Шинээр барьсан орон сууцны талбай гэрээнд заасан хэмжээндээ хүрэхгүй байх нь бий. Үүнээс үүдсэн маргааныг эцэслүүлэхээр шүүхэд хандсан тохиолдол ч олон байгаа ажээ. Харин энэ бүхнийг шийдвэрлэх шинэ стандартыг баталсан бөгөөд үүнийг 2010 оны 2 сарын 1-с эхлэн мөрдөж эхэллээ. Орон сууцны талбай хэмжих стандартын талаар газрын харилцаа, геодези зураг зүйн норм, нормативын хэлтсийн мэргэжилтэн Д.Чинзолбоотой ярилцлаа.
- Саяхан орон сууцны барилгын доторхи талбайг тооцох стандартыг шинээр баталжээ. Хуучин стандартаа яагаад шинэчлэх болсон юм бэ?
- Өмнө нь орон сууцны барилга төлөвлөх норм ба дүрэм гэж байсан. Одоо ч хүчинтэй хэвээр байгаа энэ дүрэмийн хавсралтанд орон сууцны талбай тооцох аргачлалыг тодорхойлсон. Гэхдээ энэ нь барилгыг худалдан борлуулахад бус шинээр баирлга барих, төлөвлөх, техник эдийн засгийн үзүүлэлтийг тодохойлох архитектур инженерүүдэд зориулсан талбай тооцсон аргачлал байв. Гэтэл сүүлийн жилүүдэд орон сууцыг олноор барьж борлуулах болж үүндээ дээрхи аргачлалыг ашиглаж байв. Барилгын компани үүгээр талбайгаа тооцон борлуулж, харин иргэд амьдарч байгаа хэсгээрээ тооцсоноос маргаан үүсч, иргэд шүүхэд хандан үл ойлголцол үүсч эхэлсэн. 2006 онд салбарын сайдын тушаалаар сууцны талбай тооцох журам баталсан байсан нь иргэдин болон орон сууцны тухай хуультай зөрчилдөж байсан учраас хүчингүй болгосон .Тиймээс баримтлах нэгдсэн журамгүй байв. Түүнчлэн сүүлийн үед 40,000 болон 100,000 айлын орон сууц хөтөлбөр гаргасан, бас төрийн албан хаагчийн дөрвөн мянган орон сууц барьж байна. Эдгээр барилгын талбайг хэрхэн тооцох борлуулах зэрэг олон асуудал урган гарч байгаа учраас шинээр стандарт гаргах шаардлага гарсан юм.
- Шинээр мөрдөж эхэлсэн стандартаар орон сууц борлууах талбайг яаж тооцохоор болсон бэ?
- Энэ стандартыг худалдан борлуулахад ашиглана гэж заагаагүй. Уг нь стандартыг төслийн шатанд худалдан борлуулахдаа тооцох аргачлал гэж байсан юм. Гэхдээ явцын дунд төрийн байгууллага компаниудад барилга худалдан борлуулахдаа яг энэ стандартыг баримтал гэж тулгах шаардлагагүй гэж үзсэн. Харин орон сууцны талбайгаа ингэж тооцно гэсэн аргачлалыг гаргахаар болсон. Энэ аргачлалаар худалдах, худалдан авах талууд талбайгаа хэмжинэ л гэсэн үг. Харин 2 тал гэрээн дээрээ энэ аргачлалын дагуу талбайгаа тооцно гэсэн заалтыг тусгавал элдэв маргаан гарахгүй.
- Эдгээр талбайг яг яаж тооцохоор болсон бэ?
- Энэ стандартын дагуу өнгөлгөө хийсэн дотор ханануудын хооронд хэмжихээр болсон. Гэхдээ өнгөлгөөг тэгш муруй барьснаас шалтгаалж талбай багасах тал бий. Тэгэхээр нэг талын хананаас 2 хэмжээ авна. Ингэхдээ тэр ханаа нүдэн баримжаагаар зурагаа хуваагаад нэг, тав дахь хэсгийн хэмжээгээр тооцно. Энэ 2 хэмжээ зөрж байвал дунджаар нь бодно. Муруй өрсөн байвал дундаж хэмжээ нь гарна гэсэн үг.
- Сүүлийн үед дотор ханыг лазериар хэмждэг болсон байна лээ. Хэмжих хэрэгслийг тодорхой зааж өгсөн үү?
- Хэмжих хэрэгслийг тодорхой заагаагүй. Лазериар ч болно. Туузан метрээр хэмжихэд ч асуудал байхгүй.
- Барилгын компаниуд байраа борлуулахда дундын өмчлөлийн орц хонгил зэргийн талбайн үнийг нэмдэг. Үүнийг зохицуулсан уу?
- Шинээр баталсан стандарт талбай хэмжих аргыг л заасан. Тиймээс үүнийг анх гэрээ хийхдээ л тохиролцох ёёстой. Дундын эзэмшлийн талбайг оруулсан үед ийм үнээр, оруулаагүй тохиолдолд ингэж борлуулна гэдгээ гэрээний шатанд талууд шийднэ. Бидний зүгээс түүнийгээ оруул, эсвэл хасч борлуул гэж барилгын компанид тулгах үндэслэл байхгүй. Өмнө барилга борлуулах стандарт гэж байгаагүй. Хойшид ч гарах нь буруу байх. Иргэд сайн мэдэхгүй байгаагаас хохирох явдал гарч байгаа. Тиймээс гэрээгээ сайн хийх хэрэгтэй.
- Та иргэдийг гэрээгээ хийхдээ сайн тохиролц гэж хэд хэд хэллээ. Тухайлбал яаж ?
- Байраа борлуулж буй хүн 70 ам.метр талбайтай гэхээр, худалдан авч байгаа итгээд авчихдаг. Хэмжээндээ хүрэхгүй тохиолдолд маргаан үүсдэг. Гэтэл борлуулсан хүн янз бүрийн тайлбар хэлдэг. Гэтэл гэрээн дээрээ талбайг хэмжихдээ энэ стандартын дагуу хэмжинэ гэсэн заалт оруулчихсан тохиолдолд маргаан гарахгүй. Тухайн байрыг худалдан авсан иргэн хохирч үлдэхгүй байх боломжтой.
- Амины орон сууцанд ашиглах уу?
- Амины орон сууцны талбайг хэмжихэд ашиглаж болно.