Инфра улаан туяаны буюу урт долгионы халаах төхөөрөмж
Barilga
2019-11-05
Байнгын шууд цахилгаан халаах хэрэгслүүдээс хамгийн үр ашигтай орчин үеийнх нь урт долгионы буюу инфра улаан туяаны халаагуурууд юм. Харамсалтай нь эдгээр нь манай хэрэглэгчдэд төдийлөн танил биш байгаа билээ. Энэ халаалт нь халааж буй байрны дулаан хуваарилалтын тухай ойлголтыг үндсээр нь өерчилж байгаа юм.
Урт долгионы халаагууруудыг таазан дээр байрлуулах бөгөөд эдгээр нь нарны туяаны адилаар агаар халаахгүй инфра улаан дулааны энергийн урсгал бий болгодог. Ялгарч буй дулаан нь тухайн байгууламж доторхи тавилга эд зүйлсийг жигд халаасны үр дүнд тэдгээрийн температур орчны агаарын температураас ендөр байхын зэрэгцээ доор байгаа агаарын дулаан дээр байгаагаас өндөр болж ирдэг байна. Ийм халаалт нь илүү тааламжтай тухтай орчинг бий болгоно.
Халаалтын дээрхи зарчим нь хүний амьдралын туршид дагаж явдаг билээ. Нарны дулааны энерги бол үүний сонгомол жишээ юм. Хүйтэн шөнө ээх түүдгийн ran, камин зуух зэрэг нь хапаалтын энэ зарчмын жишээнүүд билээ.
ИУ халаагууруудын бүтэц, зохион байгуулалт
ИУ халаагуур нь галд тэсвэртэй будгаар будагдсан тэгш өнцегт металл корпустай /1/, таазанд бэхлэх тоноглолтой /2/. Нарийн найрлагатай анодлагдсан хөнгөн цагаан дулаан цацруулагч /4/ ялтсанд бага температурын халаах элемент ТЭН /3/ суулгаж ендөр чанарын дулаан тусгаарлагч /5/-аар бүрхсэн бүтэцтэй төхөөрөмж юм.
Инфра улаан туяаны халаагууруудын ажиллах зарчим
Дулааны цацруулалт нь цахилгаан соронзон энерги юм. Дулаан урсгалын хүчин чадал ба түүний үзүүлэлтүүД нь дулаан ялгаруулж буй биетүүдийн гадаргуу болон түүний температураас хамаарна. Температур ендөр байх тусам долгионм урт богиносож цацруулалтын чадал нэмэгдэнэ. Инфра улаан туяаны халаагууруудын гадаргуун температур нь хэрэглээнээс хамааран 100-950°С-ийн хооронд хэлбэлздэг байна.
2,5-3,5 м-ийн таазтай орон сууц ахуйн зориулалттай байранд хэрэглэдэг халаагууруудын гадаргуун температур 100-120°С байдаг нь хамгийн зөелен аюулгүй цацруулалт үүсгэдэг юм. Харьцуулахад камин зуух, түүдэг галнаас хор багатай дулаан үүсгэдэг байна. Задгай талбай, 3,5 м-ээс өндер таазтай байгууламжид 950°С хүртэл гадаргуун температуртай халаагуурууд хэрэглэгдэж болно.
Бие даасан судлаачид, инфра халаагуур үйлдвэрлэгч нарын хиисэн судалгаагаар энэ халаалтанд хэрэглэгдэж буй дулааны долгионы хүрээ нь хүний биед хор нөлөөгүй нь тогтоогдсон ба Оросын эрх бүхий байгууллагуудын олгосон сертификат зэрэг нь Европын стандарттай тохирч байгаа нь үүний давхар баталгаа болж байна.
Үйлдвэрлэгчид гол төлөв таазанд бэхлэх халаагууруудыг ахуйн, чийгтэй орчны, үйлдвэрлэлийн, хөдөө аж ахуйн зориулалттай тэр ч бүү хэл тэсрэх аюултай орчинд тохиромжтой зэрэг хувилбаруудаар үйлдвэрлэж байна. Үүний зэрэгцээ зарим үйлдвэрлэгчид шалны болон хананы, хийн түлшээр ажилдаг зэрэг ИУ халаагуурууд санал болгож байна.
ИУ халаагууруудын ашиглалтын онцлогууд
Жирийн эргэлтийн /эхлээд агаараа халаагаад, түүнээс нь бусад эд зүйлс халдаг/ халаалттай харьцуулахад ИУ халаалтын үед эхний ээлжинд эд зүйлс нь халаад, тэдгээрээс агаар нь халдаг юм.
| Зураг 1. Жирийн халаалт | Зураг2. ИУ халаалт |
Зурагт дээрхи халаалтуудын ажиллах зарчмыг харуулсан байна..
Судалгаанаас харахад жирийн халаалтын үед өндрөер авсан температурын зөрүү нь 1,7-2,5°С/м байдаг ба дулаан агаар нь дээрээ байдаг байна. Өөрөөр хэлбэл шалан дээрхи агаарын температур таазан доорхиос 6-7°С-аар бага байна. ИУ халаалтын үед шалан дээрхи температур таазан доорхиос өндөр байх ба зөрүү нь 0,3°С/м байна. Ийм нөхцелд 1,5 м-ийн өндөрт байх тааламжтай температурыг хүнд хохиролгүйгээр 2-3 бага байлгаж болох ба шалан дээрхи температур 20-24°С байх болно.
Таазан доорхи агаарыг халаах зардал гаргахгүй, тааламжтай температурыг багасгах боломж зэргийн үндэслэн ахуйн зориулалттай байруудыг жирийн халаалттай харьцуулахад 20-25%-ийн хэмнэлттэйгээр ИУ халаалтаар шийдэж болно.
Хэсэгчилсэн ба бүсчилсэн маягаар халаалтыг шийдэх нь дахин хэмнэлт гаргах боломж олгоно. Жишээ нь: ажлын ширээ болон түүний орчин нь тасалгааны бусад хэсгээс илүү тааламжтай дулаан байлгаж болно.
Ахуйн зориулалттай байрны ИУ халаалт
ИУ халаалтын эхлээд тавилга эд зүйлс хана шал зэргийг халаадаг онцлог нь хэрэглээний давуу тал бий болгодог. "Дулаан шал" зарчмаар халаалтаа шийдэхэд нэгж талбайд 100-120 Вт/м2 чадал ноогдохоор төлөвлөдөг. Харин ИУ халаалтын үед 40-50 Вт/м2 байхаар тооцдог. Иймээс ИУ халаалтын үед шалыг хангалттай халааж чадахгүй ч гэсэн суурилуулалтын зардал, ашиглалтын зардал зэргийг хэмнэснээр үр ашиг гардаг.
Хүүхдийн өрөө, унтлагын өреө зэрэгт ор хөнжил, зарим эд зүйлс, тоглоом зэрэг нь орчны агаараас дулаан байвал тааламжтай. Үүнд л ИУ туяаны цацрагт халаагуурын чанарын давуу тал оршиж байгаа. ''
Хүмүүс байнга амьдардаггүй хотын захын зуслан зэрэгт ИУ халаалт маш тохиромжтой. Байрандаа ирээд л ИУ халаагчаа запгахад харьцангуй богино хугацаанд дулаан орчин бүрдэхээс гадна жирийн халаалтын үед байдаг шиг агаарын урсгал хедөлгөөн үүсэхгүй учир тоос шороо босож амьсгалын замд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй.
ИУ халаагууруудын үнэ харьцангуй өндөр учир дулааны тухтай орчин илүү шаардлагатай ерөө тасалгаандаа хэрэглэхэд тохиромжтой.
ИУ халаагуурууд нь хана чийгших, хөгцрөх, цантах зэргээс найдвартай хамгаалж чадна.
Эдийн засгийн болон бусад эерэг талууд
- ИУ халаагуур тоног техөөрөмж нь зай эзлэхгүй учир ашигтай талбай нэмэгдэнэ, цэвэрлэгээ хийхэд саадгүй.
- Угсарч суурилуулахад хялбар.
- Ямарч тавилга орчинтой харшлахгүй.
- Өндөр таазтай байранд хэрэглэхэд тохиромжтой.
- Задгай талбай, гадаа кафе, зоогийн газарт хэрэглэх боломжтой.
- Цахилгаанаар ажилладаг учир ендөр өртөгтэй дулааны шугам зэргийг шаардахгүй, хөлдөх, ус алдах аюулгүй.
- Тусгай өрөө байр, түлшний агуулах зэрэг шаардлагагүй.
- Үйлчилгээ шаардахгүй.
- Цахилгаан тасраад ирэхэд хүний оролцоогүй хэвийн горимоороо ажиллаж эхлэнэ.
- Тасалгаа бүрийн температурыг 5-30°С-ийн хооронд автоматаар тохируулж удирдаж болно.
- Тоног төхөөрөмжийн ажиллах хугацаа урт.
- Тарифт тоолуур хэрэглэснээр 40-50%-ийн хэмнэлт гаргах боломжтой.
- Уламжлалт халаалтын системтэй харьцуулахад анхны херенге оруулалт бага. Өндөр таазтай, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний байгууламжуудад (агуулах, үйлдвэрийн цех, биеийн тамирын заал) ИУ халаагууруудаас өер үр ашигтай сонголт одоогоор үгүй л болов уу.
Монгол гэрт хэрэглэх тухай
Улаанбаатар хотын агаарын бохирдолыг бууруулах мастер телөвлөгөө боловсруулах ажлын хэсгийн СБД-ийн 14-р хорооны нутагт туршилт хэмжилт хийхэд монгол гэртэй айлд "Билюкс" үйлдвэрийн Б2000 маркийн 2кВт хүчин чадалтай ИУ туяаны хапаагуур тавьж туршилт хэмжилт хийхэд доорхи дүгнэлт гарсан болно. Үүнд:
- гэр дотор утаа тортог, үнс хоггүй цэвэрхэн орчин бүрэлдэж байсан
- гэр бүлийн хүмүүс түлээ хагалах, нүүрс зөөх, үнс гаргах зэрэг ажлаас чөлөөлөгдсөн
- шөнө өглөө эрт галлах, шаардлагагүй тул тухтай амьдрах нөхцөл бүрдсэн
- цахилгаан зарцуулалт туршилт хийгдсэн 5 хоногийн хугацаанд ердийн тоолуураар 120 кВт гарсан нь сард 840 кВт гарахад тооцоологдсон. Энэ нь сард 46200 тегрөг болж байгаа нь тус айл нь сард 30 уут нүүрс, 10 уут мод хэрэглэж байгаатай адил байна.
- тарифт тоолуур ашигласнаар дээрхи зардал буурах боломжтой.
Инфра улаан туяаны буюу урт долигоны халаагуурын борлуулалтын үнэ
|
Модель
|
Чадал Вт
|
Хэрэглэх өндөр, м
|
Халаах талбай, м2
|
Үнэ, төгрөгөөр
|
|
АЗОО
|
300 Вт
|
1,8-3,0
|
3
|
146 000
|
|
А400
|
400 Вт
|
1,8-3,0
|
4
|
159 000
|
|
А500
|
500 Вт
|
1,8-3,0
|
5
|
172 000
|
|
Б600
|
600 Вт
|
2,0-3,0
|
7
|
185 000
|
|
Б1000
|
1000 Вт
|
2,4-3,5
|
12
|
232 000
|
|
Б1350
|
1300 Вт
|
2,5-4,0
|
16
|
262 000
|
|
П2000
|
2000 Вт
|
3,5-6,0
|
25
|
398 000
|
|
ПЗООО
|
3000 Вт
|
3,6-10,0
|
37
|
504 000
|
|
П4000
|
4000 Вт
|
3,7-20,0
|
50
|
726 000
|
|
T21
|
16 A
|
Дулаан тохируулагч энгийн
|
106 000
|
|
|
T71.T72
|
16A
|
Дулаан тохируулагч программчлах
|
172 000
|
|