Дулаалгын материал  

Ямар нэгэн барилгын материалын дулаан тусгаарлах чадвар ньтүүний эзлэхүүн жин ба чийгийн агууламжаас шалтгаалах бөгөөд эдгээр нь бага байх тусам дулаан тусгаарлалт төдий чинээ өндөр байна. Сүүлийн үед барилгын дулаалгад сайн чанарын дулаалгын материал (эрдэс хөвөн, полистирол хавтан г.м.) ихээр хэрэглэх болсон. Эдгээрийн дулаан тусгаарлах үзүүлэлтийг бусад материалын үзуүлэлттэй харьцуулж узвэл:
1 см зузаан эрдэс хөвөн хавтангийн дулаан тусгаарлах узүүлэлт нь 15см зузаан цул тоосгон ханын, эсвэл 50см зузаан цул бетонон ханын дулаан тусгаарлах үзүүлэлттэй ижил байдаг, өөрөөр хэлбэл эдгээр материалууд нь өөр өөр зузаантай байсан ч (1:15:50 )дулаан тусгаарлах чадвар нь ижил байна.
Манайд ханын дулаалганд хэрэглэж болох полистирол дулаалгын материалыг ММ Констракшн, Гангар инвест зэрэг компаниуд үйлдвэрлэж байна. Ийм төрлийн хөөсөнцөр хавтанг ус чийгний шууд нөлөөлөлд орж болох газартай харьцаж буй хэсэгт хэрэглэхээс зайлсхийх нь зүйтэй. Үүнд тохирох "extruded polystyrol"төрлийн хөөсөнцөр хавтанг манайд одоогоор үйлдвэрлэдэггүй.
Дарханы эрдэс хөвөнгийн үйлдвэр эрдэс хөвөн үйлдвэрлэж байгаа боловч хавтан бус зөвхөн сул хөвөн зулхай байдлаар хийж байгаа нь ханын дулаалганд төдийлэн тохиромжтой бус. Харин барилгын компаниуд төрөл бүрийн эрдэс хөвөн хавтангуудыг урд, хойд хөршөөс импортоор оруулж барилгын хана болон дээврийн дулаалганд өргөн ашиглаж байна.
Мөн Улаанбаатарын хөнгөн бетоны үйлдвэр дулаалганд хэрэглэж болох хөнгөн бетон блок үйлдвэрлэдэг. Дулаалгын зориулалтаар хэрэглэх хөнгөн бетоны эзлэхүүн жин 400 -500 кг/м3 хооронд байх ёстой. Дулаан тусгаарлалтын хувьд нормын шаардлага хангасан хөнгөн бетон блокон ханын зузаан 55 – 60 см байх ёстой, гэвч ихэнх тохиолдолд 700 - 800 кг/м3 эзлэхүүн жинтэй блокоор 25 - 38см-ийн зузаан хана өрж, дээр нь нэмэлт дулаалга хийх нь түгээмэл үзэгдэнэ.
Бас нэг төрлийн хөнгөн бетон блокийг Монгол-Оросын хамтарсан "Орчин үеийн технологи"ХХК үйлдвэрлэж байна. Энэ блокийг цахилгаан станцын үнс, цемент ашиглан хийдэг бөгөөд экологийн хувьд цэвэр, аюулгүй бүтээгдэхүүн болохыг шинжилгээгээр батлагаажуулсан. Энэ блокны дулаан-техникийн үзүүлэлт нь шохой болон цементэн хөнгөн бетон блокны үзүүлэлттэй ижил юм.
Дулаалганд хэрэглэж болох өөр нэг материал бол керамзит. Керамзитаар Улаанбаатар, Дарханы байшин үйлдвэрлэх комбинатууд керамзит-бетонон угсармал гадна хана үйлдвэрлэдэг байсан боловч эдгээр нь дулаан тусгаарлалтын хувьд шинэчилсэн нормын шаардлага хангахгүй болсон тул хэрэглэхийг зогсоосон юм.
Манайд дээр дурьдсан дулаалгын материалуудаас өөр төрлийн дулаалгын материал, эсгий, модны үртэс зэргийг эс тооцвол, үйлдвэрлэхгүй байгаа. Хувийн орон сууцанд үртсээр дулаалга хийдэг ч энэ материал нь одоогоор нормчлогдоогүйгээс гадна дулаалганд хэрэглэх тогтсон технологигүй гэхэд болно. Дулаалгын материалд тавигдах гол шаардлага нь чанар бөгөөд угсралтын технологи юм. Жишээлбэл дулаалгын материалыг уулзвар хооронд нь зай завсаргүйгээр угсарсан байх ёстой г.м.