Дан хар шороо нягтарч наанги болон хувирдаг

Байгалиас авсан Хар мод, Гацуур, Нарс, Улиас, Улиангар, Хус зэрэг навчит модыг хөрс шороотой нь ухаж авч ирэх тул нүхээ үндэсээ багтахаар буюу 0.8-1м метрийн диаметртэй, гүн нь 50-60 см байхаах ухаж бэлтгэнэ. Навчит модны хувьд арай бага байж болно. Нүхээ ухаад гарсан шороогоо шигшиж хад чулуу, хайрга зэрэг хатуу эдлэлээс нь салгаж зайлуулна. Мод тарих нүхний тогоог хийхийн тулд нунтаг, шавар, шороо, элс хайргийг нүхнийхээ дэргэд үлдээнэ. Мод үржүүлгийн газрын мод нь ихэвчлэн үндэсэндээ шороо багатай байдаг. Иймд нүхээ арай бага ухна. Улиас, Хайлаас, Бургасанд нүхний диаметр болгон нь гүн нь адилхан 50-70 см байна. Бут сөөгний хувьд диаметр нь 40-50 см, гүн нь 40 см байхад тохиромжтой. Харин ургамлан хашлага үүсгэхийг хүсвэл 30 см өргөн, 40 см гүнзгий ухаж, чулуутай хэсгийг ялгаж, хар шороогоор сэлбэнэ. Дан хар шороо нягтарч наанги болон хувирдаг тул хөрсийг сийрүүлэхийн тулд элс хайраг бага хэмжээгээр хийж хөнгөрүүлэх шаардлагатай. Ингэж бэлтгэсэн хар шороог нүхний ёроолд овоолон орой дээрээс нь хонхойлж нүхнийхээ дотор талд жигд тараагаад мод тарихад бэлтгэнэ.

Мод тарихаар бэлтгэсэн нүхээ урьдчилан услаад дараа нь авч ирсэн модоо нүхнийхээ голд зөв байрлуулна. Ургаж байсан үеийнх шиг хуучин байдлаар нь тарихын тулд модныхоо урд талд уясан тэмдгээ анхаарч, тарих газрынхаа гадаргуугаас 10-15 см дор түвшинд суулгана. Модыг аль болох тэгш суулгавал үзэмжтэй харагдана. Модоо суулгасны дараа бэлтгэсэн хар шороо, элсийг нүхэндээ эргэн тойрон баг багаар хийж дүүргэнэ. Шороогоор чигжиж дүүргэхдээ модны үндэсний хэсэгт нүх, хөндий үлдээлгүй чигжиж ил гарсан үндсийг доош нь оруулж булна. Тарьсан модныхоо нүхийг хар шороогоор дүүргэмэгц түүний ирмэгийг тойруулан үржил шим муутай болон үлдсэн шороогоор тогоо хийнэ. Энэхүү тогоогоо хүрзээр ямар нэгэн газраар сэтэрхээргүй нягтруулан барьцалдуулж өгнө. Ингэж бэлтгэсэн тогоо нь ус гадагшаа сатарч урсахаас хамгаалах бөгөөд модруу хийсэн ус бүгд үндэс рүү шингэнэ. Тогооны хажуу ирмэг 10-15 см байвал зохино. Мод бүрт ийм тогоо заавал гаргаж өгөх шаардлагатай.

Ганц нэгээр суулгасан мод болон бут сөөгний хөрс, шороог нь гишгэж, чигжиж сайтар нягтруулсны дараа нэг модонд 70-80 литр, нэг сөөгөнд 20-30 литр ус ноогдохоор бодож усалгаа хийнэ. Ургамлан хашлагын хувьд тарьсан сөөгний уртааш метр тутамд 15-20 литр ус ноогдвол тохиромжтой. Хур бороогүй гандуу үед хөрсийг өлөн чийгтэй байдаг бөгөөд долоо хоногт 2-3 удаа нэг модонд 60-80 литр, сөөгөнд 20-30 литр усаар усална. Модыг өглөө оройны сэрүүнд зун бол есөн цагаас өмнө, орой 10 цагаас хойш бүлээн усаар, хавар намрын сэрүүнд ердийн температуртай усаар услана.