талаар явуулж буй бодлого, цаашдын зорилт”

 

Илтгэгч:

МҮХАҮТ-ийн дэргэдэх Барилгын зөвлөлийн дарга,

Н Эй Би Группын Ерөнхий захирал Б. Амарсанаа

 

Барилгын салбарын удирдах ажилтны зөвлөгөөний төлөөлөгчид, зочид та бүхний амар амгаланг эрье.

 

МҮХАҮТанхим 700 гаруй, салбар Танхимууд 300 гаруй аж ахуйн нэгж, компани, үйлдвэр, худалдааны байгуулагуудыг эгнээндээ нэгтгэсэн, тэдний нийтлэг ашиг сонирхлыг илэрхийлэн, өргөн хүрээтэй үйл ажиллагаа явуулж, гадаад худалдаа, экспорт, хөрөнгө оруулалтыг хөхүүлэн дэмжин, бизнесийн таатай орчныг бүрдүүлэхийн төлөө ажилладаг байгууллага юм. МҮХАҮТ-ын дэргэдэх Барилгын Зөвлөл 2007 оны сүүлчээр байгуулагдсан бөгөөд бизнес эрхлэх эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, барилгын салбарыг хөгжүүлэх чиглэлээр бизнес эрхлэгчдэд туслалцаа үзүүлэх, МҮХАҮТ-ын үйл ажиллагааг дэмжих чиг үүрэг бүхий орон тооны бус байгууллага мөн. Зөвлөл нь дараах чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах бөгөөд үүнтэй уялдсан 2010 оны төлөвлөгөө гарган ажиллаж байна. Үүнд:

МҮХАҮТ-аас гарсан санал санаачлагыг Монгол Улсын Засгийн газраас дэмжин 2010 оныг “Бизнесийн орчны шинэтгэлийн жил” болгон зарлаж 2 хавсралт, 6 үндсэн, 136 заалт бүхий, дэлгэрэнгүй, тодорхой бичигдсэн ерөнхий төлөвлөгөө гаргасан. Энэхүү төлөвлөгөөнд ЗТБХБЯ-ны нэр заагдсан 6, нэр заагдаагүй боловч хамааралтай маш олон ажил бий. Гэтэл 2010 оны эхний улирал дуусаж байхад төлөвлөгөөний дагуу юу хийсэн, юу хийх гэж байгаа талаар ямар нэгэн мэдээлэл барилгачид бидэнд алга байна. Эдгээрээс нэр заагдсан 6 заалтаас барилгын салбарынханд шууд хамааралтай 4 заалтыг танилцуулъя. Үүнд:

Энд бүхий л салбарын бизнес эрхлэх үйл ажиллагааг хөнгөвчлөх, хөдөлмөрийн харилцааг боловсронгуй болгох, зээл авах боломж нөхцлийг сайжруулах, хөрөнгө оруулагчдыг хамгаалах, татвар төлөх үйл явцыг хөнгөвчлөх, хил дамнасан худалдааг хөнгөвчлөх, төр - хувийн хэвшлийн хоорондын гэрээ, хэлцлийн эрх зүйн үндсийг сайжруулах, эрх зүйн бодлого, стандартыг сайжруулах, төрийн үйлчилгээг сайжруулах, хөнгөвчлөх, оновчтой болгох, макро эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангах гэх мэт олон асуудлыг танилцуулж амжсангүй.

МҮХАҮТ-ын хэвлэл “Business times” сонины хамгийн сүүлчийн дугаарт барилгын салбарт үйл ажиллагаа эрхлэдэг арваад компанийн захирлууд “бизнес эрхлэх орчин таатай бус” гэж нэгэн дуугаар хэлсэн байна. Бизнес хийхийн тулд хамгийн олон хууль, тушаал, журам, дүрэм, стандартад торлогдон, хамгийн олон тусгай зөвшөөрөл, лицензэд баригдан, хамгийн олон 140 гаруй гарын үсгийг цуглуулах үүрэгтэй, хамгийн урт хугацаанд арилжааны банкны хамгийн өндөр хүүгээр ажиллаж амьдардаг хүмүүс бол барилгын салбарынхан байна. Төрийн зарим чиг үүргийг хувийн хэвшил, иргэний нийгэмд шилжүүлэх ажлыг барилгын салбараас эхлүүлэхийг хүсэж, уриалж байна. Хариуцлага хүлээдэггүй мөртлөө төлбөр авч, урт цаг хугацаа шаардан төрийг хүнд сурталтай болгон харагдуулдаг зургийн экспертиз, ажил гүйцэтгэх тусгай зөвшөөрлийн эрх олгох гэх мэт төрийн нуруун дээрээс авах ачаа олон байна. Орон сууцны үнэ өндөр байна гэж хэлж байгаа төрийн маань өмчилдөг үйлдвэрийн газруудын бүтээгдэхүүний үнэ ойлгомжгүй байдлаар сүүлийн жилүүдэд байнга өсөж ирлээ. Жишээ нь арматур, цемент гэх мэт. Өөрөөр хэлбэл төр нэг нүүрээрээ үнэ чөлөөлөх гэж гоё үг ярьчихаад, нөгөө нүүрээрээ барилгынханыг мөнгө хүүлэгч гэх маягаар ярьж байгаа нь ойлгомжгүй байна. Ажил гүйцэтгээд олсон ашгаараа багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлт хийж чадаж байгаа барилгын гүйцэтгэгч компани хуруу дарам цөөн байна. Арилжааны банкны зээлээр бизнес хийдэг бидэнд өнөөдөр юун дэлхийн байтугай хөрш зэргэлдээ хоёр орны хязгаар нутгийн Эрээн, Улаан үүд, Эрхүү, Хөх хотын барилгын компаниудтай ч өрсөлдөж чадах техникийн хүчин чадалтай, хүний нөөцтэй барилгын компани алга. Ажилчдын цалинг өсгөсөн хирнээ компанид ногдох зардлыг бууруулан тооцох тухай тушаал барилгын салбарын хөгжилд тээг болох нь ээ. Хэдэн арван үйлдвэр, хэдэн зуун мянган айлын орон сууц барих мөнгийг зүгээр тараагаад байх юм. Улс төрийн шийдлээс улс орон маань хождог баймаар байна. Хөрөнгө оруулалтын банк эсвэл хөгжлийн банк нэн яаралтай байгуулах шаардлагатай байна. Тендерийн тухай асуудал үргэлж маргааны сэдэв болсоор ирсэн. Төр хямд үнэ, түүнд таарсан чанарыг авч байна. Уг нь сайн чанар, түүнд таарсан үнэ олж авдаг байх ёстой. Барилга нэгэнт техникийн ажил учраас гүйцэтгэлийг нэгдүгээрт, үнийг хоёрдугаарт тавьдаг эрх зүйн орчинтой болмоор байна. Өрсөлдөөнийг үнэ унагаж биш, чанар өсгөж хиймээр байна барилгачдаа. Тендерийн сонгон шалгаруулалтанд хяналт тавих бололцоог хувийн хэвшил, иргэний нийгмийн байгууллагуудад олгох шаардлагатай байна. Барилгын салбарын удирдах ажилтан болох компаниудын захирал, инженер, менежерүүд бид чанарыг яаж баталгаажуулахаа мэддэггүй, ажилчдынхаа эрүүл мэнд, хөдөлмөр хамгааллыг тоодоггүй, шинэ техник, тоног төхөөрөмжөөр тэднийг хангаж чаддаггүй. Ихэнхид маань хөрөнгө мөнгөний тийм бололцоо алга, заримд нь ч сонирхол алга байх шиг. Мэргэжлийн ажилчид, сайн инженер бэлтгэх боловсролын тогтолцоог бий болгоход анхаарах шаардлагатай байна.

 

 

Бид дэлхийн стандарт хэрэгжүүлж байж хөгжлийн тухай ярих эрхтэй болно. Дэлхий нийтээр хүлээн зөвшөөрөгдсөн чанарын удирдлагын тогтолцоо ISO-г нэвтрүүлэх, техникийн стандартыг монголд нутагшуулах тулгамдсан шаардлага байгааг бүгдээр ойлгож байгаа боловч шийдвэр гаргалт маань хэтэрхий оройтож байна. Барилгад хэрэглэдэг материалын 70 илүү хувийг Монгол Улс импортлож байна. Үүний ихэнхийг чанарын ямар ч шинжилгээ, баталгаагүйгээр ганзагын наймаагаар орж ирээд 100 айлын лангуун дээрээс худалдаалагдаж байна. Хил, гааль дээр татвараас зугтааж орж ирж байгаа баталгаагүй материалын асуудлыг цэгцлэх шаардлагатай байна.

 

МҮХАҮТ-аас “Хүрэн эдийн засгаас ногоон эдийн засагт” шилжих, байгаль орчноо хамгаалах, эко орчинд хоргүй, хаягдалгүй үйлдвэрлэл явуулахыг дэмжин Ногоон бизнесийн хөгжлийг уриалж байгаа. Үүнд барилгын салбарынханы үйл ажиллагаа нягт уялдах ёстой.

 

Хамгийн гол нь барилгын салбарынхан бидэнд амь аргацаасан, явцуу, жижиг, өнөөдрийг өнгөрөөсөн бус нэгдсэн, том, холыг харсан, агуу эрх ашиг дээрээ нэгдэж чаддаг алсын хараа хэрэгтэй байна. Биднээс зах зээл, хэрэглэгчид маань оюун санааны хувьд ч, хөрөнгө мөнгөний хувьд ч нэгдэн томрохыг шаардаж байна.

 

Бид эх орныхоо хөгжлийн гол гарцыг бүтээх үүрэгтэй шүү барилгачидаа.

 

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.