"Гандирс" компанийн ерөнхий захирал Ц.Эрдэнэчулуун манай сонинд өгсөн ярилцлагадаа "Орон сууцны борлуулалт нийтийн дунд олигтой сэргээгүй байна. "Төрийн албан хаагчийн 4000 айлын орон сууц" хөтөлбөрийн хүрээнд л хэдэн жижиг нь зарагдаж, том хэмжээтэй байрууд нь үлдлээ. Бүх компаниудад байдал ийм байгаа. Авах хүмүүс нь жинхэнэ утгаараа мөнгөтэй болох нь тодорхойгүй л байна. Эдийн засаг бүрэн сэргэсэн хойно, эсвэл хувийн хэвшлийнхэнд, мөн Засгийн газраас хөнгөлөлттэй орон сууцны хөтөлбөр хэрэгжүүлбэл аль аль талдаа хэрэгтэй байна даа. Ард иргэдийн дунд бол хувийн хэвшлийнхэнд хөнгөлөлттэй орон сууцны зээл олгох бодлогыг Засгийн газраас алагчлахгүйгээр барих ёстой гэж ярих нь энд тэндгүй л сонсогдож байна. Баялгийн голыг бүтээдэг, татварын ихэнхийг төлдөг хувийн хэвшил ялгараад үлдлээ гэсэн ойлголт юм даа. Хэрэв ийм хөтөлбөр хэрэгжвэл том хэмжээтэй орон сууц зарагдана гэсэн найдлага төрж байгаа шүү" хэмээж байсан.

Засгийн газар түүний бодож санаж явдгийг ёсчлон биелүүлэхээр боллоо. Бүтээн байгуулалт, орон сууцжуулалтыг дэмжихээр 800 тэрбум төгрөгийн бонд гаргахаар зэхэж байна. Засгийн газар энэ мөнгөний 300 тэрбумыг орон сууцны санхүүжилтэд "бэлэглэнэ". Арилжааны банкууд 300 тэрбум төгрөгөөр урт хугацаатай, зургаан хувийн хүүтэй орон сууцны зээл олгоно. Орон сууцаа урт хугацаатай зээлээр аваад жилийн зургаан хувийн хүү төлнө гэдэг гэр хорооллынхонд "алтан боломж". Төр ёстой нөгөө загатнасан газар нь маажина гэдэг шиг шийдвэр гаргалаа. Одоо арилжааны банкууд орон сууцны зээлд жилийн 15-16 хувийн хүү амлаж байгаа. Үүний дэргэд зургаа үнэхээр бодитой хөнгөлөлт. "Төрийн албан хаагчийн 4000 айлын орон сууц" хөтөлбөрийн хүрээнд жилийн найман хувийн хүүтэй орон сууцны зээлд хамрагдсан хүн "Би хэдхэн сарын өмнө зээлд хамрагдсанаараа 16 сая төгрөг илүү төлөх болчихоод байна" гэж ярьж явна. Нэг ийм жишээ дурьдахад, том хөнгөлөлт гэдэг нь харагдаж байгаа юм.

Засгийн газар бондоо гаргадаг юм байж. Энэ бол нэг талаараа орлого багатай иргэдийг дэмжиж байгаа хэлбэр боловч нөгөө талд барилгынхны инээдийг хүргэсэн шийдвэр нь тодорхой. Бага хүүтэй зээлд хамрагдахаар хүн бүр мэрийнэ, мачийна. Барилгын компаниудын борлогдохгүй байгаа байрууд зарагдана. Төр барилгын компаниудад "аймаар" сайхан менежмент хийж өглөө. Одоо орон сууцны үнийг өсгөхгүй байхыг тэднээс шаардах "эрхтэй". Засгийн газар, ерөнхий сайд С.Батболд барилгын компаниудтай тохиролцоонд хүрч, байрны үнийг өсгөхгүй байхыг хатуу тулгах хэрэгтэй. Засгийн газар иргэдээ тохилог орон сууцаар хангах, утааг багасгах зорилготой. Тэгвэл иргэд бага хүү, урт хугацаатай орон сууцны зээлд хамрагдах мөрөөдөлтэй. Барилгын компаниуд байраа зарж халаасаа зузаалах санаашралтай. Гурван тал хэн хэнээ хохироохгүй хүслээ гүйцэлдүүлэх хэрэгтэй тийм үү. Барилгын компаниуд хэт их ашгийн төлөө улайрахгүй бол сайн сан.

Барилгын компаниуд хэт их ашгийн төлөө улайрч байсан түүх бий. 2000 оноос арилжааны банкууд урт хугацаатай орон сууцны зээл өгч эхэлсэн. Тэгэхэд 40 сая төгрөгийн үнэтэй байсан хоёр өрөө байр хоёрхон жилийн дотор 90 сая төгрөгт хүрч байсан. Харин дэлхийн нийтийг хамарсан эдийн засгийн хямрал байрын үнийг буцаагаад буулгасан. Магадгүй эдийн засгийн хямрал манай барилгын салбарынханд том ухаарал хайрласан байх. Ухаарсан бол одоо хэт их ашгийн төлөө гүйхгүй байлгүй.

Одоо ч гэсэн орон сууцны үнийг зах зээлийн бодит өртгөөс өндөр үнэтэй байна гэж ярьдаг. Мэргэжлийн хүмүүс "Манай барилгын компаниуд орон сууцны нэг ам метр талбайг 700-800 мянган төгрөгөөр зарахад хангалттай ашиг олно" гэдэг. Манайд яг одоо орон сууцны нэг ам метр талбайн үнэ дундчаар 1.1 сая төгрөг байгаа. Барилгын компаниудын удирдлага "Ам метр талбайн 300-400 мянган авлагын өртөг" гэж хэлдэг. Гэхдээ үнэн худлыг нь Авилгатай тэмцэх газар тогтоох гэж оролддоггүй.

Хэрвээ барилгын компаниуд орон сууцныхаа үнийг өсгөөд эхэлбэл Засгийн газрын бондын үр дүн гарахгүй. Иргэд орон сууцны зээл авахгүй. Бага хүү бас хямд үнэ орлого багатай иргэдэд хэрэгтэй. Байрны үнийг өсгөөд алдчихвал одоогийн 1.5 хувийн хүүгээсээ ч илүү мөнгө тоолох болно.

Монголын ипотекийн корпорацийн гүйцэтгэх захирал Ц.Энхбаяртай орон сууцны хөнгөлөлттэй зээлийн талаар хоёр сарын өмнө ярилцахад "Хэт хавтгайруулбал, нөгөө талаас орон сууцны нийлүүлэлтийн талд үнийн өсөлт гарах магадлалтай тул их болгоомжтой хийх хэрэгтэй. Зах зээл өөрөө маш мэдрэмжтэй. Бидний буруу үйлдлийг мэдрээд засахад ч хүнд байдал руу оруулж мэднэ. Иймд зах зээлд суурилсан, банкны тогтолцоогоо эрүүл байлгах, иргэдэд тааламжтай орон сууцны санхүүжилтийн хэлбэрээ хамгийн оновчтойгоор төр нь хувийн хэвшилтэйгээ хамтраад нэг зүгт харж цаг алдахгүй хиймээр байна" хэмээж байсан.

Түүний хэлснээр барилгын компаниуд Засгийн газартай нэг зүгт хармаар байна. Дахиад хэлэхэд, Засгийн газар барилгын компаниудтай нэг ширээний ард сууж, тохиролцох хэрэгтэй. Тохиролцохгүй бол шаард. Орон сууцны үнэ өсчих юм бол зургаан хувийн хүү иргэдийг орон сууцжуулах хөшүүрэг биш. Хоосон цифр болж хувирна.