Барилгын салбарт бизнес хийхэд маш их хүнд суртал, чирэгдлийг даван туулж байна. Маш олон шат дамжлагатай, үүрэг зорилго давхардсан зөвшөөрөл, гарыг үсэг авах ажиллагаа ихтэй. Барилга барих зөвшөөрөл, гарыг үсэг цуглуулахын тулд 2 жил, түүнээс ч илүү хугацаа зарцуулж байна. Барилга барихаасаа бичиг баримт бүрдүүлэх, зөвшөөрөл, гарыг үсэг цуглуулах удаан болжээ. Төрийн байгууллагууд хуулийн хугацаанд хариу өгөхгүй, удаан хугацаагаар дарагдуулж, өөрсдөө хуулиа байнга зөрчдөг. Үүнийг хөнгөвчилж, нэг газар төвлөрүүлэх, цахим хэлбэрт оруулах шаардлагатай байна. Зарим ажил гүйцэтгэх тусгай зөвшөөрөл авахын тулд ЗГ-ын 3 яам, газраас давхардуулан зөвшөөрөл олгож байна. Барилгын салбарт хэрэглэж байгаа норм дүрмүүд өнөөгийн шаардлага хангахгүй болж, шинээр гарч ирж байгаа материал, технологийг хэрэглэх норм стандарт байхгүй байна. Салбарын бодлого боловсруулж байгаа мэргэжилтнүүдийн мэдлэг чадвар муу, тэднийг удирдах удирдлагад салбарын бус хүмүүс ихээр томилогдож, залгамж чанар байхгүй, ажлаа сайн мэдэхгүй байна. Салбарын тоо баримт статистик үзүүлэлтүүд зөрүүтэй, төрийн байгууллагуудаас гарч байгаа шийдвэр тогтоол бизнес эрхлэгчдэд хүрдэггүй, мэдээлэл авах боломж хомс байдаг.

 

Өндөр хөгжилтэй гадаад орнуудын туршлагаас харахад ТББ-ууд тусгай зөвшөөрөл олгох, норм дүрэм боловсруулах, экспертиз хийх ажлуудыг хийж гүйцэтгэж байна.

 

Зарим барилгын компаниудын зохион байгуулалт, ажилтнуудын мэдлэг чадвар муугаас болон ашиг олох зорилгоор хямд шаардлага хангахгүй барилгын материал хэрэглэж чанаргүй барилга орон сууц барьж, иргэдийг хохироож байгаа нь салбарын нэр хүндийг унагахад ихээхэн нөлөөлж байна. Энд хариуцлага, хяналтын тогтолцоог сайжруулах шаардлагатай байгааг харуулж байна.

 

Барилга орон сууц барьж байгаа компаниудад олгож байгаа зээлийн хүү маш өндөр байна. Дундажаар жилд зээлийн хүү 24% байгаа нь барилгын өртгийг энэ хэмжээгээр нэмэгдүүлж байна. Газар болон дэд бүтцийг төрөөс шийдэж, бага хүүтэй зээл олговол шинэ орон сууцны үнэ хямдрах боломжтой. Өндөр үнээр газар аваад, дэд бүтцээ өөрсдөө тавибал барилгын өртгийг бууруулах боломжгүй. Иргэдийг хямд орон сууцаар хангахад, ЗГ-аас бодлоготойгоор арга хэмжээ авах шаардлагатай байна. Барилга орон сууцны үнэ өндөр байгаад барилгын компаниуд биш төр буруутай.

 

Мөн барилгын тендерүүд ихээхэн асуудалтай. Танил тал арын хаалгагүй бол авах арга байхгүй. Тендерийн журмаа шинэчилж өөрчлөх хэрэгтэй. Хямд үнийн санал, чанаргүй барилгыг барихад хүргэж байна. Тендерийн комисст ТББ-ын төлөөлөгчдийг оролцуулж хяналт тавих хэрэгтэй.  Тендерүүдийн төсвийн үнэлгээ маш зөрүүтэй, зарим нь ашигтай, зарим нь бүр алдагдалтай байдаг.

 

Барилгын салбарыг хөгжүүлэх ЗГ-ын нэгдсэн бодлого байхгүй, сайхан мастер төлөвлөгөө боловсруулдаг боловч хэрэгжихгүй байна.

 

 

Барилга.МН