Дэлхийд лифт үйлдвэрлэдэг нэрд гарсан гараагүй, сонссон сонсоогүй олон үйлдвэрлэгч байдаг. Манайд аль аль нь орж иржээ. Эдгээр нь мэдээж өөрийн сайн болон муу талтай. Манай улс лифтийг нилээд хожуу хэрэглэж эхэлснээс энэ талын туршлага тун бага байгаа нь ажиллагддаг. Лифт эскалатор захиалагч байгууллага, барилгын компаниудад зөвлөхөд лифт эскалатороо сонгохдоо дараахь зүйлүүдэд анхаарах нь хөрөнгө мөнгө хэмнэх, барилгын лифт эскалатор ямар байвал найдвартай ажиллах вэ? гэдэгт хариулт өгөх зорилгыг агуулж байна.

Лифтийг тухайн барилгыг ямар зориулалтаар барьж байгаагаас хамаарч сонголт хийнэ. Мэдээж маш хямд зарах орон сууцны барилгад үнэтэй лифт тавих ямарч боломжгүй. Хамгийн гол нь уг лифт нь манай орны техникийн норм дүрэмд тохирсон, эдэлгээний чанар  сайтай байх ёстой. Барилга байгууламжийг хүн гэж үзвэл түүний амьдралыг тэтгэх зүрх нь лифт юм. Тиймээс барилгын лифтийг хэрхэн зөв сонгосноос ашиглах хугацаа, худалдах үнэ, үйлчлэх хүрээ гээд бүхий л зүйл шалтгаална.

Хүн бүр Мерседес унаж чадахгүй болохоор өөрийн хэрэгцээ шаардлага боломжид тохируулан машин худалдан авдагтай утга нэг юм. Эдгээрийг барилгыг бариулж буй эзэн гол нь мэдэж байх ёстой асуудал юм.Барилгад ямар лифт суурилуулснаас түүний үнэ ханш шууд нөлөөлдөг байна. Гадаадын улс орнуудад барууны сайн чанарын лифт эскалатор суурилуулсан барилгын худалдах үнэ 20-30 хувиар өндөр байдаг нь найдвартай удаан ашиглагдахаас гадна бизнесийн өндөр ач холбогдолтойг илтгэнэ.

Зарим барилгын зориулалт, түрээс, үйлчилгээний үнэ тариф нь суурилагдсан тоног төхөөрөмжтөйгөө тохирохгүй байх нь ажиглагддаг. Тухайлбал манайд нилээн өндөр зэрэглэлийн зочид буудалд орон сууцны зориулалттай лифт суурилуулсан байх нь үзэгддэг. Үүнийг харсан гадны юм мэддэг хүнд мэдээж инээдэмтэй л  харагдаж байгаа.

Үнийн хямдыг харж чанар муутай хэн ч танихгүй үйлдвэрийн, техникийн бичиг баримтгүй лифт авахгүй байх нь зүйтэй. Ийм лифтийг ашиглалтанд оруулах оруулсан хойноо маш өндөр зардал гаргадаг тул ялангуяа захиалагч байгууллага онцгой анхаарах хэрэгтэй. Манайд Германы ThyssenKrupp, мөн түүний солонгос дахь Dongyang үйлдвэрийг худалдан авснаар   ThyssenKrupp Dongyang, Америкийн OTIS, Солонгосын LG sigma, Hyunday, Handok, Shindler, Хятадын Mitsubishi,Otis, Brilliant , Германы Shindler, Финляндын  KONE, Оросын Шербенко, Беларусын Могилевын гэх мэт олон фирмийн лифтүүд ашиглагдаж байна. Эдгээрийн дотор лифт, эскалатор үйлдвэрээрээ дагнан ажиллаж түүнийг орчин үеийн өндөр технологийн үйлдвэрлэл болгон хөгжүүлсэн нь байхад өөрийн үйлдвэрлэлийнхээ хавсрага болгосон нь ч байдаг.

Дэлхийн лифтний зах зээлд хамгийн удаан ажиллаж жин дардаг нь Германы ThyssenKrupp, Финляндын  KONE, Америкийн OTIS зэрэг үндэстэн дамнасан корпорацууд юм.Эдгээр үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн дотроо бас хэд хэдэн янз байдаг. Жишээлбэл OTIS лифтийг Америк, Франц, Итали, Германд үйлдвэрлэхээс гадна хямд төсөх барилга обьектод зориулан Хятад, ОХУ зэрэг хямд өртөг, зардалтай орны үйлдвэрийг худалдан авах замаар өөрийн эмблемийг бүтээгдэхүүнд нь тавьж гаргах практик байна. Эдгээрийн чанар харилцан адилгүй байдаг. Тэдгээрийг үйлдвэрлэж байгаа улсуудаас хамаараад стандарт шаардлага нь өөр байхаас гадна халуун оронд зориулан бүтээсэн нь ч байдгийг анхаарах хэрэгтэй.

Сүүлийн үед лифтний үйл ажиллагаа комьпютерт шилжлээ. Энэ нь лифний бүхий л процессийг комьпютер хянаж аваар осол гарах бүхий л нөхцлийг багасгаж лифтийн ажиллагааг улам боловсронгуй, эдийн засгийн хэмнэлтэй горимоор ажиллах боломжийг бий болгож байна. Мэдээж нарийвчлан судалвал электроникийн эд ангиуд, программ хангамж бүрэн боловсронгуй болсон, боловсронгуй болох шатандаа яваа гэх мэт өөр өөр дүр зураг харагдана.

Одоо лифт үйлдвэрлэгчид хамгийн бага цахилгаан хэрэглэдэг, дээд  зэргийн найдвартай, хамгийн сүүлийн үеийн техникийн ололтыг ашигласан ашиглалтын зардал багатай загвар бүтээхээр өрсөлдөж байна. OTIS, Shindler, ThyssenKrupp, KONE, Hyunday фирмүүд машин заалгүй, цахилгаан бага хэрэглэдэг загварын лифт бүтээж үйлдвэрлэлд нэвтрүүлээд байна. Мэдээж бүгд амжилттай болж чадаагүй. Энэ загварын лифт нь  машин заал барих зардал хэмнэж, манай орны эрс тэс уур амьсгалд хөлдөх, хэт халах, борооны усанд автах зэрэг олон бэрхшээлийг ор тас мартахаас гадна барилгын өнгө үзэмж, төлөвлөлтөнд өргөн боломж олгодог.

Одоогоор машин заалгүй, цахилгаан эрчим хүч маш бага ашигладаг, хөдөлгүүр нь редукторгүй, шатах эвдрэх зовлонгүй Моноспэйс загварын лифт үйлдвэрсэн KONE Корпораци сүүлийн 10 жил орчим тэргүүлж байгаа бол OTIS, Shindler, ThyssenKrupp фирмүүд удаалж байна. Солонгосын лифтны үйлдвэрүүд гадаадын зах зээлд нэвтрэхэд нэлээд анхаарч байна. Манай улсад ялангуяа орон сууцны барилгад лифт нийлүүлэх захиалгыг амжилттай хэрэгжүүлж байна. Эдгээр үйлдвэрүүд нь цаашид гадаадын хөрөнгө оруулах замаар ойрын 10 жилд лифтний үйлдвэрлэлээ бүрэн шинэчлэхээр төлөвлөж байна.

Улсын Мэргэжлийн Хяналтын Газрын ахлах байцаагч  Н.Буйдан