Барилга МН

Хот суурин газар зөв шилжүүлэн суулгасан мод орчиндоо зохицон ургаж, өсөлт нь түргэсч хурдан томордог. Ургаж буй модыг хотын гудамж талбай, барилгажилт, орчинтой нь зохицуулан засч хэлбэржүүлэх ажлыг жил бүр хийдэг. Мод сөөгөнд засал хэлбэржүүлэлт хийхдээ мод ургамал тайван байдалдаа орсон үе буюу намар навч унаж, нахиа зангидсан 10 дугаар сарын дунд үеэс дараа сарын дунд үе хүртэл хугацаанд хийдэг. Намрын ургалт зогсонгуут засалт хэлбэржүүлэлт хийх нь манай практикт төдийлөн хэрэглэгдэж байгаагүй. Учир нь намрын хэлбэржүүлэлт нь үр дүн муутай тул дараа оны 2 сараас 4 сарын эхэн үе, найлзуурын өсөлт зогссон 7 сарын дунд үеэс хойш нь хийх нь илүү тохиромжтой байдаг. Модыг тайрч танах арчилгаа нь титмийг хэлбэржүүлэх, залуужуулах болон цэвэрлэгээний гэсэн гурван чиглэлээр хийгдэх ба мөчир найлзуурыг хөнгөн ширвэх, сийрүүлэх, тайралтыг эрчимтэй хийх зэрэг аргыг хэрэглэдэг.

Энэхүү огтлолтыг гудамжинд эгнүүлэн суулгасан болон барилга, байгууламжуудын өмнүүр тарьсан модны титмийг ижилсүүлэх, хэлбэрийг нь жигдрүүлэх, намхан модыг өндөр, титмийн хувьд бусдыгаа гүйцэж ургуулах зорилгоор хэлбэржүүлэх огтлолтыг хийдэг. Модонд хэлбэржүүлэлт хийхдээ модны ерөнхий өндөр титмийн гадаад байдалд нь өөрчлөлт оруулахаас гадна тэрхүү модыг ямар хэлбэр, өндөртэй болгох эсвэл буруу өсөлт хөгжилтэй байна уу, түүнийг нь засахад чиглэгдэх ёстой. Тухайлбал, модны нэг талын титмийн өсөлт давамгайлснаас тэгш хэм нь алдагдаж, үзэмжгүй харагддаг. Ийм тохиолдолд давамгайлсан талын мөчир, найлзуурыг 1-3 нахиа оруулан хөнгөн тайрах, өсөлтөөрөө хоцорсон мөчир найлзуурыг сэргээн титмийг тэгшилдэг. Энэ аргыг шинээр суулгасан модонд хэрэглэх нь титмийн зохистой харьцааг бүрдүүлдэг. Мод томорч нас ахих тутам титэм нь өтгөрч шигүү болсноос үндэснээс авсан тэжээл нь хүрэлцэхгүй болж улмаар модны өсөлт удааширч мөчир нь хатах, навч жижигрэх, жилийн өсөлт саарах явдал гардаг. Иймд огтлолт хийснээр үндэсний системийн ачаалал хөнгөрч мод хэвийн ургах, навч нь томрох нөхцөл нь бүрдэх юм.

Зарим модыг харахад иш нь цайж, навч нь ягаан цайвар өнгөтэй болж томрох тусам өнгө нь үхдэг. Энэ нь мод хөгширч байгаагийн шинж юм. Залуужуулах огтлолтыг жилийн өсөлт нь зогсонги байдалд орж, мөчир найлзуур нь үзүүрээсээ хатаж эхэлж байгаа модонд хийдэг. Энэ огтлолтыг нэг удаагийн гэж андуурч болохгүй. Анхны жилд хөгширч муудсан, үхсэн том мөчрүүдийг түүж огтолно. Дараа жил нь бусад авах шаардлагатай мөчрүүдийг түүвэрлэн огтолно. Залуужуулах огтлолт хийсний дараа модны унтмал нахиа сэргэж шинэ найлзуур үүсч эрчимтэй ургадаг.

Цэвэрлэгээний огтлолтыг гол төлөв титмийг сийрэгжүүлэх огтлолтой хамтатган хийдэг. Модны мөчрөөс өвчилсөн, механик гэмтэлтэй, буруу ургалттай, өвчин хортоны голомт үүсгэн хуурайшсан зэрэг мөчир найлзуурыг цэвэрлэх журмаар огтолж авдаг. Ялангуяа өвчин үүсэх, тархах нөхцөл боломжийг хааж аль болох гэмтсэн, өмхөрсөн, өвчилсөн хэсгийг авч хаях замаар хийдэг. Модны титмэд хийдэг энэхүү цэвэрлэгээг улирал бүр хийдэг арчилгааны ажлитай давхцуулан хийж болно. Улиас, улиангар, бургас мэт мод үндэсний нуугдмал нахиануудаас олон ногоон сахлаг найлзуур ургаж, ишний уг нь хотын гудамж, талбайн өнгө үзэмж, цэвэр цэмцгэр байдлыг алдагдуулдаг тул тэрхүү залуу мөчир найлзуурыг огтолж авах нь зүйтэй юм.