Орон сууцны үнэ бодит уу, эсвэл хөөрөгдөл үү гэдэг нь маргаантай хэвээр байна. Мэдээж төр засгаас сууцны үнэ тэд байх ёстой хэмээн заах учиргүй. Гэхдээ төрөөс 180 тэрбум төгрөгийн бонд гар­гаж, барилгын компаниудыг сан­хүү­жүүлж буй тохиолдолд үнийг уян хатан байлгахыг сануулах нь буруу зүйл биш. Энэ үүд­нээс мэргэжлийн хүмүүс судал­ гаа хийж, орон сууцны метр квадратын үнэ 650 болон түүнээс хямд байх боломжтой. Энэ тохиолдолд аль аль тал­даа ашигтай хэмээн тооцоо гар­га­сан. Харин уг тооцоо ямар ч үндэслэлгүй хэмээн барил­гын компанийн эзэд эсэр­гүүц­сээр байна. Эндээс үүдээд төр барилгын алга дарам талбайн тооцоог зөв хий­чихэж чадахгүй арчаагүй юм уу, эсвэл барилгынхан мөн­гөний төлөө нүдээ ухаад өгөхөөс ч буцахгүй болсон уу гэсэн хоёрт асуулт гарна. Харин төрийн байгууллагын ур­важ шаравдаггүй албан хааг­чид дээрх байр суурьтаа бат байна. Өөрөөр хэлбэл, үнэ бүрдлийн мэргэжилтнүүдийн хийсэн судалгаа бодит хэмээн өчсөөр байгаа юм.

 

Тэд янз бүрийн хийцтэй 20 орчим барилгын тооцоо судалгаан дээр үндэслэсэн байна. Барилгын материалын үнийг хамгийн оргил үе буюу 2007-2008 оны зардлаар тооцжээ. Мөн газрын үнэ, шугам сүлжээний өртөг, банкны зээл, хүү, гадаад ажилчдын цалинг нэмээд метр квадратыг нь 650 мянган төгрөгөөр борлуулах боломжтой хэмээн үзсэн аж. Ингэхэд барилгын компаниуд метр квадрат тутмаас 30-50 мянган төгрөгийн ашиг олох юм байна. Тэгвэл барилгынхан 650 мянган төгрөгөөр амбаар барина. Барилгын материал болон газрын үнэ өндөр, дэд бүтцээ өөрсдөө татаж байгаа тохиолдолд сууцны үнийг бууруулах боломжгүй хэмээж байв. Гэвч тэд орон сууцны метр квадратын бодит өртгийг гаргаж тавихгүй байгаа нь худал гэх хардлагыг нэмэгдүүлж буй юм. Тэгвэл барилгынхны гол зардал болдог барилгын материал, газрын үнэ, ажилчдын цалин сонирхов.

Ерөнхийдөө барилгын материалын үнийг 2007 онтой харьцуулахад 47 хүртэл хувиар хямдарчээ. Тоосго ширхэг нь хоёр жилийн өмнө 175 төгрөг хүрч байсан. Тэгвэл одоо 140 орчим төгрөг байна. Харин хөнгөн бетон нэг куб метр нь 100 мянган төгрөг гарч байсан бол 80 мянга болтлоо хямдарчээ. Бетон зуурмаг куб метр нь 105 мянган төгрөг болтол өссөн. Тэгвэл 90 гаруй мянган төгрөг болтол хямдраад байгаа юм. Дээрхээс барилгын гол материалын үнэ нэлээн хувиар хямдарсан нь харагдаж байна. Энэ нь орон сууцны метр квадратын үнэ буурахад ихээхэн нөлөө үзүүлэх юм.

 

Дараагийн асуудал нь газар. Хотын төвийн ойролцоо орон сууц барихад зориулж газар олно гэдэг хүнд байх. Ерөнхийдөө барилгын компаниуд байрлал сайтай нэг метр квадрат газрыг 60-200 мянган төгрөгөөр үнэлж авдаг бололтой. Зар шүүж үзэхэд Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрт 400 метр квадрат газрыг 70 сая төгрөгөөр үнэлжээ. Нэг метр квадрат нь 175 мянган төгрөг гэсэн үг. Харин Хан-Уул дүүрэгт байрлал сайтай 3200 метр квадрат газрыг 500 мянган ам.доллараас ярина гэнэ. Нэг метр квадрат нь 156 орчим ам.доллар гэсэн үг. Төгрөгт шилжүүлбэл 200 гаруй мянган төгрөг болох бололтой. Гэхдээ тус газар дэд бүтцэд маш ойр хэмээн онцолсон байна лээ. Баянгол дүүрэгт 1000 метр квадрат газрыг 80 сая төгрөгт өгнө гэнэ. Нэг метр квадрат нь 80 мянган төгрөг болох юм. Энэ бүхнээс гадна хотын төвийн ойролцоох гэр хорооллыг барилгажуулахтай холбогдуулж иргэдийн газрыг байраар сольж байгаа. Тэдний 0.5 орчим га газрыг нэгээс хоёр өрөө байраар үнэлсэн. Өөрөөр хэлбэл, 30-40 сая төгрөг гэсэн үг. Ингээд тооцвол барилгын компаниуд нэг метр квадрат газрыг бүр 60-70 мянган төгрөгөөр л үнэлээд авчихдаг бололтой.

 

Компаниуд олон ажилтан цалинжуулж байгаа хэмээдэг. Барилгын ажилтан авна гэсэн зарын дагуу хэд хэдэн компани руу ярьлаа. Тэд туслах ажилтанд сард 150-180 мянган төгрөг өгнө гэнэ. Засал чимэглэлчинг 250-300 мянган төгрөгөөр цалинжуулах юм байна. Харин өрлөгчин нэлээд өндөр буюу 400 хүртэл мянган төгрөгийн цалин авах боломжтой аж. Гэхдээ дээрх цалинг гадаадын ажилтаныхтай харьцуулбал маш бага юм.

 

 

Нийгмийн толь