Барилга бол Монголын хамгийн эрчимтэй хөгжиж байгаа салбарын нэг. Нэгэн үе уналтад ороод байсан барилгын салбар 1997 оноос сэргэж, 2000 оноос  бүр ч эрчимжсэн.

Өнөөдөр барилга угсралт, зураг төсөл, инженер, геологи, материалын үйлдвэрлэлийн чиглэлээр 1600 орчим аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулдаг байна. Нийслэл хотын төв болон захын хороолол, дагуул хотын хэмжээнд ажиглахад хувийн сууц, үйлчилгээний төв, оффисын барилга, бүхэл бүтэн хороолол гээд гоё ганган барилга маш хурдан хугацаанд баригдаж бахархал, эргэлзээг төрүүлсээр удлаа. Барилга, хот байгуулалтын яамны мэдээгээр жилд 9-10 мянган айлын орон сууц ашиглалтад орж, ойрын таваас найман жилд 40000 айл тохилог орон сууцаар хангагдана гэсэн хөгжлийн бодлогыг дэвшүүлээд байгаа. 

“Маршал таун”,  “Ургах наран”, “Жаргалант”, “Буянт Ухаа”, “Гандирс”, “Зүүн хүрээ”, “Американ дэнж” гээд шинээр баригдаж байгаа хороолол тойм алга. Гэвч “аль компанийн барилга чанартай вэ?”, “Хамгийн хямдхан сууц хаана баригдаж байна” гэх мэт асуултад иргэд хариу нэхсээр. Нэг ам метр талбай нь 1000 ам.долларын үнэтэй орон сууц гурван өдрийн бороог даалгүй таазнаас нь ус шүүрч эсвэл гурван есийн хүйтэнд хананд нь цууралт үүсэх, шохой нь унах, бохирын болон цэвэр усны шугам хагарах нь хэвийн үзэгдэл болжээ. Ийм сууцанд зутарч амьдарснаас эсгий гэртээ тухтай аж төрөх нь илүү гэж үзэх иргэд олширлоо. Энэ мэт мэдээ мэдээллийг сонсоод “Барилгын компаниуд түргэн барих нэрээр “түүхийрүүлээд” байна уу гэсэн бодол цээж эзэгнээд байгааг ч нуугаад яахав. Зарим барилгын компани гудамжны хар шороотой хайргыг хугацаа нь дууссан Хятад цементтэй хольсон зуурмагаар суурь цутгаж барилга барих явдал нэлээд гарсан. Бас Монгол дахь Хятадын төмрийн үйлдвэрүүдийн чанар муутай арматураар карказ зангидан цутгуур хийдэг нь түмэнд ил болж. Ийм хийцтэй барилгыг ердийн нүдээр харах нь бүү хэл мэргэжлийн хяналтынхан очоод чанарыг нь тогтоож чадахгүй. 

Барилга угсралтын явцад дотоодын, зураг төсөл зохиогчийн, мэргэжлийн хяналтын гээд өдөр тутмын хяналт тавьж байх ёстой ч өнөөдөр манайд хяналтын эдгээр систем дулимаг гэж хэлж болно. Хяналт байхгүй нөхцөлд ашиг “хөөсөн” барилгын жижиг компаниуд яаж “хулхидах”-аа мэдэлгүй яахав. Энэ л маягаар баригдсан “Кёкүшюзан сан”-гийн барилга, “Эко констракшн”-ын сууцууд болон барилгын жижиг компаниудын барьсан барилгууд иргэдийн “үгийг нь хэлүүлж, шидээ үзүүлсээр”. Өвөл нь цан цохих, дулаанаа алдах, заримд нь цууралт үүсэх нь байдаг л зүйл мэт. Ихэнх барилгын компаниуд инженер геологийн судалгаа хийгдээгүй газарт барилга барьж байгаагийн улмаас ямар нэгэн эрсдэл нүүрлэхэд хариуцах эзэн нь тодорхойгүй байна. Дээр нь барилгын материалын чанар стандартад тавих хяналт бүрэн алдагдсныг барилгын салбарынхан хүлээн зөвшөөрдөг. Материалд мэргэжлийн судалгаа хийх ганц лаборатори “Барилга архитектор” ХХК байдаг боловч техник тоног төхөөрөмж, технологийн “хөгшрөлд” орсон учир шаардлага хангахгүй болжээ. 

Мөн мэргэжлийн бус хүмүүс барилга барих болсон нь энэ мэт нарийн ширийн ажлыг бүрэн орхигдуулсан гэж болно. Өнөөдөр Монголын барилгад норм норматив, стандарт үнэлгээний 283 хууль дүрэм мөрдөгдөх ёстой гэсэн тоо байдаг ч “гууль” болон хаягджээ. Ийм л маягын эрх зүйн нөхцөлтэй, чанар муутай материалтай, мэргэжилгүй ажилчинтай, хяналтгүй компаниуд барилгыг барих биш  “ургуулж” байна. Нэг удаа “Жигүүр гранд” ХХК-ийн ерөнхий захирал н.Баттөр “Улаанбаатарт газар хөдөлвөл барилгын чанарыг жинхэнэ хэлж өгнө дөө. Одоо барьж байгаа барилгын ихэнх нь нурж унана” гэж хэлсэн байдаг. Үнэхээр Улаанбаатарт хулс мэт түргэн “ургаж”  байгаа энэ олон барилгын чанарыг газар дэлхийгээс өөр үнэнээр нь шалгах алба одоогоор байхгүй байгаа гэдэгтэй хэн ч маргахгүй биз ээ.

Улаанбаатар Таймс