Өнгөрсөн оны сүүлчээр шинэ төрсөн хүүхдийн 100 мянган төгрөг, хүүхдийн 3000 төгрөг, шинээр гэр бүл бологсдын мөнгө гээд төрөөс олгодог байсан мөнгийг өгөхөө болих тухай шийдвэр гарч нэг хэсэг хүмүүсийг ийш тийш гүйлгэж, энд тэнд дугаарлан зогсоож багагүй чирэгдэл учруулж басхүү нэлээд хүнд цохилт

болсон. Гэхдээ энэ шийдвэр хэсэг бүлэг хүмүүст хамаатай байсан. Гэтэл шинэ он гаруут нийтэд хамаатай нэгэн шийдвэр хэрэгжихээр болсон нь иргэдийг түгшээж байна. “Яанаа ирэх долоо хоногт цахилгаан дулааны үнэ нэмэгдэнэ. Одоо тэгээд түүнийгээ дагаад бүх юмны үнэ нэмэгдэнэ” гэсэн айдастай, ууртай, уцаартай яриа хүн бүрийн амнаас унах боллоо. Уг нь цахилгаан дулааны үнийг нэмэх тухай аль эрт яригдсан ч олны дэмжлэг авалгүй байсаар өнөөг хүрсэн. Гэтэл одоо энэ асуудал хүссэн ч хүсээгүй ч тун удахгүй хэрэгжихээр болчихлоо. Энэ шийдвэр үнэхээр цагаа олсон шийдвэр мөн гэж үү? гэсэн асуултыг өнөөдөр хүмүүс бие биедээ тавьж байна. Ингэж асуухаас ч аргагүй. Бэлэнчлэх сэтгэлгээг монголчуудынхаа тархинаас арчин хаяж халамжийн орон гэдэг нэрнээсээ салахыг хүссэн 76 эрхэм, төр засгийн тэргүүнүүдтэйгээ нийлэн иргэддээ олгож байсан хэдэн бор төгрөгөө хуу хамж авсан нь тэднийг ийн бодоход хүргээд байгаа юм. Арга нь барагдсан зарим нь “үнэхээр ачлалтай төр шүү энэ төр, сүслэн залбирая” хэмээн егөөдөж сууна.

 

 

Эрчим хүчний зохицуулах газрынхан ийн хэлж байна. Магадгүй тэдний харснаар, судалснаар ийм байж болох ч энэ нь бодит амьдрал нийцнэ гэж үү? Тэдний ярьж байгаагаар гэр хорооллын нэг өрхийн сард төлдөг байсан цахилгааны нийт төлбөр дээр 1660 төгрөг/өмнө төлж байсан мөнгөн дээр нэмэгдэх үнэ/ нэмэгдэж байгаа нь нэг удаагийн савалгаатай литрийн ундаа худалдан авахтай тэнцэж байгаа учраас энэ бол тийм ч толгой өвтгөх асуудал биш гэнэ. Гэтэл үнэндээ энэ үнэ бодит амьдрал дээр 1660 төгрөг биш бараг гурваас дөрөв дахин нугарч очих болоод байна. Учир нь эдийн засгийн суурь салбар болсон эрчим хүчний салбарын бүтээгдхүүний үнэ нэмэгдэхээр хүссэн хүсээгүй өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдхүүний үнэ нэмэгдэнэ. Зөвхөн шатахууны үнэ 100 төгрөгөөр нэмэгдэхэд өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдхүүний үнэ түүнийг дагаад л нэмэгддэг болохоор дулаан, цахилгааны үнэ нэмэгдэхээр мэдээж өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдхүүний үнэ өсөх нь гарцаагүй. Эрчим хүчнийхэн нэмэгдэхгүй гэж яаж ч гүрийгээд, хэлээд, тайлбарлаад үүнийг өөрчилж чадахгүй нь ойлгомжтой.Тийм дээ ч энэ асуудалд өнөөдөр нийт иргэд анхаарал хандуулж байна. Арга ч үгүй биз. Авдаг тав арван төгрөг нь нэмэгдэхгүй хэрнээ тэднээс саадаг мөнгөний тоо нэмэгдэж буй болохоор. Эрчим хүчний зохицуулах газрын энэ шийдвэрт хөндлөнгийн хяналт тавьж гарсан шийдвэрт нь дүгнэлт хийх зорилгоор МҮЭ, АОЭНХ, ХЭАХН-ээс хамтарсан ажлын хэсэг гээчийг байгуулжээ. Цагаа олоогүй энэ шийдвэр дээр цагаа олоогүй ажлын хэсэг байгуулагддаг нь бас юу ч билээ дээ.

 

Энэхүү ажлын хэсгийнхэн болоод МҮЭ-ийнхэн, Ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбооныхон, ХЭАХН-ийнхэн өчигдөр МҮЭ-ийн төв зөвлөлийн хурлын зааланд ЭХЗГ-ынхныг бүрэн бүрэлдхүүнээр нь дуудаж уулзсан. Гэхдээ энэ уулзалт хэрэглэгчдийнхээ эрх ашгийг хамгаалах бус харин Эрчим хүчний зохицуулах газрынханд дээрх байгууллагууд буулт хийсэн, шийдвэрийг нь хүлээн зөвшөөрсөн уулзалт болж тарсан гэж хэлж болно. Арваадхан хоногийн дараа хэрэгжиж эхлэх гэж байгаа энэ шийдвэрийг хоёр гурван сар сууж байж хийсэн судалгаан дээр үндэслэн гаргаж ирсэн гэнэ лээ. Тэгэхээр МҮЭ, АОЭНХ, ХЭАХН-ийнхнээс бүрдсэн ажлын хэсэг энэ сарын 12-ны өдөр гэхэд судлаад үнэн зөвийг магадлана гэдэг юу л бол. Бас хөндлөнгийн үнэлгээ хийлгэнэ гэж ярьж байгаа нь хэтэрхий хийсвэр мэт. Үнэхээр л энэ шийдвэр үнэн, бодитой бус гэж үзэж байсан бол аль эрт ажлын хэсэг байгуулаад үнэлгээ дүгнэлтээ өгч байхгүй яасан юм.

Яагаад заавал одоо, ердөө арав хүрэхгүй хоногийн дотор нөгөө хоёр гурван сар хүч хөдөлмөр зарцуулан байж гаргасан гээд байгаа тэр судалгааг нь шалгаад үнэлж, дүгнэнэ гэж.

 

 

Ингэж хэлэхэд болохоор байна. Цахилгаан, дулааны үнийг нэмэхэд хэрэглэгчдэд дарамт учруулахгүй байх зорилгоор Эрчим хүчний зохицуулах газрынхан найман заалт бүхий арга хэмжээ авахаар болжээ.

1. Эмзэг бүлгийн хэрэглэгчдийн тарифыг нэмэгдүүлэхгүй байх

2. Гэр хорооллын хэрэглэгчдийн суурь тарифыг орон сууцныхнаас гурван төгрөгөөр доогуур тогтоох

3. Айл өрхийн сарын хэрэглээний түвшингээс хамаарсан, хэмнэлтийг дэмжих гурван шатлалтай тарифыг үргэлжлүүлэн мөрдөх

4. Үйлдвэр аж ахуйн нэгжийн шөнийн цагаар хэрэглэх цахилгааны тарифыг 50 хувь хөнгөлөх

5. Нийтийн зориулалттай зам талбайн гэрэлтүүлгийн шөнийн тарифыг 50 хувь хөнгөлөх

6. Нийтийн зориулалттай орон сууцны байрны орцны гэрэлтүүлгийн шөнийн тарифыг 50 хувь хөнгөлөх гэх мэтээр найман заалт бүхий арга хэмжээний наймдугаарт нь нийслэлчүүдийн тээврийн гол хэрэгслийн нэг болсон “Цахилгаан тээвэр” компанийн үнийг нэмэгдүүлэхгүй байх гэсэн заалтыг оруулжээ. Тэгэхээр дээрх үйл ажиллагааг эрхлэн явуулдаг байгууллагууд сөхөрч унана уу байна уу тус газрынханд огтхон ч хамаагүй болж таарч байна. Гэтэл энэхүү үйл ажиллгааг эрхлэн явуулдаг байгууллагууд нь үүнийг төдий л таатай хүлээн авахгүй байгаа юм. Мэдээж хэрэг нэг байгууллагаас болоод нөгөө байгууллага нь алдагдал хүлээгээд сууна гэдэг ямарч хүний санаанд буухгүй биз ээ. Ялангуяа дээрх шийдвэрийг хөнгөн үйлдвэрийнхэн хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Та бидний өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдхүүн болох талх, сүү, мах, гурилын үнэ эрчим хүчний үнэ нэмэгдэхэд “Талх чихэр”, “Сүү”, “Мах импекс”,”Алтан тариа” компаниуд хэдэн төгрөгөөр үнээ нэмэхээр байна вэ гэдэг нь анхаарал татаж байгаа юм. Дээрх компаниудын нийт зардал 0,9-2,7 хувиар өсөх тооцоо гарчээ. Өөрөөр хэлбэл, та бидний өглөө бүр иддэг Атар талх, Алтан тариан дээд болон нэгдүгээр гурилын үнэ, Сүү компанийн нэг литр сүү зэрэг нь дунджаар 30-70 төгрөгөөр нэмэгдэхээр гарчээ. Тэгэхээр хэрэглэгч та бид дээр хэлж байгаа үнээс дээгүүр үнээр дээрх барааг худалдан авсан тохиолдолд Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрынханд гомдол гаргаж болох гэнэ. Гэхдээ таны гаргасан гомдолд тэд арга хэмжээ авахгүй бол та өөр хаашаа ч хандаад нэмэргүй ажээ. Гэхдээ шатахууны үнэ нэмэгдэхэд дагаад нэмэгддэг өргөн хэрэглээний барааны үнэдээ хяналт тавьж чаддаггүй энэ байгууллагад та бид гомдол гаргаад ёстой “Ардын элч” кинон дээр гардаг хошуу ноён шиг “үүнийг магадлая, шалгая” гэдгээс өөр хариуг сонсохгүй л болов уу. Зөвхөн өргөн хэрэглээний барааны үнэ ч бус үүнийг дагаад үнэ нь нэмэгдэх олон салбар шил шилээ даган эгнэчихээд байна.

 

Энэ бүгдээс харахад яагаад юм бэ Эрчим хүчний зохицуулах газрынхан өр авлагаа үнэ нэмэгдүүлэх замаар шийдэх гээд байна уу гэсэн хар төрж байгаа юм. Өнөөдрийн байдлаар тус байгууллагын өр хэдийнээ 60 тэрбум төгрөг хол даваад байгаа гэсэн. Энэ тоо жил бүр нэмэгддэг гэж байгаа. Өнөөдөр цахилгаан, дулааны үнийг нэмснээр тус байгуулага 40 гаруй тэрбум төгрөг нэмж олно гэж тооцжээ. Гэтэл тус байгууллагын бусдаас авах авлага одоогийн байдлаар 30.7 тэрбум гэсэн тооцоо байгаа юм билээ. Тийм болохоор бусдаас авах авлагаа тооцохоор бүтээгдхүүнийхээ үнийг нэг их нэмээд байх шаардлагагүй мэт. Тиймээс ч дээрх хардлагыг төрүүлээд байгаа хэрэг. Түүнчлэн иргэдийнхээ эрх ашгийг хамгаалах үүднээс цахилгаан, дулааны үнэ нэмэгдэхтэй холбоотойгоор төрөөс анх удаа цахилгаан дулааны үнийн 15 тэрбум төгрөгийг нь даах шийдвэрийг гаргасан гэж байгаа. Гэтэл тэд үнэ нэмэх анхны саналаасаа ердөө 29 хувиар буулгасан байх жишээтэй. Тиймээс цахилгаан, дулааны үнийг нэмэх шийдвэр үнэхээр үнэн бодитой судалгаан дээр тулгуурласан эсэх нь эргэлзээ төрүүлж байна.

 

Улаанбаатар Таймс