Өнөөдөр бидний дунд орох оронгүй хүн хэд байгаа билээ? Үр хүүхдээ өрх тусгаарлахад нь тусалж, гал голомтыг нь бадрааж чадах эцэг, эх хэд байгаа вэ? Улаанбаатарын нийт өрхийн 70 гаруй хувь нь гэр хороололд амьдарч байгаа тухай баримт дээрх асуултуудад хариулт болох биз ээ. Үүний зэрэгцээ айлын гэрт Монголын ихэнх арилжааны банк жилийн 20 орчим хувийн хүүтэй, 15 жилийн хугацаатай орон сууцны зээл өгч байна. Гэхдээ ийм зээл авахад 30 хувиас доошгүй хэмжээний урьдчилгаа төлөх ёстой. 40 сая төгрөгийн орон сууц худалдаж авах бол арилжааны банкнаас зээл хүсэхийн тулд 12 сая төгрөгийн урьдчилгаа төлөх шаардлага гарах юм. Ингээд 28 сая төгрөгийн зээл авлаа гэж бодоход үндсэн төлбөрт 155.000, хүүд эхний сардаа 466.000, нийт 630.000 төгрөг төлнө. Гэхдээ хүү багасахын хэрээр энэ төлбөр буураад явна. 4000 айлын орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд жилийн найман хувийн хүүтэй, 40 хүртэлх сая төгрөгийн зээл өгч буй. Энэ нь 20 жилийн хугацаатай бөгөөд 10 хувийн урьдчилгаа төлөх шаардлагатай. 40 сая төгрөгийн орон сууц авахын тулд дөрвөн сая төгрөгийн урьдчилгаа төлөх юм. Ингээд 36 сая төгрөгийн зээл авлаа гэж бодоход сардаа 300.000 төгрөг төлж байна. Гэхдээ энэ хэмжээ буурахгүй, учир нь өрхийн өрийн дарамтыг багасгахын тулд үндсэн төлбөр, хүүгийн төлбөрийг тэнцүүлэн тооцдог юм билээ. өрх “тусгаарлаж”, хүний байр тү рээсэлдэг залуу гэр бүл ч олон. Гэхдээ монголчууд арчаагүй, залхуудаа ингэж амьдраагүй ээ. Амьдралын нөхцөл, бололцоо ийм байгаа. Орон сууцны үнэ тэнгэрт хадсанаас гадна олон нийтэд зээл хүртээмжгүй байгаагийн илрэл энэ юм.

 

Цалингаас цалингийн хооронд амьдардаг, урд хормойгоороо хойд хормойгоо нөхөн амьжиргаагаа залгуулдаг монгол залуусын хувьд арилжааны банкнаас жилийн 20 хувийн хүүтэй зээл авч, орон сууцтай болно гэдэг өнөөдөр “сэрүүн” зүүд. Ийм залуусын төлөөлөл бол Монголын жирийн нэгэн өрх Батболдынх юм. Г.Батболд Төрийн тусгай хамгаалалтын газар 12 дахь жилдээ ажиллаж буй. Эхнэр С.Эрдэнэчимэг нь мөн албанд долоон жил ажиллаж байгаа юм. Төрийн албанд 10 орчим жил хамтдаа зүтгэхдээ тэд орох оронгүй, ахан дүүсийнхээрээ амьдарч байжээ. Сүүлийн хэдэн жил өрх тусгаарлаж, айлын байр түрээсэлж өдийг хүрсний эцэст одоо л нэг гал голомтоо бадрааж байна. Энэ нь 4000 айлын орон сууц хөтөлбөрийн “буян” гэх үү дээ. Өнгөрсөн баасан гаригийн орой Г.Батболдынд зочилсон юм. Биднийг ярилцах үеэр тог тасарчихсан учраас зураг хөрөг авч чадсангүй. Төрийн тусгай хамгаалалтын газар хамтдаа ажилладаг болохоор энэ хоёр Төрийн ордонд есөн хөлт цагаан тугны дэргэд авахуулсан албаны хувцастай зургаа өглөө. Эднийх ам бүл гурвуулаа. Нэгдүгээр сургуулийн математикийн гүнзгийрүүлсэн сургалт тай 9Д ангид сурдаг хүү Ганбадрах нь дүүргийн химийн олимпиадад шалгарч, Сэлэнгийн бүсийн олимпиадад оролцохоор явж байв. Тиймээс хүүгээ гаргаж өгөх гээд зав зай муутай байлаа. Ямартай ч энэ өрхийн төсөв рүү өнгийж, амьдрал, амьжиргааг нь сонирхлоо. Г.Батболдын гэр бүлийн сарын дундаж орлого 860.000 гаруй төгрөг болдог юм билээ. Өнөөгийн жишгээр бол боломжийн, дундаж орлоготой өрх. Тэд хотын төвд нэг өрөө байрыг сарын 250.000 төгрөгөөр түрээсэлдэг байж. Албан газар нь С.Эрдэнэчимэгийг 4000 айлын орон сууц хөтөлбөрийн квотод хамруулж өгснөөр сар даа 313.000 төгрөг төлөөд, өөрийн гэсэн орон гэртэй болох бололцоо бүрджээ.

 

Модны-2 -оос холгүй есөн давхар шинэ барилга бий. Түүний таван давхарт орших хоёр өрөө байранд одоо Г.Батболдынх гал голомтоо бадрааж байна. Орон сууцны санхүүжилтийн корпораци (ОССК) судалгаа хийсний үндсэн дээр эднийд зээл олгох шийдвэр гаргасан гэнэ. Г.Батболдын сонгосон орон сууцны ам метр талбайн үнэ 1.1 сая төгрөг. Ингээд урьдчилгаагаа төлсний зэрэгцээ 37.5 сая төгрөгийг жилийн найман хувийн хүүтэй, 20 жилийн хугацаатайгаар авч байгаа юм. Тэгэхээр сардаа 313.000 төгрөгийг 20 жилийн турш төлж таарах нь. Энэ нь өрхийн нийт орлогын 36 хувийг эзэлж байгаа юм. Гэхдээ хоёр өрөө байр түрээслэхэд үүнтэй дүйцэхүйц өртөг гарна гээд бодохоор энэ хэмжээний мөнгийг төлөөд, өөрийн гэсэн гэр оронтой болно гэдэг сайхан завшаан мөнөөс мөн. Хотын захад байрны үнэ арай хямд ч автобус, унааны зардалд олон жилийн хугацаанд түүнээс ч илүү өртөг гарахаар байгааг Г.Батболд тайлбарлав. Тэгээд ч энэ хоёр маань хотын төвд ажилтай, хүү нь нэгдүгээр сургуульд сурдаг болохоор эргэлзэх юмгүйгээр сонголтоо хийжээ. Ажил, төрөл ихтэй болохоор олон байр үзэж ч амжаагүй, хоёр газраар ороод л орон сууцаа сонгочихсон тухайгаа хуучлав. Орон сууцны зээлд хамрагдах квотоо албан газраасаа авчихаад Г.Батболд, С.Эрдэнэчимэг нар ОССК дээр очиход эелдэг, тааламжтай хүлээж авчээ. ОССК-ийн зээлийн эдийн засагч Батжаргал гэдэг хүнд баярлаж, талархснаа дамжуулсан юм. “Бид хоёр ажил ихтэй болохоор ихэвчлэн цайны цаг, оройн цагаар ОССК дээр очиж байлаа. Бидэнд зөвлөгөө өгч, тусалж байсны зэрэгцээ зээлийн асуудлыг их хурдан шийдэж өгсөнд баярлаж байна” хэмээн Г.Батболд эхнэрийн хамт ярьж байв. Түүнчлэн квотод хамруулж өгсөн Төрийн тусгай хамгаалалтын газрын удирдлага болон албаны дарга нартаа баярласнаа уламжилж өгөхийг хүссэн юм. “Хамт ажилладаг хүмүүс маань бид хоёрын амьдралыг мэддэг, ойлгодог. Тиймээс ч энэ квотод хамруулж өгсөн байх” хэмээн Г.Батболд учирлав. Ингээд нэг ч гэсэн өрхийн амьдрал жигдэрч байна. “Залуу гэр бүл орон гэр, гал голомттой болно гэдэг ямар чухал билээ. Энэ ч утгаараа 4000 айлын орон сууц хөтөлбөр үр дүнгээ өгч байна” гэдгийг Г.Батболд онцолсон юм. Үнэхээр өөрийн гэртээ аятай тухтай амьдрахад ажил хийх урам, зориг ч нэмэгдэнэ биз ээ.

 

Монголын ихэнх арилжааны банк жилийн 20 орчим хувийн хүүтэй, 15 жилийн хугацаатай орон сууцны зээл өгч байна. Гэхдээ ийм зээл авахад 30 хувиас доошгүй хэмжээний урьдчилгаа төлөх ёстой. 40 сая төгрөгийн орон сууц худалдаж авах бол арилжааны банкнаас зээл хүсэхийн тулд 12 сая төгрөгийн урьдчилгаа төлөх шаардлага гарах юм. Ингээд 28 сая төгрөгийн зээл авлаа гэж бодоход үндсэн төлбөрт 155.000, хүүд эхний сардаа 466.000, нийт 630.000 төгрөг төлнө. Гэхдээ хүү багасахын хэрээр энэ төлбөр буураад явна. 4000 айлын орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд жилийн найман хувийн хүүтэй, 40 хүртэлх сая төгрөгийн зээл өгч буй. Энэ нь 20 жилийн хугацаатай бөгөөд 10 хувийн урьдчилгаа төлөх шаардлагатай. 40 сая төгрөгийн орон сууц авахын тулд дөрвөн сая төгрөгийн урьдчилгаа төлөх юм. Ингээд 36 сая төгрөгийн зээл авлаа гэж бодоход сардаа 300.000 төгрөг төлж байна. Гэхдээ энэ хэмжээ буурахгүй, учир нь өрхийн өрийн дарамтыг багасгахын тулд үндсэн төлбөр, хүүгийн төлбөрийг тэнцүүлэн тооцдог юм билээ.

 

 

Өнөөдөр