Барилгын шал бол хаших хийцийн нэг гол бүрэлдэхүүн бөгөөд дулааны алдагдлын 10 хувийг эзэлдэг. Судалгаанд хамрагдсан 110 барилгын нэг нь ч шалны дулаалга хийгээгүй байна. Шалны дулаан дамжуулалтын эсэргүүцэл 4.6-5.5 м2°С/Вт байх ёстой боловч манай нөхцөлд энэ үзүүлэлт 0.86 м2оС/Вт байгаа нь шаардлагын түвшнээс 5.2-6.4 дахин доогуур байна. Иймд шалны дулаалгын боломжит хувилбаруудыг авч үзье.

Хувийн орон сууцны барилгын үндсэн суурийн ажлыг тухайн орон нутгийн хөрсний инженер геологийн дүгнэлтээр гүйцэтгэнэ.

Хөрсний ус, гадна агаарын нөлөөллөөс хамгаалахын тулд суурийн хэсэгт босоо ба хэвтээ ус тусгаарлагчийг хийнэ. Хөрсний уснаас хамгаалахын тулд суурийн дээгүүр нэг үе ( хар тосоор нэвчүүлсэн пергамин, толь зэрэг) хар цаасыг битумэн түрхлэгээр (хар тосыг хайлж шингэрүүлэх) түрхэж наах замаар хэвтээ тусгаарлагчийг хийнэ.

Гадна байгаль цаг уур, бороо цас гэх мэт усны үйлчлэлээс суурийн гадна буурь хөрстэй харьцсан хэсэгт 2 үеэр хар тос түрхэж суурийн босоо ус тусгаарлагчийг хийнэ. Тусгаарлах гадаргад наалдсан шороо тоос, зуурмаг болон бусад будаг, хог зэрэг зүйлсийг шүүрдэх, сойздох, үрэх, шахсан агаараар үлээлгэх түүнчлэн даралттай элсээр шүрших аргаар цэвэрлэн түрхлэгийг 2-3 удаа будаж 0,4мм хүртэл зузааруулж өгөх шаардлагатай.
Эхний зурагт керамзитэн дулаалгыг үзүүлэв . Ийм дулаалгын 1м2-ын үнэ 13300 төг, дулаан тусгаарлалтын эсиргүүцэл 1.79 м2оС/Вт байгаа нь шаардлагын түвшинд хараахан хүрч чадахгүй байна.

Удаах зурагт керамзит, эрдэс хөвөн дулаалгыг харуулжээ . Дулаалгын 1м2-ын үнэ 7100 төг, дулаан тусгаарлалтын эсэргүүцэл З.73 м2 °С/Вт байгаа нь стандартын шаардлагыг хангаж байна.

Гуравдугаар зурагт сүрлэн боодлоор дулаалга хийх байдлыг харуулсан байна. Ийм дулаалгын 1 м2-ын үнэ 4100 төг, дулаан тусгаарлалтын эсэргүүцэл 2.87 м2^_оС/Вт байна. Сүрлэн боодлоор шалны дулаалга хийхэд нилээд туршлага шаардагдана. Энэ аргыг хэрэглэхдээ боодлын доод талд хайрган дэвсгэр үе хийх хэрэгтэй. Бас барилгыг тойруулан шуудуу ухаж уснаас хамгаалах явдал чухал юм. Дулаалга хийхдээ эгнээ болгоны хооронд 5-10 см зай гаргаж өрнө. Тэрхүү зайд бетон цутгаж нягтруулна. Сүрлэн боодлын хоорондуур шалны дэр модыг хийж шаллана.
Дөрөвдүгээр зурагт үртэс, хөөсөнцрөөр хийсэн дулаалга харагдаж байна. Материалын 1м2-ын үнэ 2500 төг, дулаан тусгаарлалтын эсэргүүцэл 4.76 м2^оС/Вт байгаа нь дулааны шаардлагыг бүрэн хангаж байна.

Сүүлчийн зурагт шилэн хөвөн, хөөсөн перлит дулаалгыг үзүүлэв . Ийм дулаалгын 1м2-ын үнэ 8850 төг, дулаан тусгаарлалтын эсэргүүцэл 4.11 м2^оС/Вт байна.

Ямарч дулаалга хийсэн суурь хөрсийг бүрэн хатааж чийг авахааргүй, агаарын солилцоо сайтай байхад анхаарах хэрэгтэй. Мен бүх төрлийн дулаалгын шалыг дулаалгаас хар цаасаар тусгаарлах шаардлагатай.
Дулаалгыг шалны дор эсвэл шалны доорхи хөндийн хөрсөн дээр хийдэг.