаж байгаа гэдгийг энд онцлон хэлмээр байна. Иргэд цонхыг нь солиход гэртээ чөлөөтэй оруулах зэргээр л төслийг дэмжин ажиллаж байгаа.
-Орон сууцны сантехникийн шугамыг шинэчилж байгаа гэсэн?
-Халаалт, цэвэр, бохир усны шугам сүлжээг шинэчилнэ. Техникийн хонгилийг оршин суугчид агуулахын зорилгоор ашиглаж болох хэмжээнд тохижуулах юм. Цахилгааны шугамыг хүртэл шинэчилнэ. Нэг ёсондоо дундын хэрэглээний шугам сүлжээг шинэчлэж байга юм. Шугам сүлжээ солих зарим ажил хийгдэж дууссан л даа.
-Төсөл хэрэгжснээр ямар үр дүнд хүрэх вэ гэдгийг манай уншигчдад дэлгэрэнгүй тайлбарлаж өгөөч?
-Оршин суугчдын эрчим хүч, дулааны хэрэглээ 60 хувь буурна гэсэн тооцоог бид хийгээд байгаа. Нэг ам метр талбайд жилд 400 квт/ цаг цахилгаан хэрэглэж байна. Үүнийг 100-120 болгон бууруулах юм. Тухайлбал, орон сууцууд ханаараа их дулаан алддаг. Дулаалаад өгчихвөл дулааны алдагдал буурна. Ингэснээр тэрхүү байшинд зарцуулагдаж байгаа эрчим хүчний хэрэглээ буурч, хэрэгтэй газарт тэрхүү илүүдэл цахилгаан зарцуулагдах боломжтой болж байна.
-Дулааны алдагдал хэрхэн буурсан хэмжилтийг танайх хийх үү?
-Өнгөрсөн хоёрдугаар сараас найм болон зэргэлдээх 19 дүгээр байранд хэмжилт хийж эхэлсэн. Энэ хоёр байр хоёулаа хийц загварын хувьд адилхан. Хоёр орцтой. Нэг байранд нь 30 айл амьдардаг. Наймдугаар байрыг дулаалсны дараа дулааны хэмжилтийн тоолуур тавьж өгнө. Дулаалсан, дулаалаагүй хоёр байрын дулаан алдагдлын хэмжилтийг харьцуулан гаргах юм.
-Угсармап орон сууцанд хийсэн судалгааныхаа талаар яриач?
-Угсармал орон сууц хүний амьдрах орчинг хангаж чадах уу гэдэг нь судалгаагаар харагдаж байгаа л даа. Огт боломжгүй гэж хэлэхгүй. Гэхдээ хүн тав тухтай орчинд амьдарч байна уу гэвэл үгүй. Тухайлбал эдгээр байрны айл өрхүүдийн хана хөгзөрсөн байсан. Энэ бүхэн манай төсөл хэрэгжснээр үгүй болно гэдгийг баталгаатай хэлж чадна.