Гэрэлтүүлэг байхгүй, харанхуй гудамжинд айдас өвөрлөн алхах нь багасаж байгаа ч эргэн харж, засаж залруулах зүйл байна.

Зах зээлийн нийгмээс өмнө “нохойд барьдаг мод” шиг нийслэлийн гэрэлтүүлгийг өнөөгийн Улаанбаатар хотын “Гэрэлтүүлэг чимэглэл” компани ганцаар нуруундаа үүрч ирсэн. Харин өнөөдөр дүүргүүд тус нэмэр болж байгаа нь сайшаалтай. Гэвч “сайны хажуугаар саар” гэгчээр мэргэжлийн байгууллагын хяналт оролцоо дутагдснаар хотын зарим гудамж харанхуй байх болов. Баянзүрх дүүргийн Намянжүгийн гудамж, Чингэлтэй дүүргийн Баруун Сэлбийн гудамжны гэрэлтүүлгийг дүүргийнх нь захиалгаар хувийн компани өөрийн болон төсвийн хөрөнгөөр хийсэн. Гэтэл гудамжны гэрэлтүүлэг бүрэн асахаа болиод удаж байгаа аж. Мөн Их сургуулийн гудамжийг 32-ын тойрогтой холбосон замын гэрэлтүүлгийг ч дурдахгүй өнгөрч болохгүй. Гудамж талбайн гэрэлтүүлгийг хийсэн компаниуд өөрсдийн хийсэн ажлаа “Гэрэлтүүлэг чимэглэл” компанид хүлээлгэж өгөөгүй аж. Хотын нийтийн эзэмшлийн зам талбайн гэрэлтүүлгийн ашиглалт, хамгаалалтыг хариуцсан тус компанид хийсэн ажлаа хүлээлгэн өгдөг журам ч өнөөдөр үгүй байна.

Гудамж талбайн гэрэлтүүлгийг хүлээн авахын тулд стандарт баримталдаг. Гэтэл энэхүү шаардлагыг биелүүлдэг байгууллага өнөөдөр үгүй болсон гэнэ. Хүлээлгэж өгөөгүй болохоор “Гэрэлтүүлэг чимэглэл” компанийнхан засвар хийх боломжгүй байдаг аж. Уг нь гэрэлтүүлгийг хийсэн болон захиалан хийлгэсэн байгууллага гэрэлтүүлгийнхээ засвар, үйлчилгээ түүнд тавих хяналтыг хариуцдаг ёстой. Дүүргүүдийн төсөвт ч энэ талын зардлыг тусгаж өгдөг аж. Өнөөдөр гэрэлтүүлгийн ажлыг хийж буй компаниуд мэргэжлийн бус дээр нь зарцуулах ёстой хөрөнгийг хэмнэх үүднээс урд зүгийн чанар муутай материал ашигладаг байна. Нүдэнд үзэгдэх ил хэсгийн утас кабелийг стандартын дагуу хийж, нүднээс далд хэсгийг нь стандартын бус кабель ашиглан хийдэг байх юм. 2006 онд нэг тэрбум төгрөгийг нийслэлээс гэрэлтүүлэгт төсөвлөсөн байна. “Омего”, “Од софт” зэрэг компаниар гэр хорооллуудын гудамж зам талбайг гэрэлтүүлэгтэй болгох их ажлыг эхлүүлсэн. Гэтэл энэ ажлын явц “Гэрэлтүүлэг чимэглэл” компанийн “шүдний өвчин” нь болоод байна. Пивоны лааз шиг материалаар хийсэн уг гэрэлтүүлэг нь салхи, борооны аяыг даахгүй, гэрэлтүүлэх чадвар ч муутай байх юм. Бүтэн үлдсэн нь тун цөөн. Энд хэн нэгний хийснийг буруутгаж байгаа биш ч ажилдаа хандах сэтгэл чухлыг сануулсан хэрэг. Дээрх компаниудын хийсэн чанаргүй гэрэлтүүлгийг нийслэлээс санхүүжүүлсэн. Одоо “Гэрэлтүүлэг чимэглэл” компани шинэчлэх ажлыг эхлээд байгаа гэнэ. Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн гэр хорооллын 970 орчим гудамжны гэрэлтүүлгийг засах аж. Ийм маягаар хийсэн ажилдаа дахин хөрөнгө зарж хийдэг “уйдсан хүний” ажлыг хэдий болтол үргэлжлүүлэхийг хотын эрхмүүд мэдэж байгаа болов уу?

Өнөөдөр нийслэлд “Гэрэлтүүлэг чимэглэл” компанийн хийсэн, засвар үйлчилгээ хийдэг /хувийн компаниудын хийсэн гэрэлтүүлгийг оруулахгүйгээр/ 7000 гаруй гэрэлтүүлэг, 250 км урт кабель байдаг аж. Тус байгууллагын 2006 оны наймдугаар сард ашиглалтад оруулсан Токиогийн, Шаравын зэрэг гудамжны гэрэлтүүлэгт өнөөг хүртэл нэг ч удаа засвар хийх гэмтэл гараагүй байна. 2008 онд нийслэлийн төсвөөс “Гэрэлтүүлэг чимэглэл” компанид засвар үйлчилгээ хийхээр 180 сая төгрөг, шинээр хийх гэрэлтүүлгийг материалд 180 орчим төгрөгийг өгчээ. Бага мөнгө биш ч нийслэлийн гэрэлтүүлгийг сайжруулахад бага тоо аж. Нийслэл өдөр ирэх тусам өргөжин тэлж байгаа. Тийм ч учраас гэрэлтүүлэг нэмэгдэх учиртай. Гэтэл мэргэжлийн ганц байгуулага болох “Гэрэлтүүлэг чимэглэл” компанийг тусгай тоноглол бүхий ганц автомашин өгснөөс өөрөөр дорвитойхон харж үзээгүй бололтой. Энэ онд нийслэлийн төсвөөс гурван тэрбум төгрөг гаргаж, гэр хороолол, орон сууц, нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайн гэрэлтүүлгийг сайжруулах, шинээр хийхээр болжээ. Уг ажлын тендерт бас л туршлагагүй, мэргэжлийн бус, мөнгөтэй компани шалгарчих вий дээ.