Барилгын салбар эрчимтэй хөгжиж олон шинэ барилга орон сууцнууд баригдах болсон. Харин эдгээр барилгын чанар ямар байгааг мэдэх хүн Монголд байгаа болов уу? Бид хир чанартай барилга орон сууцанд ажиллаж амьдарч байгаа бол?

Монгол оронд барилгын чанарыг хянаж шалгадаг Мэргэжлийн Хяналтын Газар хяналт хийж чадахгүй байна. Хяналтын байцаагч нар ажлын явцыг хянаж чаддаггүй бөгөөд барилгын ажлын явцад 1-2 удаа ирдэг. Тэд бүрэн хяналт тавьж чаддаггүй. Барилга дууссан хойно нь хүлээж авах гэж л ирж үзэж шалгадаг.

Дууссан барилгыг чанаргүй бол нураах уу? Чанаргүй барьсан барилгыг нураасан тохиолдолыг лав дуулаагүй. Тэгэхээр тэр чанаргүй баригдсан тэр бүх барилгуудыг Улсын комисст хүлээлгэж өгөөд ашиглалтанд орчихсон л байна. Барилгын компаниуд чанаргүй барилгаа Улсын комисст хүлээлгэж өгөх гэж комиссын гишүүдэд авилгал өгөөд л хүлээлгэж өгч байна. Монголд барилгын ажлын явцыг хянах хяналтын зөв тогтолцоо алга байна.

Мэргэжлийн хяналтынхан чанаргүй материалаар, стандарт норм дүрэм зөрчиж чанаргүй барилга барьж байгааг хянаж чадахгүй нь нэгэнт тодорхой болжээ.

Ялангуяа одоо барилгын материал үнэд орсон энэ үед барилга барьж ашиг олох гэсэн хүмүүс хямдхан чанаргүй материалаар, норм стандарт, технологи зөрчин барих болсон.

Мөн хуулиар бол зураг хийсэн зохиогч нь зохиогчийн хяналт хийхээр тусгагдсан байдаг боловч хяналт хийж чаддаггүй. Зохиогч зургийн дагуу баригдаж байгааг хянахаас биш ямар материалаар, технологийн дагуу баригдаж байгааг хянаж чадахгүй. Барилгын хуулинд зааснаар барилгын гүйцэтгэгч компани барьсан барилгадаа 1 жилийн баталгаат хугацаа өгдөг. Хэрэв баталгаат хугацаанаас хойш байшин нурвал хариуцах эзэн нь тодорхой бус байдаг.

Хэрэглэгчид наасан обой  плита, будсан будаг эмульсыг нь хараад сонголт хийдэг. Уг барилгын яс чанарыг ямар байгааг мэддэггүй.

Иймд барилгын чанарыг шалгадаг багаж тоног төхөөрөмжтэй, чадварлаг инженертэй хяналтын компани байх шаардлагатай. Барилгын хяналтын компани барилгын ажлын үе шат, материалд хяналт тавьж ажиллана. Мөн барилгын нас, чанарыг тодорхойлдог тийм багаж төхөөрөмж, мэргэжилтэн хэрэгтэй байна.

Гадаадын өндөр хөгжилтэй орнуудад барилгын хяналтын компаниуд байдаг. Тэд гүйцэтгэгч компанийн ажлын үе шат бүрд хяналт тавьж ажилладаг. Ажлын үе шат бүрд болон материалд хяналт тавьж шалгадаг.  Харин Монголд хянадаг газар, барилгын хяналтын хууль эрх зүй орчин алга байна. Хэрэв барилгын хяналтын хуулийг яаралтай гаргаж батлахгүй бол чанаргүй барилгууд олноор баригдана. 

Барилга бол зүгээр нэг бараа биш, хэдэн арав байтугай хэдэн зуун жил бидний хойч үед уламжлагдан үлдэх ёстой үл хөдлөх хөрөнгө билээ.

Чанаргүй барилга чимээгүй тэсрэх бөмбөг адил нэг л өдөр нурна. Монгол газар хөдлөлтийн идэвхтэй бүсэд оршдог. Барилгын норм стандартаар Монголд 6-8 баллын газар хөдлөлтөнд тэсвэртэй барилга баригдах ёстой. Ялангуяа Улаанбаатарын Туул, Сэлбэ голын сав газар нь газар хөдлөлтийн идэвхтэй бүс. Тэнд  баригдаж байгаа барилгууд нь нь газар хөдлөлтөнд маш тэсвэртэй баригдах ёстой.

Монголд нэг өдөр газар хөдөлбөл ямар олон барилга нурж Монголчууд бидэнд ямар их гарз хохирол учрахыг төсөөлөхийн аргагүй. Юун тэр хадгаламж зээлийн хоршооны хохирол, юун тэр архины хордлогонд нас барсан хүмүүс тэрнээс хэдэн мянга дахин их хохирол, гай гамшиг учирна. Тэр цагт ниргэсэн хойно нь хашгирав гэгч болох вий дээ. Монгол улсын төр, УИХ одоо л үүнд анхаарлаа хандуулахгүй бол хожимдоно. Барилгын хууль, хяналтын тогтолцоог өөрчлөх цаг болжээ.

BARILGA.mn