Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Авто замын газрын дарга Б.Энхтөртэй ярилцлаа.

 

-Энэ жил улсын хэмжээгээр 1500 орчим км хатуу хучилттай зам дээр ажил хийж байна. Нийтдээ улсын төсөв, замын сан, Монгол Улсыг хөгжүүлэх сан гэсэн эх үүсвэрээр 70 орчим тэрбум төгрөгийн ажил хийх ёстой. Бидний одоо тооцож байгаагаар 200 орчим км замыг ашиглалтад өгөх байх. Энэ жил авто замын салбарын 80 жилийн ой болж байгаа. Бид аль болох ахиухан зам, гүүр ашиглалтад өгөх зорилготой байгаа. Үүний нэг нь гэхэд саяхан Багануур Хэрлэнгийн найман км хатуу хучилттай зам, Хэрлэнгийн 268 урт метр төмөр бетон гүүр ашиглалтад орууллаа. Дараагийн ээлжинд Дашинчилэнгийн чиглэлийн Мянганы замын хэвтээ тэнхлэгийн зам, Архангай, Өвөрхангайд барьж байгаа замаас тодорхой хэсгийг ашиглалтад өгнө.

 

-Гүүрийн хувьд энэ жил 6-7 гүүр баригдаж байна. Баян-Өлгийд гурав, Хөвсгөлд нэг, Улаанбаатарт Ихтэнгэрийн гүүр гээд хэд хэдэн гүүр баригдаж байгаа. Хараахан ашиглалтад орох болоогүй байна.

 

-Ер нь манайд ерөнхийдөө зам барихад дэлхий нийтэд ашиглаж байгаа шинэ технологи хэрэглэж байгаа. Тухайлбал: хатуу хучилттай замын даацад тааруулсан хамгийн өргөн хэрэглэгдэж байгаа халуун асфальт бетон хучилт байна. Энэ нь даац болоод температурын уян хатан байдал сайтай болдог. Цаашид ч технологио сайжруулж халуун асфальт хучилтын доор байдаг суурийг хатуу материалаар хийдэг болгох зэргээр боловсронгуй болгох асуудал бий. Үүнийг бид судалгаа хийгээд ойрын үед энэ чиглэл рүү шилжие гэсэн бодолтой байгаа. Манайд машины тоо ихэсч байна. Үүний хажуугаар даац ихтэй машин ч нэмэгдэж байна. Ирэх жилээс ийм чиглэл рүү орох байх. Нөгөө талаар таны асуусан "Топ сийл" байна. Дэлхий дээр "Топ сийл" шиг 30 орчим бэхжүүлэгч материал дэлхий дээр байдаг. Шингэнээр хөрс, хайргийг бэхжүүлж, хатууруулдаг. Тэрийг бид халуун асфальтын доор хэрэглэхээс шууд хэрэглэхэд Монголын цаг агаарын нөхцөлд ч, даацад ч бэрхшээлтэй. Бид хэд хэдэн "Топ сийл", өөр бас хэдэн материал туршиж үзээд ингэж дүгнэсэн. Харин энэ материалыг гол замаас салаалсан зуслан руу, үйлдвэрийн байр руу орох ч юмуу өдөрт цөөн машин явдаг салаа зам барихад ашиглаж болох юм.

 

-Бид шаардлага тавьдаг. Том даацын машин бүхий газруудад урьдчилаад шаардлага өгдөг. Гэхдээ биелэгдэх нь хэцүү. Манайхан хууль дүрэм биелүүлэхдээ ямар билээ. Нөгөө талаас нь авч үзэхэд миний дээр хэлсэн замын даацыг сайжруулах, нэмэгдүүлж өгөх хэрэгтэй байгаа. Өөр зам байхгүй байж энэ зам дээгүүр битгий яв гэхэд хэцүү шүү дээ.

 

-Алтанбулагийн замыг шинэчлэх талаар яригдаж байгаа. Энэ зам шинэчлэгдээд 10 гаруй жил болж байна.10 гаруй жилийн өмнө шууд шинэ зам тавиагүй, их засвар хийсэн. Их засвар хийснээс хойш найман жилийн дараа дахин их засвар хийх ёстой . Гэтэл 10-11 жил болчихоод байна. Нөгөө талаар амьдрал энэ замыг шинэчлэх, өргөтгөхийг шаардаж байгаа. Энэ замын өргөн 6 метр байгаа. Энэ өргөнийг нэг метрээр ч юмуу өргөсгөх шаардлагатай. Дээр нь даац нь сайн биш болж, хавар намар эвдрэл их гардаг болсон. Тийм болохоор засвар хийгээд явна гэвэл шинэ зам барьснаас илүү хөрөнгө гарч магадгүй байна. Бид техник эдийн засгийн үндэслэл гаргаад энэ замд их засвар, шинэчлэлт, өргөтгөл хийх шаардлагатай гэсэн тооцоо гаргаад хөрөнгийн эх үүсвэр хайх шатандаа явж байна.

 

-Лүнгийн зам баригдаж байгаа. Хучилт хийгээгүй 30-аад км зам үлдээд байна. Энэ сарын 21-нд ашиглалтад өгөх ёстой. Чадсангүй. Энэ дээр гэрээний хариуцлага хүлээлгэнэ. Бидний зүгээс ямар ч байсан энэ жил хүлээлгэж өг гэсэн шаардлага тавиад ажиллаж байгаа. Чанарын хувьд тааруу болж байгаа. Энэ замыг хурдан холбоод авъя гэж яаравчлан технологийн зөрчил гаргаснаас болж барьсан замд маш их эвдрэл гарч байгаа. Энэ дээр өөрсдөө л хөрөнгөө гаргаж дахин засна. Энэ бол эдийн засгийн хариуцлага. 10 төгрөгөөр хийх юмаа 100 төгрөгөөр хийж байна гэсэн үг. Тэгэхээр тэр компани өөрөө өөртөө л зардал нэмж байна гэсэн үг.

 

Монцамэ