Энэ нь зээлдэгчдэд ипотекийн зээлээр худадан авах хөрөнгийн багахан хэсгийг өөрийн хадгаламжаас төлөх боломжийг мөн бүрдүүлдэг. Зээлдэгч ипотекийн зээлийг эргүүлэн төлөхдөө зээл олгогчийн мөнгийг ашигласны төлбөр, эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлд учрах эрсдэл, зээл олгох үйл ажиллагааны зардлыг тооцож тогтоосон зохих хүүгийн хамт урт хугацааны туршид төлж барагдуулдаг. Ипотекийн зээл нь зээл олгогч болон зээлдэгч хоёр талд ийн  өгөөжтэй төдийгүй зах зээлийн эдийн засгийн нөхцөл байдлыг сайжруулах ач холбогдолтой байдаг.  

Ипотекийн ач холбогдол, онцлогийн товчхон тодорхойлвол ийм.  Харин энэ талаар эхлэн өгүүлсэн нь учиртай. Өнөөдөр “Ипотекийн зээлийн Олон Улсын аргачлалыг нэвтрүүлэх нь” сэдэвт сургалт семинар Хаан паласт эхний өдрөө өрнөж байна. Ипотекийн хууль гэж ярьсаар, цаг хугацаа явсаар байгаа энэ үед энэхүү уулзалт семинар болж байгаа нь өндөр ач холбогдолтой. Тус уулзалт сургалт семинарын хүрээнд хөгжиж байгаа зах зээл дээрх энэ чиглэлийн байгууллагууд хамрагдаж байгаагийн ач холбогдолыг хэрхэн үнэлэж байгааг Монголын Ипотекийн Холбооны Гүйцэтгэх Захирал Ц. Энхбаяр тодорхойлохдоо, “Ипотекийн зээлийн Олон Улсын аргачлалыг нэвтрүүлэх нь” уулзалтанд Монгол банк болон ОУ-ын Санхүүгийн Корпарацийн Бээжин дэх төлөөлөгчийн газар, Азийг хариуцсан ОУ-ын Санхүүгийн байгуулагаас Орон сууцны асуудал хариуцсан зөвлөх ажилтан нар оролцож өөрийн туршлага, санал бодлоо хуваалцаж байна. Монгол талаас зээл олгодог байгууллагууд, мөн үл хөдлөх хөрөнгийн зуучийн байгуулага, даатгалын компаниуд бусад сонирхогчид гэсэн өргөн хүрээтэй оролцогчид оролцож ипотекийн хүрээнд яаж зээлээ олгох уу, олгохдоо яаж баталгаажуулах уу, цаашлаад олгосон зээлээ судлах арга зам, үл хөдлөх хөрөнгийг хэрхэн үнэлэх үү гээд энэ хүрэний аргачлуудыг нарийн хэлэлцэж байна. Энэ нь удахгүй манайд  хэрэгжих ипотекийн хуулийн хэрэгжилтийн үеүүдэд ихээхэн том сургамж, мэдээлэл, аргачлал болно гэж үзэж байна гэсэн юм. Мөн тэрээр:

Ипотекийн хууль хэрэгжихэд хөрс ямар байна гэж үзэж байгаа вэ. Хөрс сайтай байж үржил шим ирдэг шүү дээ?

Бидний зорилго бол зах зээлийн системд тохиромжтой орон сууцны өөрөө өөрийгөө аваад явчих чадвартай, эрүүл санхүүгийн тогтолцоог бий болгох. Эрүүл гэдэг нь ямар нэг гадны нөлөөгүйгээр бие даан оршин тогтнож, иргэдэд хүртээмжтэй, боломжтой зээлийг төрүүлэх, хүргэх явдал. Тиймээс ч хувийн хэвшлийн арван банк Монгол банк хамтран төрийн мөнгөний бодлогын хүрээнд зохицон үйл ажилагаа явуулж байгаа. Өөрийн чинь хэлдгээр суурь сайтай байгаад бодлого зөв явагдаж чадах юм бол мэдээж хүрэхүр дүндээ хүрч чадна. Иймээс ч хэрэгжүүлэх гэж байгаа бүх үйл ажиллагаа, бүхий л арга хэрэгсэл нь энэ сургалт болж байна. Гэхдээ ипотекийн зах зээлтэй холбоотой үйл ажиллагаа манайд аль хэдийнээ эхлэчихсэн, үйл явц  ч гэсэн төр засгийн бодлогоос түрүүлээд явж байгаа.

Амьдрал дээр  энэ хуулийн хэрэгжилтийг хүлээсээр байна. УИХ энэ хуульд хандуулж байгаа анхаарлаа үйл ажиллагаа хурдан болгоосой. Миний бодлоор хуулийн хэлэлцүүлэг долоо дугаар сараас юм уу, энэ намрын чуулганаар амжаад батлагдчих байх гэж бодож байгаа гэсэн хариултыг өгч байна.

Монголын Ипотекийн Корпораци Монгол банктай хамтраад Ипотекийн зээлийн журмыг  өнгөрсөн жил гаргасан.  Уг журмыг олон улсын жишигтэй адилтгахад нэлээд дөхөж байгаа учраас амьдралд хэрэгжихэд дөхөмтэй гэж үзэж байгаа гэнэ. Энэ хууль хэлэлцэгдээд, хэрэгжиж эхлэхэд хэр цогц байдлаар төрж чадах уу, ямарваа нэг зөрчилт асуудал гарахад хуулийн цоорхой байсан гэдэг хариулт гаргахгүйн тулд “Ипотекийн зээлийн Олон Улсын аргачлалыг нэвтрүүлэх нь”  уулзалт үнэхээр аргачлал болох байх.

Малайз улсын хувьд нийгмийн эрэлтээс үүдэн Моргэйжийн корпораци 1986 оноос бий болсон замналаа манайхантай туршлага болгон хуваалцаж байгаагаас гадна ипотекийн зээлийн үйл ажиллагааны журам, зээлийн үйлчилгээ болон эрсдэлийн журам, эрсдэлийн удирдлага гэсэн сэдвүүдээр сургалт семинар маргааш үргэлжлэнэ.