Энэ бол өрх бүрийн сар болгоны санхүүгийн тооцондоо тусгагдаж байдаг хамгийн эхний тооцоолол байдаг. Бид цөөн иргэдээс сардаа хэд орчим төгрөгний цахилгаан хэрэглэж байгаа, түүнийгээ хэмнэх ямар боломж байна гэсэн асуултыг асуусан байгаа. Үүнд:

Г. Батжаргал /БЗД 13-р хороо/ – 20 орчим мянган төгрөг гардаг, тоолуур дээрээ ажиллаж мэдэхээс өөр хэмнэх аргаа мэддэггүй ш дээ

Н.Ундрал /ЧД 7-р хороо/ - Гэр хороололд амьдардаг болохоор харицангуй гайгүй гардаг. Сардаа 5000 орчим төгрөг төлдөг.

Б. Гэрэлцэцэг /БЗД 8-р хороо/- Сардаа 10 мянгаас дээш төгрөг төлдөг, хувийн компаниас цахилгаанаа авдаг болохоор тоолуурандаа ч хяналт тавьж чаддаггүй, хэлснийг нь л төлдөг.

Энэ мэтээр хүн бүр янз бүрийн тоо, шалтгааныг хэлэх нь. Гэхдээ энэ хүмүүс бүгд л цахилгаанаа хэмнэе гэсэн хүсэлтэй байдаг гэсэн. Тэгвэл цахилгааны зардлаа хэрхэн хэмнэх боломжтой талаар өнөөдрийнхөө зөвлөгөө булангаар хүргэх гэж байна. Өнөөдрийн зөвлөгөөг М-Си-Эс группийн Эрчим Технологийн Төвөөс өгсөн мэдээллээр бэлтгэн хүргэж байгааг хэлье.

Танай гэр бүл сард хэдэн төгрөгийг цахилгааны төлбөрт өгдөг вэ?

Улаанбаатар хотын 3 өрөө сууц бүхий нэг өрх жилдээ 270,000 орчим төгрөг төлж 2000КВт цахилгаан, урт шугам хоолойгоор дамжуулан жилд дулааны шугам сүлжээнээс 230,000 төгрөгөөр 23 Гкал дулаан авч байна. Энэ айлын жилд хэрэглэсэн эрчим хүчийг үйлдвэрлэхэд зарцуулсан нүүрснээс дунджаар 12,6тн СО2 агаарт станцын яндангаар хаягдаж байна. Тэгэхээр та цахилгаанаа ухаалгаар хэрэглэж, өрхийн зардлаа бууруулж, амьсгалж байгаа агаараа цэвэр байлгахын тулд яах ёстой вэ?

Та эрчим хүч бага зарцуулдаг цахилгаан хэрэгсэл худалдан авах, мөн байгаа цахилгаан хэрэгслээ аль болох зөв ашиглах гэсэн хоёр алхамыг аль нэгийг хийхэд хангалттай. Одоо хэрэглэгчдийн ихээр хэрэглэж байгаа Цахилгаан тоолуураас гадна Тарифт тоолуурыг санал болгох байна. Тарифт тоолуурыг хэрэглэснээр цахилгаан хэрэглээний дийлэнх хувийг эзлэдэг индүү, тоос сорогч, угаалгын машин зэрэг хэрэгслүүдээ оройн 21 цагаас хойш ашигласнаар цахилгааны төлбөрөө 50 хувь хүртэл буууруулах боломжтой. Айл өрхүүдэд санал болгож байгаа нэг фазын энгийн тоолуур, нэг фазын олон тарифт тоолуур, гурван фазын энгийн тоолуур, альфа А1140 тоолуур, альфа А1800 тоолууруудыг та бүхэн сонирхож байгаа бол Эрчим Технологийн Төвөөс тодруулж болох юм. Харин цахилгааны зардлаа хэмнэх энгийн аргуудыг зөвлөвөл:

1.    Цахилгаан чийдэн - Цахилгаан бага хэрэглэдэг, гэрэлтүүлэг сайтай эрчим хүчний хэмнэлтэт гэрлийн шил ашигласнаар та ердийн гэрлийн шилнээс 8 дахин урт хугацаанд ашиглаж, 5 дахин бага цахилгаан хэрэглэнэ. Өрөөний гэрэлтүүлэгчдийг хүссэнээрээ хэсэглэн асааж, унтраахаар бодож байрлуулах хэрэгтэй. Хурц гэрэл онцын шаардалагагүй хонгил мэтийн цэгт бага ваттын бөмбөлаг шил хэрэглэж болно. Гэрлийн шил, гэрэлтүүлэгч хэрэгслийг байнга цэвэрлэж, гэрэлтэт, гэрэл ойлтыг дээд хэмжээгээр ашиглахаар тооцох нь зөв.

2.    Агааржуулагч - Зуны халуун өдрүүдэд агааржуулагч танай цахилгааны сарын зардлын 45 хувийг эзлэдэг. Агааржуулагач ажиллаж байх үед цонх, хөшиг, хаалгаа хаах хэрэгтэй. Унтахынхаа өмнө агааржуулагчаа 1-2 хэмээр бууруул. Агааржуулагчийн эд ангийг байнга цэвэрлэж байвал цахилгааныг 10 хувиар бууруулдаг.

3.    Тоос сорогч - Та өрөөнийхөө шал, хивсээ цэвэрлэхэд хүрэлцээтэй бага чадлын тоос сорогчийг сонгох хэрэгтэй. Тоос сорогчоо байнга цэвэрлэж, тоосны савыг сольж байвал тоос сорогчоо урт хугацаанд ашигтай хэрэглэж чадна. Тоос сорогчинд их чадалтай үзүүлэлттйэ байх нь чухал биш гэдгийг санаарай.  

4.    Цахилгаан ус халаагч - Ванны өрөөндөө цахилгаан ус халаагч авахдаа ам бүлийн тоог бодолцоорой. Дөрвөн ам бүлтэй айлд 18 литрийнхийг авч болно. Цахилгаан ус халаагч нь шүршүүрт ороход ваннд усанд орсноос 50 хувь бага халуун ус зарцуулдаг.

5.    Агаар халаагч- Халаагчийн тохируулгыг өөртөө тохирсон хэм дээр тавих. 0,028 шоо метр орон зайг 1 ватт цахилгаанаар халаадаг гэсэн судалгаа бий. Өвлийн улиралд цонх, хөшгөө хааж, дулаан алдагдлыг багасгах хэрэгтэй. Өрөөнөөс гарахаас 15 минутын өмнө агаар халаагчийг салгавал бас нэг хэмнэлт болдог.

6.    Богино долгионы зуух- Хүнсний зүйлийг хөргөгчнөөс гаргаж, тасалгааны температурт хагас цаг орчим байлгасны дараа халуун зуухандаа хийх хэрэгтэй. Халуун зуух хугацааны тавил бүхий цагтай бол түүнийг ашиглаж хүнсний зүйлээ хэт болголгүй хэрэглэж, эрчим хүч хэмнэж болно. Богино долгионы зуухыг бага хэмжээгээр бэлтгэх хүнсийг боловсруулахад ашиглах бөгөөд уламжлалт зуухаас 60 хувь бага цахилгаан зарна. Халуун зуухаа хоол хүнсээ болгохоос өмнө 5-10 минут урьдчилан халаах, мөн хоол хүнс болохоос өмнө 5-10 минутын өмнө цахилгаанаас салгаж байх хэрэгтэй. Та их хэмжээний хүнсний зүйлийг аль болох бага хугацаанд жигнэж бологох, өндөр температурт болгох хүнсээ эхэлж болгоод, дараа нь бага темпартурт болгохыг зөвлөж байна.

7.    Хөргөгч - Хөргөгчийн хэмжээ танай ам бүлийн хэргэцээнд таарсан байх хэрэгтэй. Жишээ нь 3-4 ам бүлтэй айлд 140-170 литр багтаамжтай хөргөгч тохирно. Хөрөгөчийн тавцангуудыг хэт их дүүргэж болохгүй, тэнд хүйтэн агаар эргэлдэж байх ёстой гэдгийг санах хэрэгтэй. Тасалгаа бүртээ темпартурын тохируулагчтай хөргөгч сонгох хэрэгтэй, тухайлбал хүнс хадгалалтын хэсэгт тавилыг +3хэм хөлдөөгч тасалгаанд тавилыг -18хэм дээр тавих хэрэгтэй. Халуун хүнсний зүйлийг тасалгааны температур хүртэл хөргөж байж, хөргөгчинд хийвэл зохино. Хөргөгчийг тасалгаанд байрлуулахдаа 30 см зайг дээд ба хажуу талд нь, 4 см зайг ар талд нь үлдээх хэрэгтэй. Хөргөгчийн дотор, гадна талыг цэвэр байлгах, мөн хаалга сайн хаагдаж байгаа эсэхийг шалгахад илүүдэхгүй.

8.     Цахилгаан индүү- Та индүүдэх бүх зүйлээ нэг дор, хувцасны төрөлдөө тохируулж индүүдэх нь эрчим хүч, цаг хугацаа хожих ач холбогдолтой. Өндөр темпаратураар индүүдэх зүйлээ эхэлж индүүдэх, дараа нь темпартурыг бууруулах дарааллаар хувцсаа индүүдэх хэрэгтэй. Тэгээд индүүгээ салгаад дулаанд тэсвэргүй зүйлийг индүүдээрэй.

Энгийн мэт боловч энэ зөвлөгөөг туршаад үзвэл танай цахилгааны зардлаа хэмнэхэд тус болох болно.