Нийслэлд нурахад бэлэн 200 гаруй барилга “гавьяаныхаа амралтыг” эдэлж чадахгүй насныхаа эцэст хүрсэн гэсэн албан бус тоо байдаг. Өөрөөр хэлбэл хүн амьдарч болохгүй гэсэн дүгнэлттэй, хэзээ хэзээгүй нурахад бэлэн энэ тооны барилгад хүн амьдарч байна гэсэн үг. Эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрх нь зөрчигдсөн эдгээр хүмүүсийн тоо хамгийн багадаа л арав гаруй мянга хүрнэ.

 

Өнгөрсөн амралтын өдөр нийслэлийн эртний барилгуудын нэг Сонгинохайрхан дүүргийн XIX хороо, 21 дүгээр хорооллын 48 айлын орон сууцны гуравдугаар байрны даацын хана нь нурж тус орцны 12 айлыг нүүлгэн шилжүүлсэн билээ. 1960 онд ашиглалтад орсон энэ байшин анх тоосгоны заводын ажилчдын байр байжээ. Ашиглалтын хугацаа нь дууссан тул ямар нэгэн үйл ажиллагаа явуулах буюу хүн амьдарч болохгүй гэсэн дүгнэлтийг аль есөн жилийн өмнө буюу 2001 онд гаргасан байх юм. Гэтэл оршин суугчид нь орох орон байхгүй гэсэн шалтгаанаар байрандаа байсаар байж. Байрны хана нурсан даруйд нь нийслэлийн болон дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийнхэн арга хэмжээ авсан ч 80 гаруй хүний амь нас, эрүүл мэнд цаашид яах нь тодорхойгүй байна. Газар дээр нь очиж байдал ямар байгааг сурвалжиллаа. Биднийг очиход уур нь уушгиндаа багтаж ядсан хүмүүс угтав. Өнгөрсөн хоёр өдөр бид гадуур хонолоо. Хүүхдүүдээ хэдэн хоног хүйтэн сургуулийн зааланд хонуулах юм бэ гэсэн гомдлоо ч СӨХ-ны ажилчдадаа тэд тавьж байсан юм.

 

 

-Би энэ байранд 2000 оноос амьдарч байна. Миний ээж хэвтрийн хүн. Эгч нь өнөөдөр хоёр хүүхдээ дагуулаад л сургуулийн заалаар хоноглож явна. Уг нь эхний өдөр зочид буудалд хонуулсан л даа. Гэхдээ нэг өрөөнд 15-уулаа хоносон. Ямар амьтан биш, хүн байна даа. Тэгээд ч нөгөө сургуулийн заал нь аймаар хүйтэн хүүхэд өвчин тусчихмаар. Ямар сайндаа тэсч чадалгүй сая гэртээ орлоо. Ганц аяга халуун цай уулаа. Гэхдээ нурсанаас нь хойш хүүхдүүдээ гэр рүүгээ авч орохоос ч айдаг болсон. Хэзээ, нурах бол гэхээс зүрх үхэх юм. Манай доод талын хана нурж айлуудын хананд цууралт өгчихсөн. Бараг л ямар хоол хийж байгааг үнэрээр нь мэдчихдэг гэв. 

Үнэхээр ч нүд халтирам дүр зурагтай байлаа. Нэг давхрынх нь даацын ханын дунд хэсэг нь тэр чигээрээ нурчихсан. Дээд тал нь хэзээ хэзээгүй нурчихмаар. Бараг дэргэдүүр нь явахаас айдас хүрэм. Хоёр талынх нь айлуудын хаалга нурангинд нь дарагдаад онгойх ч завсаргүй. Тэнд хүн байгаагүй нь их юм. Өнөөдөр доод талын нурсан хана нь нурлаа гэхэд байшин тэр чигээрээ нурахад бэлэн болжээ. Давхар болгоных нь хана цүнхийчихсэн. Хүчтэйхэн юмаар цохичихвол нурчих тийм л орчин нөхцөлд өнөөдөр 12 айл аж төрж байна. Гэхдээ тэд СӨХ-гоо хамгийн гол буруутан нь гэж үзэж байгаа юм. “Бид сар болгон мөнгөө тушаадаг. Гэтэл тэр мөнгө нь хаана, юунд зарцуулагдаад байгаа нь мэдэгддэггүй. Ямар ч засвар хийдэггүй. Ганц удаа ч будаг түрхэж үзээгүй бас засвар муу хийгддэг. Ганц шугам засч чадахгүй жил боллоо” гэж тус байрны оршин суугчид нь ярьж байна. 

 

 

-Манай орцны үүдний дулааны шугам задраад нэг жил болж байна. Байнга халуун уур ууршиж байгаа болохоор өвлийн цагт яг саунд сууж байгаа юм шиг битүү цана дунд байдаг байлаа. Бид энэ талаар СӨХ-ндоо олон удаа хэлсэн боловч ганц ч засвар хийгээгүй. Харин сая барилга нурснаас хойш сантехникчид нь ирсэн. Гэхдээ л бүрэн засчихаагүй. Дээгүүр нь шороо асгасан болоод ус гараад байгаа хэсэгт картон цаас тавьчихсан байсан. Ингэж нүглийн нүдийг гурилаар хуурч болохгүй шүү дээ. Энэ нуралт бүтэн жилийн турш чийгтэй байснаас л болсон. Би энэ байранд нэлээд хэдэн жил амьдарлаа. Энэ хугацаанд СӨХ-ны дарга гэдэг хүнийг ганц ч хараагүй юм байна. Энэ асуудал яаж шийдэгдэхийг нь сайн мэдэхгүй юм гэв.

Эдгээр хүмүүсийн арга нь үнэхээр барагджээ. Дөрвөн настай хүүхдээ хөтлөөд, хаашаа явахаа мэдэхгүй, хэдхэн сарын өмнө 22 сая төгрөгөөр хоёр өрөө байр авч хоёр сая төгрөгөөр засвар хийчихээд “шатаж” яваа хүмүүст зөвхөн дорвитойхон шийдвэр л хэрэгтэй байна.

 

Бид тус байрны “Од” СӨХ-ны дарга н.Пүрэвдоржоос оршин суугчдын гомдол болоод цаашид хэрхэх талаар сонирхсон юм.

 

 

-Бид чадлаараа л ажиллаж байна. Хэрвээ СӨХ байгаагүй бол тэр байр ямар нэгэн бичиг баримтгүй эзэнгүй байр байх байсан. Үүнд биднийг буруутгах үндэслэл байхгүй.

 

 

-Тэр шугамыг бид янзуулсан шүү дээ. Эргээд л задарчихсан юм байлгүй. Тэгээд ч сантехникчид Толгойтоос ирж янзалдаг болохоор маш их төлбөр нэхдэг.

 

 

-Ирнэ гэсэн одоохондоо ирээгүй л байна. Нурсан барилга нэлээн эртний барилга болохоор сэргээн засварлана гэсэн ойлголт байхгүй. Тийм болохоор шинээр барилга барих байх. Энэ талаар холбогдох албаны хүмүүсээс тодрууллаа.

 

 

-Сэргээн засварлах боломжгүй болохоор шинээр барилга барихаас өөр аргагүй. Яг одоо бид энэ талаар ярилцаж байна. Яаж барилгын компани олох вэ, оршин суугчидтайгаа хэрхэн тохиролцох санал боловсруулж байгаа болохоор тодорхой мэдээлэл өгөх боломжгүй байна гэв. 

 

 

-Өнгөрсөн даваа гаригт нийслэлийн Онцгой комисс хуралдаад барилгыг хянах тусгай комисс байгуулахыг Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежер Ч.Батад даалгасан. Нийслэлийн зүгээс тавдугаар сарын 15-ны өдөр хүртэл эдгээр хүмүүсийг байраар хангахаар болсон. Тэр болтол ямар нэгэн арга хэмжээ авч чадахгүй бол цаашид нийслэлийн зүгээс туслалцаа үзүүлж чадахгүй л болов уу гэлээ. Ингээд бодохоор эдгээр хүмүүсийн цаашдын амьдрал хэрхэх нь тодорхойгүй л байна. Нийслэл нурахад бэлэн 200 гаруй барилга байгаа. Эдгээр барилгууд цагаа болоход яг л ийм “араншин” гаргана. Гэтэл хот үүн дээр тодорхой шийдвэр гаргах бодлогогүй л байна. Өнгөрсөн жил гэхэд л Баянзүрх дүүрэгт хуучин орон сууцны барилга нурж оршин суугчдыг нь бас л “хөөсөн”. Нурсан барилга болгоныхоо суугчдыг гэрээс нь “хөөгөөд” байвал тэр арав гаруй мянган хүн яаж амьдрах вэ.