Б.С: Сайн сайн. Би урд хөршөөс төмөр утас оруулж ирдэг. Энэ төмөр утсаараа өрлөгийн сетка хийж зарна. Эндээ бас үйлдвэрлэл явуулж байна гэсэн үг л дээ. Мөн манай Монголчууд чинь өөрсдөө том, жижиг үйлдвэрүүдтэй болсон. Эмүльс, замаск гээд юм юм хийж байгаа. Эдгээр үйлдвэрүүд бидэнд хэдэн төгрөгөөр татуу өгөөд бид нар хэдэн төгрөг нэмж зардаг л даа.

 

 

Б.С: Тэгэлгүй яахав. Энэ чинь барилгын бас нэгэн гол бүтээгдэхүүн, баригдаж байгаа байшин болгонд л хэрэглэгддэг. Компаниуд захиалгаар хийлгээд бөөндөж авна. Зарим барилгын компаниуд бол өөрсдөө  хийдэг. Гэхдээ эндээс нэг их ашиг олох гэж хийдэггүй. Хамгийн гол нь мөнгөний массаар л наймаа хийгддэг болсон.

 

 

Б.С: Би өөрөө барилгын мэргэжлийн хүн биш. Гэхдээ энэ төрлөөр наймаа эрхлээд арваад жил болж байна. Анх бол юу ч мэддэггүй байсан. Одоо бол туршлага гэх үү дээ гологдохооргүй мэдлэгтэй, зориод ирсэнд зөвлөгөө өгөөд бараагаа зарах хэмжээнд хүрсэн гэж өөрийгөө бодож байна.

 

 

Б.С: Миний бодлоор яг нэмэгдээд байгаа юм алга. Гол нь мөнгөний ханш уналттай л холбоотой. Бүр өмнөхөө бодвол таван жилийн өмнөөс л юмуу даа.

 

 

Б.С: Хятадад бол сайн нь ч муу нь ч бий. Гэхдээ манайхны авах чадвартай нь муу талдаа байдаг. Тэгээд л муу бараа гэдэг нь ирээд байдаг байхгүй юу. Түүнээс биш чанартай юм бол бий. Хужаа бараа гэхээр л муу гэж болохгүй. Авах авах чадвараараа л болно. Манайхан ч гэсэн сайн юм хийх гэхээр бас л мөнгөний чадал болдоггүй. Зургаан жилийн өмнө 8000-р зардаг байсан 0,8 мм-ийн зузаантай азбест хавтан одоо 3000-4000 төгрөгний үнэтэй байна. Яагаад гэвэл тэр үед  чанартай байсан. Одоо бол тийм биш. Хүмүүс үүнийг мэддэггүй.

 

 

Б.С: Тэгэлгүй яахав. Дулааны улиралд л эрэлт нь ихэснэ. Одоо бол бараг зогсчихсон байна.

 

 

Б.С: Ер нь замаск, эмүльс, будаг гээд жижиг зүйлүүд энэ баяр, цагаан сарын үеэр гүйлгээ сайтай байдаг л даа. Байгууллагууд ч гэсэн оны өмнө шинэ байраа ашиглалтанд оруулах гээд гүйлгээ сайтай байдаг. Энэ жилийн хувьд хямрал нөлөөлж байгааг манай захын жижиглэнгийн бараа зардаг хүмүүс ярьж байгаа . Миний хувьд өвөл болохоор бараг ажилгүй болчихож байгаа юм чинь.

 

 

Б.С:  Янз янз л даа. Зарим нь үнэхээр чанарыг эрхэмлэж байхад нөгөө хэсэг нь эсрэгээрээ гэж ойлгоход болно. Уг нь хэн ч гэсэн чанар гэж ярьдаг, боддог ч санхүүгийн асуудлаасаа хямдыг нь сонгодог. Гэхдээ Хятадад бол нэг мо, нэг юаны ялгаан дээрээ давхар чанарын ялгаа асар их мэдэгддэг боловч манайхан ерөөсөө мэддэггүй. Яг л адил юм шиг байдаг. Хятадууд бол чанар, үнэ хоёрыг шаталж хийж чаддаг хүмүүс.

 

 

 

С.Д: Манайх Хятад, Оросын барилгын материал худалдаалдаг. Голчлон дээврийн зориулалттай, дотор заслын материал, хавтангууд, замаск, гипс гээд нилээд олон төрлийн материал худалддаг. Одоо арав гаран жил болж байна.

 

 

С.Д: Ихэвчлэн Эрээнээс авдаг. Эхэндээ өөрсдөө очиж авдаг байсан бол одоо түншүүддээ захиалаад авдаг болсон. Бас ОХУ-с зарим бараагаа татдаг. Үүнийг бол найз нөхдөөрөө нийлээд явж авдаг даа.

 

 

С.Д: Маш олон зүйл нөлөөлсөн гэж үзэж байгаа. Үүнд гааль, тээврийн хөлс, мөнгөний ханшны өөрчлөлт гээд. Бензин шатахууны үнийн өсөлт тээврийн хөлсдөө нөлөөлөөд энэ нь цаашаа нөлөөлөөд явж байна гэсэн үг. Хавраас хамгийн их эрэлттэй болж бас үнэ нь ч нэмэгддэг.  Барилгын материалын хувьд өдийд харьцангуй хямд байгаа. Бололцоотой бол хүмүүс зун барих байшингийхаа барилгын материалыг одоо аваад хадгалхад зардлаа хэмнэх боломжтой. Ийм бодлогоор одоо материалаа авч байгаа хүмүүс ч байгаа.

 

 

С.Д:  Энэ бас хэцүү асуудал. Чанартай, чанаргүй урдаас янз бүрийн материал орж ирж байна. Чанар үнэ хоёр бол нийцдэг. Гол нь худалдан авагчийн л мөнгөний бололцооноос чанар шалтгаалах зүйл. Чанартай юм хийе гээд чанартай материалд үнэ хайирлалгүй авдаг хүмүүс бас байдаг л даа. Гэхдээ энэ нь дийлдэхгүй үнэтэй байж таарна. Ер нь бол дундаж чанарыг л их хэрэглэж байгаа байх. Гэхдээ барьж байхад нь хажууд нь байж л хэр чанартай зүйлээр барьж байгааг нь мэдэхээс биш барьсан хойно нь тэр хананы цаана юу байгааг хэн ч мэдэхгүй ш дээ.

 

 

С.Д: Тийм шүү. Дотооддоо үйлдвэрлэл эрхэлдэг болсон шүү. Энэ бол бахархмаар зүйл. Чанар бол үнэхээр боломжийн. Жишээ нь Дарханд үйлдвэрлэдэг “Гангар” замаск байна. Энэ бол гайхалтай бүтээгдэхүүн. Заавал урдаас хямд гэж тэр холоос хэдэн тонноор нь авах гэхийн оронд энүүхэн энэ ойроосоо чанартай үндэснийхээ үйлдвэрлэлийг хэрэглэх нь хаа хаанаа тус дэмээ өгөх зүйл. Сүүлийн үед том том барилгын компаниуд үүнийг зөв гэж үзэх болсон л доо. Дээврийн хувьд төмрөө оруулж ирэхдээ мөнгөний бололцоогоороо оруулж ирдэг. Чанартай материал аваад чанартай дээвэр хийж байгаа үйлдвэрүүд ч бий. Чанарын хувьд угаасаа үнэ, чанар хоёр холбоотой байдаг.

 

 

С.Д:  За баярлалаа. Монголчууддаа бүгдэд нь сар шинийн мэнд хүргэе

 

 

Д.Г: Би барилгын зах дээр наймаа эрхэлдэг Ганболд гэдэг хүн байна.  Барилгын худалдаа эрхлээд 13 жил болж байна. Би барилгын доторлогооны хавтангууд, брус мод, шил, чулуун хөвөн зэргийг л зардаг даа. Бараагаа урдаас авдаг.

 

 

Д.Г: Нэгдүгээрт: юаны өсөлт их нөлөөлсөн. Юань бол байнга өсч байна ш дээ. Хоёрдугаарт: Бензиний үнэ нэмэгдсэнээс болоод тээврийн хөлс нэмэгдэж байна. Гуравдугаарт: Гаалийн үнэлгээ нэмэгдсэнтэй холбож тайлбарлах байна. Чанарын хувьд үнэтэй бол чанартай. Хүмүүс харьцангуй чанарыг нь хардаг болсон л доо.

 

 

Д.Г: Энэ харьцангуй гайгүй л дээ. Яахав түрээс төлдөг гэсэн утгаараа бага зэрэг нэмэгдэнэ. Нэг их биш.

 

 

 

Ч.Б: Би барилгын материалын жижиглэнгийн зүйл худалдаалдаг. Одоо гурван жил болж байна. Би өөрөө барилгын салбарт 25 жил ажилласан хүн.

 

 

Ч.Б:  Барилгын компаниуд маш ихээр гарч ирж байна. Баригдаж байгаа барилгууд ч их байна. Манайхан бол гол материалуудаа урдаас үнэтэй тээврийн хөлс төлж оруулж ирдгээс бас их нөлөөлж байгаа. Харин сүүлийн нэг жил бол арай тогтонги байгаа.

 

 

Ч.Б: Чанартай чанартай. Хангалттай их хэмжээгээр нь үйлдвэрлэж чаддаггүй ч гэсэн хангалттай чанартай байдаг. Үнэ нь гэсэн бололцооны. Манайхан гадаадых л бол чанартай гэж ойлгодог нь буруу.

 

 

Ч.Б: Би энэ талын мэргэжлийн хүн болохоор энэ талаар мэднэ. Барилгын материалын орцыг нь тооцоолоод үзэхээр энэ бололцооны үнэ. Гэтэл барилгын компаниуд уналтанд оруулах үнэ гээд байгаа нь хэт хөөрөгдөж байна.

 

Ярилцсанд баярлалаа 

 

 

А.Чимэдцэрэн